Emergentyzm
emergere = wynurzać się, wyłaniać się
Wyjaśnia kosmiczne i biologiczne procesy ewolucji oraz sposoby pojawiania się nowych przedmiotów i ich właściwości przez bliżej nieokreśloną moc (emergencja) działającą irracjonalnie i tworzącą skokowo nowy poziom, jakościowo wyższy od poprzednich
Cztery poziomy wydarzeń: czasoprzestrzeń, materia, życie, umysł
T. de Chardin, A. Whitehead, J. B. Haldane
1) emergentyzm teizmu kreacjonistycznego; 2) emergentyzm materialistyczny
Przeciwieństwo mechanicyzmu