Czasownik sum, esse (być)

Indicativus praesentis

sing. 1. sum - jestem plur. 1. sumus - jesteśmy

2. es 2. estis

3. est 3. sunt

Indicativus imperfecti

sing. 1. eram - byłem plur. 1. eramus - byliśmy

2. eras 2. eratis

3. erat 3. erant

Indicativus futuri I

sing. 1. ero - będę plur. 1. erimus - będziemy

2. eris 2. eritis

3. erit 3. erunt

Verba composita sum, esse - czasowniki złożone z sum, esse

adsum, adesse - być obecnym, pomagać komuś

absum, abesse - być nieobecnym

desum, deesse - brakować, być nieobecnym

insum, inesse - znajdować się w czymś

intersum, interesse - brać w czymś udział, uczestniczyć w

czymś

obsum, obesse - przeszkadzać, szkodzić, być przeszkodą

praesum, praeesse - stać na czele, dowodzić, kierować (z dat.)

possum, posse - móc

prosum, prodesse - pomagać, przynosić korzyść

Czasowniki złożone z sum, esse odmieniają się tak samo jak czasownik "być".

Indicativus praesentis czasowników złożonych z sum, esse

adsum, adesse -być obecnym, pomagać

sing. 1. adsum plur. 1. adsumus - jesteśmy obecni

2. ades 2. adestis

3. adest 3. adsunt

prosum, prodesse - pomagać, przynosić korzyść

sing. 1. prosum plur. 1. prosumus - pomagamy

2. prodes 2. prodestis

3. prodest 3. prosunt

Uwaga!

W drugiej formie podstawowej (inf. praes.) czasownika prosum, prodesse występuje -d-, które pełni funkcję spójki ( „spaja”, łączy przedrostek „pro” z czasownikiem „esse”). Przedrostek kończy się na samogłoskę, a czasownik „esse” zaczyna się od samogłoski, więc ze względów fonetycznych pojawia się spółgłoska -d-. Spójka -d- występuje także w odmianie czasownika prosum, prodesse, gdy zachodzi potrzeba (tzn. odmiana czasownika „być” zaczyna się na -e-).

possum, posse - móc

Czasownik possum, posse powstał z wyrazu pote oraz sum, esse.

potis, pote - mogący, władny coś zrobić

pote + sum = jestem mogący, jestem władny = mogę

pot(e)sum - -e- „wypadło” - zostało potsum

Pierwotnie więc przedrostek czasownika possum, posse brzmiał pot-, lecz

-t w pozycji przed -s upodobniło się do -s i w odmianie czasownika possum, posse w niektórych formach pojawia się przedrostek pos- ( jeśli odmiana czasownika sum, esse zaczyna się na spółgłoskę -s-), w innych występuje przedrostek pot-.

sing. 1. possum plur. 1. possumus - możemy

2. potes 2. potestis

3. potest 3. possunt

Indicativus imperfecti czasowników złożonych z sum, esse

adsum, adesse -być obecnym, pomagać

sing. 1. aderam plur. 1. aderamus - byliśmy obecni

2. aderas 2. aderatis

3. aderat 3. aderant

prosum, prodesse - pomagać, przynosić korzyść

sing. 1. proderam plur. 1. proderamus - pomagaliśmy

2. proderas 2. proderatis

3. proderat 3. proderant

possum, posse - móc

sing. 1. poteram plur. 1. poteramus - mogliśmy

2. poteras 2. poteratis

3. poterat 3. poterant

Indicativus futuri I czasowników złożonych z sum, esse

adsum, adesse -być obecnym, pomagać

sing. 1. adero plur. 1. aderimus - będziemy obecni

2. aderis 2. aderitis

3. aderit 3. aderunt

prosum, prodesse - pomagać, przynosić korzyść

sing. 1. prodero plur. 1. proderimus - będziemy pomagać

2. proderis 2. proderitis

3. proderit 3. proderunt

possum, posse - móc

sing. 1. potero plur. 1. poterimus - będziemy mogli

2. poteris 2. poteritis

3. poterit 3. poterunt

2

---