MAPA (MAP)- model rzeczywistości geograficznej przedstawiony w postaci graficznej (rysunkowej lub obrazowej) z zastosowaniem skali i zrozumiałej dla użytkownika symboliki kartograficznej.

5) mapie ogólno-geograficznej - rozumie się przez to jednolite co do zakresu treści, symbolizacji i generalizacji opracowanie kartograficzne obszaru całego kraju przedstawiające charakterystyczne i typowe elementy środowiska geograficznego i ich przestrzenne związki

1. Mapy ogólno geograficzne zawierają wszystkie główne elementy krajobrazu powierzchni Ziemi jak: hydrografię, rzeźbą: terenu, osiedla, drogi, lasy, użytki rolne itd., przedstawione z jednakowym względnym stopniem szczegółowości.

2. Ze względu na skalę oraz związany z nią zakres i stopień uogólnienia treści, mapy ogólno- geograficzne dzielą się na:

1. mapy topograficzne wielkoskalowe w skalach 1:5000 i 1:10000,

2. mapy topograficzne średnioskalowe w skalach 1:25000, 1:50000 i 1:100000,

3. mapy topograficzne małoskalowe w skalach od 1:200000 do 1:500000 włącznie.

Mapy topograficzne

mapa topograficzna - opracowanie kartograficzne o treści przedstawiającej elementy środowiska geograficznego powierzchni Ziemi i ich przestrzenne związki.

1. Mapy topograficzne przedstawiają elementy środowiska geograficznego powierzchni Ziemi i ich przestrzenne związki.

2. Mapy topograficzne stanowią obrazy kartograficzne przestrzeni geograficznej, jaką tworzą elementy fizyczno-geograficzne i społeczno-gospodarcze, występujące na powierzchni Ziemi, konstruowane według określonych zasad matematycznych i graficznych.

3. Mapy topograficzne dają wszechstronną charakterystykę wzajemnego rozmieszczenia obiektów i zjawisk terenowych, ich cechy jakościowe, ilościowe oraz nazwy i opisy. Wszystkie elementy przestrzeni geograficznej w obrazie kartograficznym map topograficznych są praktycznie równoważne.

4. Mapy topograficzne są mapami ogólno-geograficznymi o treści dostosowanej do potrzeb gospodarczych.

TREŚC MAP TOPOGRAFICZNYCH

1. Treść map topograficznych stanowią:

1) osnowa matematyczna (siatka kartograficzna [elementy osnowy lub siatka kilometrowa, narożniki arkuszy), skala matematycznej i podziałka mapy oraz punkty osnowy geodezyjnej, i geodezyjnej]

2. osiedla,

3. obiekty przemysłowe, rolnicze i socjalno-kulturalne,

4. koleje i urządzenia z nimi związane,

5. drogi i urządzenia z nimi związane;

6. wody i urządzenia z nimi związane,

7. roślinność, uprawy i grunty,

8. granice: państwa, jednostek administracyjnych, użytków itd.,[granice]

9. rzeźba terenu,

10. opisy informacyjne związane z treścią mapy.

Treść map przedstawia się znakami umownymi ustalonymi we wzorach i objaśnieniach znaków topograficznych map w odpowiednich skalach oraz zgodnie z wzorami map załączonymi do niniejszej

instrukcji.

GENERALIZACJA MAPY (MAP GENERALIZATION) - proces zmniejszania szczegółowości mapy jako konsekwencja zmniejszania jej skali; może podlegać częściowej automatyzacji dla niektórych

rodzajów obiektów i map, np. topograficznych

RODZAJE GENERALIZACJI

W wyniku generalizacji ilościowej, redukcji ulega liczba sygnałów określonych parametrami x, y[...]

M (Σ x, y) > M₁ (Σ x, y) > M₂ (Σ x, y) > ... M_n (Σ x, y)

Następuje więc tutaj jedynie ubytek ilości (liczby) zdarzeń pokazanych na mapie.

Generalizacja jakościowa polega na uogólnianiu pojęć, na zastępowaniu pojęć elementarnych pojęciami nadrzędnymi, bardziej syntetycznymi. Zmieniają się więc tutaj parametry semantyczne z (q). [...]

Z - Z₁ = Σ z -> Z₂ = Σ z₁ -> Z_n = Σ z_n-1

Q -> Q₁ = Σ q -> Q₂ = Σ q₁ -> Q_n = Σ q_n-1

oba rodzaje są ze sobą ściśle związane i nawzajem na siebie oddziałują w procesie tworzenia mapy. Generalizacja jest procesem kompleksowym, niezwykle złożonym, o czym świadczą m.in. trudności

w jej sformalizowaniu.

REDAGOWANIE MAPY - proces opracowania treści mapy oraz jej formy graficznej i wydawniczej.

Pod pojęciem „redakcja" należy rozumieć zbiór czynności związanych z opracowaniem koncepcji treści mapy pod względem merytorycznym i technicznym. [...]

Redakcja merytoryczna obejmuje: ustalenie koncepcji treści mapy, analizę i dobór niezbędnych materiałów źródłowych, ustalenie metod opracowania pierworysów i czystorysów oraz ustalenie kompozycji graficznej prezentacji treści, pozwalającej na uzyskanie najlepszych efektów w zakresie grafiki, estetyki i komunikatywności mapy

Redakcja techniczna obejmuje zbiór czynności mających na celu przygotowanie materiału kartograficznego do reprodukcji lub wydania drukiem w określonej kolorystyce i zamierzonym nakładzie.

Redakcja kartograficzna - rozumie się przez to proces polegający na doborze i generalizacji obiektów zgodnie z przyjętym kryteriami, usunięciu konfliktów graficznych, opracowaniu opisów oraz sporządzeniu ramki arkusza i treści pozaramkowej mapy

Symbolizacja - rozumie się przez to nadawanie symbolu graficznego obiektom bazy danych zgodnie z właściwościami poszczególnych obiektów oraz ich charakterystykę.

PRZEBIEG REDAKCJI

Sporządzaniem mapy nazywamy cały zespół prac nad przygotowaniem i stworzeniem oryginału mapy i jej wydaniem. Przygotowanie [...] rozpada się na cztery zasadnicze, po sobie następujące części [...]:

1. prace przygotowawcze, obejmują redakcję mapy w ścisłym tego słowa znaczeniu (ustalenie programu, wzorów i sposobu wykonania mapy),

2. dobór i analizę materiału źródłowego,

3. wykonanie i korektę oryginału redakcyjnego (pierworysu) mapy,

4. wykreślenie i korektę czystorysu.

PIERWORYS MAPY - pierwszy rysunek mapy.

PIERWORYS AUTOGRAMETRYCZNY - pierworys mapy sporządzony ze zdjęć fotogrametrycznych
na autografie.

* PIERWORYS POLOWY - pierworys mapy sporządzony bezpośrednio w terenie

PIERWORYS REDAKCYJNY, ORYGINAŁ REDAKCYJNY - pierworys mapy sporządzony na podstawie materiałów kartograficznych i tekstowych.

CZYSTORYS MAPY, ORYGINAŁ WYDAWNICZY - rysunek elementów treści mapy wykonany z zachowaniem warunków przydatności do przewidzianego sposobu reprodukcji

Metryka mapy

Metryka mapy powinna zawierać:

- godło, wymiary oraz współrzędne naroży arkusza

- charakterystykę osnowy geodezyjnej

- skorowidz wykorzystywanych materiałów i ich charakterystykę

- skrócony opis metod opracowania i ocenę wyników wszystkich etapów pracy w kolejności ich realizacji

- wnioski i uwagi redakcyjne

- uwagi kontroli technicznej

Metryka mapy jest podstawowym dokumentem obrazującym przebieg opracowania danego arkusza lub grupy arkuszy mapy.

Metrykę wypełniają wykonawcy po zakończeniu prac, przy czym każdy wpis kończący etap pracy wypełnia wykonawca, a podpisuje jego zwierzchnik.
Po wydaniu mapy metrykę przechowuje się wraz z oryginałem redakcyjnym, czystorysem i odbitką mapy.

AKTUALIZACJA MAP TOPOGRAFICZNYCH

Cel i istota aktualizacji

Aktualizacja map topograficznych obejmuje zespół prac i czynności
organizacyjno-technicznych mających na celu doprowadzenie treści topograficznej map do zgodności
ze stanem w terenie oraz uaktualnienie związanych z treścią charakterystyk opisowych.

Aktualizacja map topograficznych polega na:

• wrysowaniu na mapę nowopowstałych oraz usunięciu nieistniejących juz szczegółów treści przy
  zachowaniu obowiązujących warunków dokładności opracowania pierworysu,

• zastosowaniu nowych rozwiązań kartograficznych zwiększających czytelność, komunikatywność

i użyteczność zaktualizowanych map.

Aktualizacji polegają

- osnowa geodezyjna,

- rzeźba terenu,

- obiekty i szczegóły sytuacyjne,

- nazewnictwo i opis pozaramkowy mapy.

Baza danych ogólno geograficznych (BDO)

- jest opracowana w skali podstawowej 1:125 000 oraz w skalach mniejszych 1:500 000, 1: 1000 000 oraz 1:4000 000. BDO powstała w oparciu o wiele materiałów źródłowych, wśród których najistotniejszym był zasób bazy VMAP poziomu 1, udostępniony przez Zarząd Geografii Wojskowej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

Treść Azy Danych Ogólnogeograficznych obejmuje 8 obszarów tematycznych, z których każdy zapisany jest w kilku warstwach:

- podział administracyjny

- transport

- osadnictwo i obiekty antropogeniczne

- pokrycie terenu

- hydrografia

- obszary chronione

- rzeźba terenu

- nazwy geograficzne.

Baza danych obiektów topograficznych (BDOT) - dawniej Baza danych topograficznych (TBO)

- jest urzędową nazwą spójnego pojęcioweo w skali kraju systemu gromadzenia, zarządzania i udostępniania danych topograficznych funkcjonującego w oparciu o właściwe przepisy prawne. Określenie Baza Danych Topograficznych obejmuje zarówno zasób danych, system informatyczny zarządzania danymi, jak i odpowiedni system finansowania i organizacji.

Opracowanie kartograficzne map obejmuje wykonanie czystorysów na podstawie pierworysów map
oraz opracowanie nazewnictwa na podstawie materiałów nazewniczych zebranych na etapie
opracowania pierworysu.

Sposób wykonywania czystorysów map uzależniony jest od ilości kolorów, w których mapa będzie
reprodukowana.

Metody sporządzania czystorysów

Czystorysy map sporządza się następującymi metodami:

• rysowanie na planszach kartograficznych

• rysowanie na przezroczystej folii

• rytowanie w warstwie pokrywającej szkło lub przeźroczystą folię

• innymi metodami gwarantującymi odpowiednio wysoką jakość opracowań kartograficznych

Zasady wykonywania czystorysów mapy

Czystorysy winny spełniać następujące warunki:

• linie rysunku powinny być intensywne i gwarantować uzyskanie z czystorysu wysokiej jakości reprodukcji,

• rysunek i rozmiary znaków oraz rodzaje krojów pisma powinny być zgodne z wzorami znaków umownych i wzorami pism obowiązujących dla map w poszczególnych skalach,

• minimalne odstępy pomiędzy poszczególnymi znakami nie powinny być mniejsze od 0.2 mm w skali wydawniczej mapy.

---