Międzynarodowa wymiana handlowa
Handel zagraniczny rozwija się między innymi ze względu na nierównomierne rozmieszczenie zasobów na świecie, zróżnicowanie rozwoju gospodarczego regionów i zapotrzebowania na importowane towary.
Handel zagraniczny - Jest to wymiana towarów i usług pomiędzy krajem a jego otoczeniem.
Eksport - wywóz towarów i usług za granicę.
Import - przywóz towarów i usług z zagranicy.
Eksport + Import = Obroty handlu zagranicznego
Eksport - Import = Saldo handlu zagranicznego.
Znaczenie handlu międzynarodowego :
pozwala na przemieszczenie się towarów , surowców , które występują w nadmiarze w jednym regionie , a brak ich w innych częściach świata
umożliwia państwom efektywne wykorzystanie własnych zasobów poprzez specjalizacje produkcji , bazującej na tych zasobach
umożliwia produkcję masową na inne rynki zbytu
powoduje wzrost zatrudnienia i powstawanie nowych inwestycji
umożliwia obniżanie cen produktów poprzez światową konkurencję
poszerza rynki zbytu
powoduje konieczność doskonalenia technologicznego produkcji , prowadzenie badań , poprawia wydajność pracy , podnosi kwalifikacje pracowników
dostarcza funduszy na rozwój państwa czy na zakup innych towarów
stymuluje potrzeby ludności
powoduje upadek nierentownych przedsiębiorstw - bezrobocie , bieda w niektórych regionach świata
handel towarami nielegalnymi ( np. broń , materiały rozszczepialne, niektóre technologia , narkotyki , dzikie zwierzęta ) może doprowadzić do wzrostu przestępczości , uzależnień , powstawanie czy przedłużania się konfliktów , terroryzmu
Każde państwo prowadzi własną politykę wobec międzynarodowej wymiany handlowej . Instrumentami tej polityki mogą być : cła , limity importowe , podatki . Te instrumenty pozwalają chronić własny rynek przed towarami z zagranicy.
Problemem w handlu międzynarodowym jest nieuczciwa konkurencja polegająca miedzy innymi na stosowaniu dumpingu, czyli sprzedaży towarów poniżej ceny ich produkcji ( inne państwa tracą rynki zbytu , upadają przedsiębiorstwa , pojawia się bezrobocie , zanik określonego działu produkcji )
Czynniki rozwoju handlu zagranicznego :
polityka państwa - wprowadzanie czy znoszenie ceł , przyznawanie ulg eksportowych , ustalanie kursu waluty , ustalanie wielkości bezcłowych kontyngentów np. Polska na samochody
( autarkia - samowystarczalność państwa np. Albania )
dostępność zasobów
poziom rozwoju gospodarczego , technologicznego , cywilizacyjnego
potrzeby gospodarcze
zadłużenie
wymienialność waluty -najczęściej transakcje kupna i sprzedaży przelicza się na jedna walutę tj . na dolary amerykańskie czy euro , aby ułatwić swobodny przepływ pieniądza
upodobania i gusty ludności
Bilans handlowy
Obroty w handlu zagranicznym są wyznaczane przez wartość eksportu i importu . Różnica między wartością eksportu i importu towarów stanowi bilans handlowy , który może mieć dodatnie , ujemne czy zrównoważone saldo
Zróżnicowanie regionalne struktury towarowej handlu zagranicznego
Regiony o niskim poziomie rozwoju
niewielki udział w światowym handlu , bo mają małe możliwości nabywcze
w strukturze ich eksportu dominują tanie , nieprzetworzone surowce mineralne i artykuły rolne
państwa biedne importują towary wysoko przetworzone ( handel może przyczynić się do napływu nowych technologii , które przyśpiesza ich rozwój , poprawią warunki życia mieszkańców)
Bogate regiony świata
Należą tu Ameryka Północna , kraje Unii Europejskiej i Japonia .
ich udział w handlu międzynarodowym jest największy ( ponad 60 %)
sprzedają drogie zaawansowane technologie
maja chłonne rynki wewnętrzne
w strukturze eksportu dominują towary przetworzone , maszyny , środki transportu , wyroby elektroniczne ,
w imporcie dominują surowce
specjalizują swoją produkcje
Państwa nafciarskie
wysoki udział w handlu zagranicznym ze względu na sprzedaż ropy naftowej
dochody ze sprzedaży ropy naftowej pozwalają na zakup artykułów żywnościowych , przemysłowych czy usług
należą tu np. Arabia Saudyjska , Kuwejt , ZEA , Algieria , Libia
Struktura geograficzna handlu zagranicznego
Przed II wojna światową najważniejsze znaczenie w międzynarodowej wymianie odgrywała Wielka Brytania ze względu na swoje wyspiarskie położenie , dobrze rozwiniętą flotę ,liczne kolonie . Po wojnie I miejsce zajęły USA ( 16 % udziału w światowym handlu ) .40 % obrotów amerykańskich przypada na kraje wysokorozwinięte - Kanada , Japonia , Niemcy , Wielka Brytania .
W strukturze przestrzennej handlu zauważa się prawidłowości , że
częściej handel rozwija się między państwami sąsiadującymi ze sobą , lezącymi blisko siebie - niższe koszty transportu , stosunki sąsiedzkie
wymiana w ramach ugrupowań gospodarczych o zasięgu regionalnym - sprzyja temu podobny poziom rozwoju gospodarczego np. UE , OECD , CEFTA , NAFTA , MERCOSUR , APEC , WTO
Światowa Organizacja Handlu rozpoczęła działalność w roku 1995, a jej siedzibą jest Genewa. Polska była jednym z państw założycielskich - stosowne porozumienie ratyfikowała w roku 1995. Głównym zadaniem Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym. Przewodniczącym WTO jest Pascal Lamy. Organizacja, według stanu na styczeń 2007 r., liczy 150 członków.