Kamila Grzelak „Koncepcja psychoanalityczna C. G. Junga”
Psychoanaliza to zbiór teorii dotyczących struktury psychiki człowieka, jego rozwoju i funkcjonowania, próbujących wyjaśniać powstawanie różnych aktów psychicznych. Tworzenie psychoanalizy rozpoczął Zygmunt Freud pod koniec XIX w. Psychoanaliza od klasycznej psychologii różni się założeniem istnienia sfery psychiki zwanej nieświadomością charakteryzującej się tym, że procesy tam przebiegające nie są dostępne świadomej refleksji danej osoby.
Carl Gustaw Jung (1875 - 1961) szwajcarski psycholog, psychiatra, psychoterapeuta. Twórca kierunku psychologii analitycznej. Psychoterapia Junga nie jest zwykłą metodą analityczną w zwykłym tego słowa znaczeniu. Prowadzi ona do „zbawienia” i „uzdrowienia”, do takiego poznania i wypełnienia własnej osobowości, które zawsze było celem wszelkiego dążenia duchowego.
Główne założenia jego teorii:
Natura i struktura psyche. Świadomość i nieświadomość.
Psyche - całość wszelkich zjawisk psychicznych, zarówno świadomych, jak i nieświadomych. Składa się ona z dwóch dopełniających się, ale przeciwstawnych sfer: świadomości i tzw. nieświadomości. Nasze „ja” ma udział w obu tych sferach.
Świadomość - zawiera o wiele mniej treści niż nieświadomość, bowiem we wszystkich ważnych sytuacjach życiowych świadomość zależy od nieświadomości. Funkcje:
Myślenie - myślenie jest funkcją, która za pomocą myśli i poznania dąży do zrozumienia świata i przystosowania do niego
Uczucie - poznanie świata za pomocą takich pojęć jak: „przyjemne lub nieprzyjemne” albo „przyjąć lub odrzucić”.
Percepcja - ujmuje rzeczy takimi, jakimi one są, a nie inaczej.
Intuicja - także „postrzega”, nie tyle za pomocą świadomego aparatu zmysłów, ile dzięki swej zdolności nieświadomego „wewnętrznego postrzegania „ możliwości, które kryją się w rzeczach.
Nieświadomość -
Indywidualna - są to te treści, które zostały odsunięte (nasza świadomość może pomieścić, bowiem niewiele treści), które wypieramy, ponieważ z różnych przyczyn stały się niemiłe, treści „zapomniane, wyparte, pomyślane, odczute”
Zbiorowa - elementy właściwe strukturze psychicznej gatunku ludzkiego, wspólne wszystkim ludziom.
Najskuteczniejsza droga poznawania nieświadomości odbywa się poprzez marzenia senne. Jung wymienia także fantazje i wizje jako przejawy nieświadomości.
Pojecie libido
Wg Junga ogólny system psychiczny znajduje się nieustannie w ciągłym ruchu, toteż przez energię psychiczną rozumie on całość sił, które pulsują poprzez wszystkie formy i działania tego systemu psychicznego łączą je ze sobą. Ta energia psychiczna to właśnie libido. Jest to intensywność procesow psychicznych, jego psychologiczna wartość, która może być określona tylko poprzez psychiczne skutki i działania.
Pojecie persony
Jest to ogólna postawa człowieka wobec otaczającego go świata. Jest to ta cześć „ja”, która zwrócona jest do świata zewnętrznego. Oznacza maskę, jaką człowiek przybiera na użytek społeczny, kompromis pomiędzy jednostką a społeczeństwem. Człowiek nakłada maskę, czyli przybiera taką postawę, jakiej się od niego oczekuje w relacjach społecznych, rolach społecznych lub zawodowych. Persona nie jest składnikiem autentycznej osobowości, lecz powierzchnią psychiki.
Pojecie kompleksu i symptomu
Są to zjawiska które pojawiają się najpierw na płaszczyźnie świadomości. Kompleks - zbiór myśli, słów, wyobrażeń silnie skojarzonych z pewną inną ważną i silnie zabarwioną emocjonalnie myślą, która zwykle bywa wyparta ze świadomości, stłumiona (myśl taką zwie się niekiedy jądrem kompleksu). Powrót do świadomości tego jądra kompleksu wywołuje zwykle nieprzyjemne afekty, takie jak lęk, niepokój, wstyd. Z tego względu istnieje silna tendencja do unikania, zapominania jądra kompleksu a także wszystkich innych myśli i słów, które na drodze skojarzeń mogą przywieść do świadomości niechcianą, wypartą myśl (jądro kompleksu).
Pojecie archetypu
Archetyp (z gr. arche - początek) -pierwotne wyobrażenie i wzorzec zachowania, obejmujący także sferę myślową i niosący ze sobą znaczny ładunek emocjonalny, którego źródłem są utrwalone w psychice zapisy powtarzające się przez wiele pokoleń doświadczeń. Jest odbiciem instynktownych reakcji na określone sytuacje. Wraz z wzorcami zachowań popędowych (instynktami) archetypy mają stanowić strukturalne składniki nieświadomości zbiorowej, jej zasadniczą treść. Zdaniem Junga nieświadomość zbiorowa zawiera wiele różnorodnych archetypów, np.: archetyp narodzin, odrodzenia śmierci, mocy, jedności, archetyp bohatera, dziecka, Boga, demona, zwierzęcia, archetyp wody (symbol maternalny; uzależnienia), drzewa (symbol osobowości, nieświadomości), ognia (wypalenie, oczyszczenie) etc., lecz liczba ich jest ograniczona. Archetypy przejawiają się w postaci symboli - ich treść zawsze wyraża się metaforycznie, nie dając się w pełni zwerbalizować. Symbole te możemy wychwycić w mitach, snach, wizjach.
Religia w koncepcji Junga
Wiara religijna jest darem łaski i nikt nikomu jej narzucić nie może, choćby był terapeutą. Religia jest objawioną drogą zbawienia. Jej wyobrażenia są wytworem przedswiadomej wiedzy, która zawsze i wszędzie wyraża się w symbolach. Nawet jeśli nasz rozum ich nie pojmuje, działają one, ponieważ nasza nieświadomość uznaje je za wyraz powszechnych faktów psychicznych. Dlatego wiara wystarcza, - jeśli istnieje. Wzmocnienie świadomości przeszkadza w rozumieniu symboli.