Cesarstwo Austriackie nie było tworem jednorodnym. Doliczyć się można tu 11 grup narodowościowych. W skład tego państwa wchodzili m.in.: austriaccy Niemcy (główny naród państwowy, który jednak stanowił jedynie ¼ mieszkańców), Madziarze (czyli Węgrzy), Czesi, Słowacy, mieszkańcy Siedmiogrodu, jak również Wenecji i Chorwacji. Dlatego też jedną z przyczyn Wiosny Ludów w Cesarstwie Austriackim był ruch narodowościowy. Niechęć do rządu wiedeńskiego najbardziej widoczna była wśród Włochów, Węgrów, Polaków i Czechów. Pierwsi z nich czyli Włosi chcieli całkowicie oderwać się od Austrii. Węgrzy pragnęli odrębnego państwa, ale przy zachowaniu unii z Austrią. Polacy zaczynali myśleć o własnym państwie , choć tego postulatu wyraźnie jeszcze nie stawiali. Z kolej Czesi wcale nie wysuwali żądań odnośnie odrębnego państwa, domagali się jednak przebudowy Austrii w państwo federacyjne, w którego rządach mieliby równy głos z Niemcami. Zupełnie inaczej zachowywały się narody słabsze, jak Ukraińcy czy Rumuni, ponieważ oni, by obronić się przed tymi silniejszymi narodami, oparcia szukali w rządzie wiedeńskim.
Już przed 1848 r. w Galicji, Czechach i Węgrzech zaczęła rozwijać się działalność spiskowa przygotowująca rewolucję. 8 III jedna z tajnych czeskich organizacji wysunęła publiczne żądanie zwołania sejmu czeskiego i zniesienia cenzury. Wkrótce uchwalono obszerna petycję do cesarza, która zawierała m.in. żądanie równouprawnienia Czechów z Niemcami, wolność słowa i zebrań, zniesienie pańszczyzny, administracyjne zjednoczenie ziem Korony Św. Wacława. Powołano również Komitet Świtowacławski (od łaźni Św. Wacława, gdzie odbywały się zebrania). Cesarz nie udzielił jednak zgody napełni administracyjne zjednoczenie Czech, wiele punktów zbyto stwierdzeniem, że są już nieaktualne, ponieważ już zostały wprowadzone w życie, a inne będą rozpatrzone w przyszłości. Takie wykrętne stanowisko wywołało oburzenie w Pradze. 31 III zorganizowano wiec, który ruszył pod rezydencje Stadiona i zmusił go do podpisania petycji. Następna deputacja praska w Wiedniu przyjął 2 IV minister spraw wew. Pillersdorf. Ponieważ sytuacja dla Habsburgów była coraz trudniejsza, o ustępstwa było łatwiej. Cesarz przyjął część postulatów Prażan, np. co do zrównania jęz. czeskiego z niemieckim czy scentralizowania Czech.
Wśród Czechów popularny był program federacyjny. Miał on również wielu zwolenników wśród Polaków, Serbów, Słowaków czy Ukraińców. Sądzili oni, że jedynie porozumienie wszystkich Słowian może stworzyć w Austrii siłę równorzędną Niemcom i Węgrom (teoria austroslawizmu). 2 VI rozpoczął się zjazd Słowiański w Pradze, na którym skupiły się wszystkie konflikty narodowościowe w państwie Habsburgów. Szybko zjazd został przerwany wybuchem powstania w Pradze w dn. 12 VI. Odroczonych obrad już nigdy nie wznowiono, a w Czechach znów szły czasy panowania przemocy i reakcji. Praga została zbombardowana i 17 VI zmuszona do kapitulacji.
Na Węgrzech żądania wyszły od sejmu, gdzie już 3 III postawiono wniosek o petycji do cesarza, domagającej się wprowadzenia konstytucji na Węgrzech. Rząd wiedeński musiał pogodzić się z faktem, że węgierski sejm uchwalił w III ustawy konstytucyjne. Ponad to cesarz Ferdynand I, jako król węgierski sankcjonował je. Ustawy te wprowadziły m.in. dwuizbowy parlament, swobodę prasy, reformę społ. na wsi (w tym zniesienie pańszczyzny), jak również utrzymywały wysoki cenzus wyborczy. W tym samym czasie utworzono również oddzielny rząd węgierski, na czele którego stanął Lajos Kossuth.
Postępowanie Węgrów stało się odtąd przykładem dla innych narodów Austrii, która musiała iść na ustępstwa, gdyż współcześnie (III) utraciła prawie całą Lombardię i Wenecję. Sytuacja Węgier uprzytomniła innym narodom pod berłem austriackim, że można walczyć o swoje racje.
Zebrane 25 III chorwackie zgromadzenie Narodowe zażądało dla Chorwacji tego samego, co otrzymali Węgrzy oraz osobnej armii w własnym wodzem na czele. Ponadto tutaj też powstał ruch zwany iliryzmem. Jeden z jego nurtów zmierzał do zjednoczenia w przyszłości całej płd. Słowiańszczyzny w jedno państwo.
Dobra sytuacja na Węgrzech nie trwała jednak zbyt długo, bowiem gdy Austrii udało się stłumić powstanie w Wiedniu, cesarz skierował wojska na Węgry. Wkrótce ogłoszono włączenie Węgier do Austrii. W odpowiedzi na to parlament węgierski zdetronizował cesarza, któremu oficjalnie przysługiwał tytuł króla Węgier. Rozpoczęła się walka. Dzięki wsparciu rosyjskich wojsk Austrii udało się krwawo stłumić powstanie.
Jak wszędzie, tak i w Galicji po powstaniu wiedeńskim zaczęto organizować w miastach komitety. Na początku zastraszona biurokracja niemiecka musiała tolerować ich działalność, masowe wiece oraz tworzenie gwardii narodowej w Krakowie i Lwowie. Jednak po zniesieniu pańszczyzny, gdy Krakowie doszło do rozruchów ulicznych, nakazano zbombardować miasto. Kraków uległ, a Komitet Narodowy i gwardia narodowa zostały rozwiązane. Była to pierwsza poważna porażka ruchu rewolucyjnego 1848 r., choć jeszcze dla Galicji nie decydująca. Losy ruchu rewolucyjnego zależały od powodzenia ruchu rewolucyjnego w innych krajach monarchii, gdy zaś temu ostatniemu zaczęło się nie powodzić, sprawa polska była przesądzona. Wkrótce Lwów został zbombardowany, a w Galicji zapanował reżim wojskowy, a także rozwiązano wszystkie organizacje polityczne.
Okres Wiosny Ludów w Cesarstwie Austriackim był czasem przebudzenia się narodów. Niemal wszystkie zaczęły walczyć przeciwko rządowi wiedeńskiemu. Jednak w każdym kraju były stawiane różne żądania. Przez co rewolucja 1848 r. w Austrii nie była jednolita, a tym samym nie mogła zwyciężyć.