Materializm kulturowy polega na założeniu, że życie społeczne jest odpowiedzią na praktyczne problemy ludzkiej egzystencji. Jest w pewnym stopniu zgodne naukami Marksa- jest to odrzucenie idealistycznej dialektyki oraz wzbogacenie jej o re produktywność i zmienność ekologiczną.
Strategia badawcza:
Wyższość naukowego rodzaju poznania nad innymi, ale bez ich negowania- np. religia nie musi wchodzić z nauką w konflikt (Biblia traktowana jako metafora)
Porównywanie teorii naukowych jest korzystne dla rozwoju nauki- chodzi o odkrycie maksymalnej liczby porządków w danym obszarze badań (empiryzm zorientowany celowo Maxwella). Paradygmaty naukowe można wartościować ze względu na ich przejrzystość i celowość.
Celem materializmu kulturowego jest pokazanie podstaw, początków i zmian systemów socjokulturowych
Materializm Marksa i Enngelsa ma klopoty z okresleniem realności (czy odnosi się ona tylko do ciała, czy może też do myśli). Harris proponuje podział na sferę behawioralną i mentalną, które z kolei mogą być rozpatrywane z dwóch punktów widzenia (oba dają prawdziwy obraz rzeczywistości- wprowadzone zostały przez Pike'a- antropologa-lingiwstę):
Emic- sposób patrzenia właściwy autochtonom
Etic- sposób patrzenia właściwy obserwatorowi
Dopiero świadome odróżnienie tych dwóch postaw badawczych pozwala zachować obiektywność.
Społeczeństwo jest maksymalną grupą złożoną członków obu płci i w różnym wieku; kultura to repertuar wyuczonych myśli i działań podzielany przez członków społeczeństwa, przyczyniający się do kontynuowania populacji.
Harris wyodrębnia uniwersalne wzory kultury:
Infrastrukturę-sposoby produkcji i reprodukcji (etnobotanika, etnozoologia, wiedza o zywności)
Strukturę - ekonomię rodzinną i polityczną (pokrewieństwo, ideologie etniczne i narodowe)
Superstrukturę- symbole, standarty estetyczne, filozofie itp.
Podstawowe założenia:
Determinizm infrastrukturalny- infrastruktura jest pośrednikiem pomiędzy naturą a kulturą, jest strefą przez którą czynniki środowiskowe wpływają na zachowania człowieka
Stałe biopsychiczne
Ludzie muszą jeść (kalorie i białko)
Ludzie nie mogą pozostawać w całkowitej bezczynności jednak postawieni przed zadaniem starają się zrealizować minimalnym nakładem sił
Ludzi charakteryzuje silna seksualność (szczególnie heteroseksualna)
Ludzie potrzebują również uczuć (miłości, bezpieczeństwa itp.)
Krytyka strukturalizmu (wielość dopuszczalnych wyjaśnień) oraz socjobiologii (zamknięcie na fakty socjokulturowe)
To nie myślenie kieruje działaniem ludzkim, ale działanie ludzkie kieruje myśleniem- wyższość infrastruktury behawioralnej nad superstrukturą mentalną. Harris nie interesuje jak powstają wynalazki, ale jak zdobywają materialną i społeczną egzystencję (co z tego że Da Vinci wynalazł helikopter jak nie można go było skonstruować?).
Zasady socjalizacji jednostki określone są historią całej grupy- najdziwniejsze obyczaje są wynikiem dawnej chęci przeżycia.
Harris polemizuje z Marksem. Uważa, że należy wyłączyć stosunki produkcji ze sfery infrastruktury i włączyć je do sfery struktury i superstruktury. Własność wg Marksa jest stosunkiem produkcji- Harris uwaza, że własność wykazuje cehy organizacyjne struktury, a nie infrastruktury.