CHOROBY PRZEWLEKŁE -wszelkie zaburzenia lub odchylenia od norm, które:
- są trwałe
-wymagają nadzoru i opieki
- wymagają rehabilitacji
- mają długi czas trwania
- zależą od ciężkości i czasu trwania choroby.

Niepełnosprawność ruchowa - stan człowieka znajdującego się w sytuacji obniżonych możliwości motorycznych ciała. Zazwyczaj jest to związane z różnorakimi uszkodzeniami kończyn. Upośledzenie może wynikać ze zmian rozwojowych w okresie płodowym, chorób, wypadków oraz innych czynników mogących mieć wpływ na budowę ciała i działanie jego poszczególnych części.

Światowa Organizacja Zdrowia dzieli uszkodzenia narządu ruchu na trzy grupy. Są to: -uszkodzenia i braki w anatomicznej strukturze ruchu,

- zaburzenia czynności motorycznych

-deformacje narządów ruchu.

Rozwoj fizyczny dzieci przewlekle chorych:

-zazwyczaj w normie, czesciej zdarzaja się opoznienia w rozwoju fizycznym niż u dzieci normalnych

Rozwoj fizyczny niepełnosprawnych ruchowo:

-ograniczenia ruchowe (motoryczne), w zależności od rodzaju niepełnosprawności

Rozwoj umysłowy: w normie

Społeczno-emocjonalne funkcjonowanie przewlekle chorych i kalekich:

• zyja często na marginesie społecznym

• glebsze przezywanie emocji

• nadpobudliwość

Emocje dominujące wśród dzieci przewlekle chorych i kalekich:

-lęk, (przed lekarzem, bólem, utratą matki, utratą poczucia bezpieczeństwa).

-złość,

-gniew,

-przygnębienie,

Mechanizmy obronne

• pozytywne:

• racjonalizm,

• kompensację,

• transformację.

• negatywne:

• agresja,

• regresję,

• ucieczkę,

• projekcję,

• rezygnację,

• tłumienie

Ograniczenia w zaspokajaniu potrzeb:

-ograniczenie czynności życiowych

-ograniczenie ogolnej wydolności

-powstanie dolegliwości np. bol

-zaburzenia łaknienia

Hospitalizm (czeste pobyty w szpitalu)

• to całokształt zaburzeń psychicznych i fizycznych spowodowanych długotrwałym pobytem dziecka w szpitalu

• według W. Szewczuk to „zespół objawów wywołanych długim pobytem w szpitalu lub innym zamkniętym zakładzie leczniczym, zalicza się do nich: otępienie uczuciowe i intelektualne, zanik potrzeby kontaktów społecznych, depresję…”

Hospitalizm charakteryzuje się:

• dziecko biernie akceptuje stan choroby i swoją sytuację, nie współdziała aktywnie w przezwyciężaniu stanu chorobowego

• dziecko zatraca poczucie odpowiedzialności, gdyż życie jego jest regulowane przez innych i wszelkie potrzeby są zaspakajane bez jego czynnego współudziału

• zniekształca się i wypacza ocena rzeczywistości społecznej (otoczenie społeczne składa się z personelu lekarskiego, służby szpitalnej i współpacjentów) i rzeczywistości przyrodniczej rozluźniają się więzy rodzinne i więzy ze światem poza szpitalnym treści przeżyć przesycone są problemami choroby i patologii

Trzy fazy choroby szpitalnej:

• Protestu- dziecko po oddzieleniu od matki niemal bez przerwy płacze, nie reaguje na próby nawiązania kontaktu, często odmawia przyjmowania pożywienia, reaguje na dźwięki w oczekiwaniu na powrót matki.

Rozpaczy- dziecko wycisza się, nadal popłakuje, ogarnia je apatia, pogrąża się w smutku i stanie beznadziejności, ma zaburzenia

• bezsenność, nie szuka kontaktu z dorosłymi, nie reaguje na zabawki.

Zobojętnienia- dziecko przestaje płakać, wykazuje zainteresowanie otoczeniem, zaczyna akceptować nowe osoby, zachowuje się tak, jakby zapomniało o matce, powraca mu apetyt, zaczyna bawić się, nawiązuje kontakt wzrokowy z opiekunami, ale jego rozwój mowy ulega zahamowaniu, w nocy popłakuje przez sen. W tej fazie zachodzą procesy wypierania uczuć do matki, zaburzające naturalną więź dziecka jest błędnie interpretowane jako dobre przystosowanie do pobytu w szpitalu

System szkolnictwa:

-W czasie pobytu w ośrodku leczniczym dziecko objęte jest nauczaniem specjalnym prowadzonym według programu szkoły nor­malnej z uwzględnieniem jego możliwości wysiłkowych.

- nauczanie wspomagane jest pracą wychowawców i tera­peutów. Naczelną zasadą stosowaną przez nauczycieli i wychowawców w ośrodku leczniczym jest racjonalne gospodarowanie wysiłkiem chorego dziecka z zachowaniem równowagi między jego „uczynnianiem" i „odcią­żaniem", zależnie od jego potrzeb i możliwości psychoruchowych.

-Po powrocie do domu rodzinnego dziecko chore objęte jest w szkole podstawowej tzw. „zindywidualizowanym nauczaniem". Na­uczyciele, prowadząc tę formę nauczania, dostosowują wymagania dydak­tyczne do możliwości wysiłkowych i sprawności psychoruchowej chorego dziecka oraz - jeśli zachodzi taka potrzeba - organizują dla niego pomoc wyrównawczą w nauce.

-Mniejsza liczba uczniów (20) w klasie integracyjnej i obecność pedagoga wspomagającego nauczycieli pozwoli lepiej dostrzegać zmiany w samopo­czuciu chorego dziecka, uwzględniać w toku jego zdolność do wysiłku i wspierać go indywidualnie w nauce.

-Dzieci ciężko chore i z dużą dysfun­kcją narządu ruchu objęte są indywidualnym nauczaniem i wychowaniem przez dochodzących do ich domu nauczycieli. Nauczanie indywidualne dziecka można łączyć z nauczaniem szkolnym. Dziecko jest dowo­żone do szkoły na niektóre lekcje, uroczystości i imprezy i tym samym włą­czane w zajęcia i zabawy zdrowych rówieśników.

-Każde dziecko chore powinno w klasie ósmej być skierowa­ne do poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której powołana jest spe­cjalna komisja orzekająca o kierunku dalszego kształcenia dzieci z tzw. „grup dyspanseryjnych". Komisja na podstawie danych z diagnozy medycz­nej, psychologicznej i pedagogicznej wydaje orzeczenia kierujące te dzieci do najbardziej odpowiednich dla nich szkół ponadpodstawowych.

Terapia:

Do zadań terapii należy:

• ochrona dziecka przed ujemnymi skutkami psychicznymi spowodowanymi długotrwałym pobytem w zakładzie leczniczym,

• współdziałanie w terapii medycznej, zgodnie z zasada koncentracji i kompleksowego oddziaływania terapeutycznego,

• udzielanie choremu dziecku pomocy w procesie akceptacji sytuacji, w jakiej się znalazło , w adaptacji do innych warunków, wzmocnienie jego sił i odporności psychicznej, budzenie do gotowości współdziałania z terapeuta w przezwyciężaniu trudności wynikających ze stanu upośledzenia fizycznego,

• współdziałanie w zapewnieniu dziecku możliwości zaspokojenia potrzeb psycho-społecznych i biologicznych,

• organizowanie procesu kształcenia w celu wyrównania braków w nauce i opanowania programu kształcenia zgodnie z wymaganiami okresu rozwoju,

• udzielenie pomocy w opuszczeniu zakładu,/ Otton Lipkowski
  

W terapii nad osobą chorą należy pamiętać o podstawowych zasadach , których spełnienie jest pewną gwarancją jej powodzenia:

• ujmowanie problemów i potrzeb chorego przewlekle całościowo i wieloaspektowo,

• wykorzystywanie zdolności organizmu do kompensacji,

• rozwijanie zachowanych sprawności,

• przystosowanie się człowieka do sytuacji, które wytworzyła mu określona choroba,

• przystosowanie środowiska rodzinnego, szkolnego fizycznego do potrzeb osoby chorej,

• aktywność własna człowieka w terapii.
  Kolejnymi, ważnymi zadaniami pedagoga-terapeuty jest przystosowywanie chorego pod wieloma względami .między innymi;

psychicznym- obejmującym proces modyfikacji faz (szoku, oczekiwania na wyzdrowienie, rezygnacji i ubolewania nad sobą),

społecznym-obejmującym uczenie się ról społecznych i adaptacji do środowiska.

Czynniki wyznaczające terapię:

• wszelkie działania wychowawcze i dydaktyczne muszą być dostosowane do do sytuacji dziecka chorego lub kalekiego (do jego osłabionych sił biologicznych, i zmniejszonej wartości psychicznej),

• podstawową potrzebą dziecka chorego jest powrót do zdrowia (praca wychowawcza podporządkowana powinna być do terapii medycznej i wskazań lekarzy),

• działanie wychowawcze uwzględnia możliwości pracy dziecka w różnych okresach jego choroby (stosuje progresje obciążeń i wymagań w zależności od postępu leczenia aż do rekonwalescencji)

• treści, metody i zakres programu nauczania dostosowuje się do indywidualnych potrzeb dziecka/
  

Terapie z dzieckiem przewlekle chorym i kalekim można podzielić na:

1)terapie obciążeniową (spoczynkową)

• terapia za pomocą hamowania sennego- udostępnienie racjonalnych warunków dobrego snu,

• Terapia najniższego poziomu czynnościowego - w stanach ciężkich; wybór zajęć o charakterze receptywnym

• Terapia zmniejszonych obarczeń - mniejsze obciążenie niż dotychczasowe; stworzenie nowych warunków

• Terapia za pomocą zmiany bodźców uprzednio obciążających na inne - udostępnienie warunków do „odnowy” przez uczynnianie nie pracujących dotychczas mechanizmów nerwowych (zabawa, rozrywki).

• Terapia odciążeniowa za pomocą uchylania przykrych skojarzeń.
  Terapia odciążeniowa za pomocą zwolnienia długotrwałych napięć i hamowań - zahamowanie: oczekiwania, tęsknoty, niepokoju, tremy, itd.
  

• 2)terapie uczynniającą (inaczej czynnościową)

• Terapia ruchowa - organizowanie racjonalnych dla organizmu codziennych czynności.

• Terapia zabawowa - oddziaływanie przez czynność zabawowa chorego.

• Terapia zajęciowa - duże znaczenie ma sam wybór zajęć.

• Terapia obcowania - obcowanie wychowawcy z dzieckiem.

---