AUTOMAT. STABILIZATORY- są wewnątrz gospodarki włączają się i wyłączają samoczynnie a ich funkcjonowanie nie zależy od decyzji władz. Celem jest łagodzenie wahań PKB (w produkcji, i zatrudnieniu). Generalnie łączą się w systemie Podatkowym i ubezpieczeń społecznych oraz ceny gwarantowane na art. Rolne, rozwój sektora usług nieprodukcyjnych, zmiana zachowania się oligopoli. Stabilizatory nie są w stanie przywrócić równowagi. Do tego konieczny jest interwencjonizm. Aby systemie podatkowy mógł reagować na wahania to w warunkach spadku popytu podatki należy obniżać, aby utrzymać ten sam poziom dochodów. Odwrotna sytuacja w warunkach ożywienia.

Stabilizacja w systemie ubezpieczeń -

- Kompensowanie skutków bezrobocia

- Ubezpieczeń na starość i przeżycie.

W recesji wypłaty z tyt. zasiłków powinny rosnąć natomiast w okresie dobrej koniunktury powinny wypłaty maleć.

 

POLITYKA FISKALNA.

 

Duży deficyt finansów publicznych, spadek krajowych oszczędności wywiera presję na wzrost stopy procentowej. Kredyty tańsze są za granicą, co powoduje odpływ kapitału z Polski a to z kolei niesie za sobą osłabienie złotego, co w efekcie przełoży się na wyższe koszty obsługi tych kredytów mogących zagrozić wypłacalności zadłużonych firm. Presja związków zawodowych na wzrost wynagrodzeń jest uzasadniona w wtedy, gdy idzie w parze wraz ze wzrostem produkcyjności pracy. Jeśli nie to takie żądania spełnione przełożą się na wzrost inflacji. Nadwyżka popytu nad produkcją to jedna z przyczyn wzrostu importu. Nieograniczenie importu jest zaś wskazane, ponieważ przyczyni się ę do wzrostu konkurencyjności polskiej produkcji.

 

 

 

Eksport -zależy od dochodu za granicą, nie zależy od krajowego dochodu. Jest wydatkiem autonomicznym, jego rosnący udział prowadzi do wzrostu produkcji i PKB. Ze względu na autonomiczność wzrost eksportu daje efekty mnożnikowe ( duży impuls ożywczy).

Wysokość realnego kursu walutowego zależy od konkurencyjności naszego handlu zagranicznego

Realny kurs walutowy = ceny dobra w kraju A/ceny w kraju B * nominalny kurs walutowy.

Im niższy kurs walutowy realny tym bardziej opłacalny eksport a import mniej opłacalny. Realny kurs walutowy zależy od:

- nominalnego kursu walut

- poziomu cen w porównywanych krajach

Eksport zależy od:

a) Realnego kursu walutowego

b) Dochodu za granicą

Jeżeli poziom cen nie ulegnie zmianie, to zmiana kursu nominalnego doprowadzi do zmiany kursu realnego. Pod naciskiem eksporterów obniżano kurs walutowy nominalny, aby poprawić konkurencyjność naszego eksportu.

Import - krajowy popyt na towary zagraniczne zależy od krajowego poziomu dochodów. Istnieje dodatnia zależność pomiędzy rosnącym dochodem i popytem na eksport. Import wpływa na poziom PKB, w miarę wzrostu importu maleje produkcja krajowa.

Istnieje zasada, że efekty mnożnikowe w gospodarce zamkniętej > efekt mnożnikowy w gospodarce zamkniętej.

 

Kształtowanie wymiany handlowej może odbywać się poprzez:

a) Cła

b) Kontyngenty

c) Subsydia eksportowe

d) Dumping

e) Bariery poza taryfowe.

 

Skutki ceł: ogranicza import i poprawia eksport w krótkim okresie w dłuższej perspektywie mogą doprowadzić do zmniejszenia presji na poprawę konkurencyjności rodzimej produkcji. Cła sprzyjają nieefektywnym producentom i z racji swego fiskalno - podatkowego charakteru obciążają konsumentów

Łagodna polityka fiskalna doprowadza do wzrostu stopy procentowej i wzrostu kursu walutowego, co w konsekwencji doprowadzi do spadku eksportu.

Subsydia eksportowe są uzasadniane, gdy motywują producentów do wzrostu produkcji eksportowej bez ograniczania produkcji na rynek krajowy.

Dumping jest konsekwentnie ścigany. Nabierają dużego znaczenia bariery poza taryfowe. Ograniczają import, ale nie poprawiają eksportu. Ważne jest ograniczenie deficytu budżetowego jest możliwe poprzez zmniejszenie wydatków, aby potem można było obniżać podatki, co korzystnie wpłynie na sytuację na rynku pracy.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W polskich warunkach kurs walutowy został upłynniony 2 lata temu. Złotówka opiera się na parytecie EURO - 55% i Dolara USA 45 %. Inflacja wywoływała miesięczną dewaluację złotego a upłynnienie kursu miało ograniczyć koszty oddziaływania Banku Centralnego.

 

 

Kurs

Waluty

DD E1

E DD^'

 

SS

 

 

Podaż

 

Rosnący popyt na złotówkę doprowadza do wzrostu jego kursu z punktu E do E1. Ma to miejsce na przykład w przypadku prywatyzacji. Popytna daną walutę ma swoje źródło w eksporcie. Niemcy zamieniają marki na złote, aby kupić nasze towary. Podaż danej waluty ma źródło w imporcie, ponieważ jeśli chcemy kupić aktywa w USA to musimy zamienić złote na dolary. Jeśli mamy nadwyżkę popytu na złotego nad podażą to Bank Centralny musi tą podaż powiększyć poprzez zakup walut obcych. Zasób walut obcych wzrasta a sytuacja na rynku wraca do równowagi. Aby nadmiar złotego nie doprowadził do inflacji to należy przeprowadzić sterylizację (robi to Bank Centralny), ale wiąże się to z kosztami emisji papierów wartościowych- bonów lub obligacji. Jeżeli popyt na złotówki maleje z powodu inflacji lub obniżenie stopy procentowej to dojść może do dewaluacji. Interwencja będzie polegała na sprzedaży walut obcych w zamian za złotówki. Rezerwy walut obcych maleją. Sterylizacja jest też wykorzystywana do uwalniania wpływu salda bilansu handlowego na równowagę na krajowym rynku pieniężnym. Nadwyżka importu nad eksportem to stan, w którym następuje odpływ pieniędzy z gospodarki, aby temu zapobiec należy kupować polskie papiery wartościowe, co robi Bank Centralny.

Jeśli eksport jest większy od importu to do gospodarki napływa pieniądz, co zagraża inflacją. Interwencja będzie polegać na sprzedaży papierów wartościowych.

 

Skutki dewaluacji- spadek kursy złotego spowoduje potanienie naszych towarów na rynku zagranicznym. Konsekwencje dewaluacji zależą od tego czy gospodarka jest z wolnymi mocami produkcyjnymi czy gospodarka jest już w stanie pełnego wykorzystania czynników wytwórczych. W krótkim okresie dewaluacja pomaga eksporterom, skutki długookresowe zależą od stanu gospodarki. Jeżeli gospodarka nie jest na granicy możliwości produkcyjnych to dewaluacja wywoła wzrost popytu na nasz eksport, co przełoży się na wzrost produkcji i dochodu.(Mamy, więc zmiany realne). Jeżeli natomiast gospodarka nie dysponuje wolnymi mocami produkcyjnymi to dewaluacja nie doprowadzi do wzrostu produkcji. Producenci ograniczą produkcję na rynek wewnętrzny, aby zwiększyć eksport. Dewaluacja podroży koszty importu, co przełoży się na wzrost cen a w konsekwencji związki zawodowe zgłoszą żądania płacowe, co przy braku wzrostu wydajności doprowadzi jedynie do wzrostu inflacji. Polityka pieniężna w długim okresie wywołuje jedynie zmiany nominalne.

 

Kurs walutowy płynny.

 

O jego wysokości decyduje popyt i podaż waluty, co oznacza, że może dojść do okresowych wahań w wysokości kursu. Szczególny wpływ można przypisać kapitałom spekulacyjnym. Jeżeli Bank Centralny podwyższy stopy procentowe, to napłynie kapitał spekulacyjny. Jeśli inwestuję za granicą to ewentualne potencjalne zyski z inwestycji realizowane w kraju będą większe w warunkach dewaluacji. W krótkim okresie kurs zależy od migracji kapitału spekulacyjnego. Kapitał spekulacyjny nie może przenosić wahań, ale umacnia stan dotychczasowy.

Zmiana stopy procentowej a kurs walutowy.

Jeżeli stopa procentowa rośnie to opłacalność lokowania w polskie papiery wartościowe rośnie, co doprowadza do wzrostu popytu na złotówkę a zatem do zwyżki jej kursu. Zmiana kursu wywołana jest zmianą stopy procentowej. Kurs wysoki osłabia eksport stąd na rachunku obrotów bieżących pojawi się deficyt lub zmniejszy się nadwyżka natomiast na rachunku obrotów kapitałowych pojawi się nadwyżka lub zmniejszy się deficyt.

Jeżeli stopa procentowa maleje, to opłacalność lokowania w polskie aktywa jest mniejsza, wynikiem, czego jest odpływ kapitału spekulacyjnego. Bank Centralny musi interweniować, aby nie dopuścić do deprecjacji złotego. Na rachunku obrotów bieżących pojawi się nadwyżka lub zmniejszy deficyt. Na rachunku obrotów kapitałowych pojawi się deficyt lub zmniejszy się nadwyżka.

Bliźniacze deficyty

Deficyt budżetowy jest efektem większych wydatków niż realizowane dochody skutek jest taki, że rośnie popyt także na pieniądz, co doprowadza do wzrostu stopy procentowej i wzrostu kursu walutowego. Eksport maleje a rośnie import, zatem dochodzi do powstania deficytu handlowego.

 

Kiedy oddziałujemy fiskalnie?

W czasie dużego bezrobocia, kryzysu. Przesuwanie bariery popytu, co możliwe jest poprzez działania państwa. Obniżanie deficytu obniży stopę procentową - deficyt jest kosztem stąd koszty zmniejszą się.

 

Polityka fiskalna w gospodarce zamkniętej w krótkim okresie.

Stosować, aby ożywić koniunkturę jest bardziej przydatna niż pieniężna, bo nie ma opóźnień czasowych. Polityka fiskalna oddziałuje bezpośrednio na popyt a polityka pieniężna pośredni poprzez stopy procentowe. Inflacja ogranicza stosowanie polityki fiskalnej łagodnej./ Zwalczanie inflacji prowadzi do głębokiej recesji, aby potem doszło do ożywienia. Polityka fiskalna jest szybka i efektywna, ale czas z podjęcie decyzji jest wydłużony (długie prace nad budżetem). Wydatki budżetowe to instrument walki politycznej. W polityce monetarnej czas podjęcia decyzji jest krótki, ale efekty rozłożone są w czasie. W okresie ożywienia, aby nie przegrzać koniunktury należy zastosować politykę monetarną twardą. Zachowanie równowagi na rynku pieniężnym wymaga podnoszenia stopy procentowej, aby zmniejszyć popyt konsumpcyjny, co prowadzi do efektu wypierania, jego wielkość jest miarą skuteczności polityki fiskalnej. Im mniejszy efekt wypierania tym polityka fiskalna jest bardziej skuteczna. Duża wrażliwość popytu na zmiany stopy procentowej świadczy o słabej skuteczności polityki fiskalnej. Duży efekt wypierania i mały efekt mnożnikowy. W wyrażeniu graficznym krzywa LM jest bardziej stroma a IS bardziej płaska. Im mniejsza wrażliwość popytu i eksportu na zmiany stopy procentowej tym efekt wypierania jest mniejszy i większy jest efekt mnożnikowy.

 

 

 

 

R% LM

E^'

 

IS^'

E

IS

 

 

 

Dochód

 

 

 

 

ZMIANY STOPY PROCENTOWEJ A KURS WALUT

Jeśli stopa procentowa rośnie, to rośnie opłacalność lokowania w polskie papiery wartościowe tj. bony skarbowe. Rośnie popyt na złotówki, co w konsekwencji doprowadza do wzrostu kursu(ceny) waluty. Zmiana kursu jest wywołana zmianą stopy procentowej. Jeżeli rośnie kurs walutowy to eksport netto (eksport - import) maleje, - bo rosną jego koszty(eksportu). Na rachunku obrotów bieżących albo zmniejsza się nadwyżka albo pojawia się deficyt.

Bilans płatniczy - zestawienie wszelkich transakcji między Polską a zagranicą. Podstawowy rachunek w bilansie płatniczym - bilans handlowy (transakcje walutowe powiększone o dochody z własności z zagranicy). Mając deficyt na rachunku obrotów bieżących (konsekwencja eksport < import)

Rachunek obrotów kapitałowych - przepływ kapitału między Polską a zagranicą.

• -         Inwestycje netto,

• -         Napływ walut obcych.

 

Otrzymamy albo zmniejszenie deficytu albo pojawienie się nadwyżki (jest kompensowana z deficytem w systemie płynnych kursów walutowych).

 

Jeśli stopa procentowa zmaleje (np. wyraźnie zmaleje inflacja), dochody z aktywów finansowych będą maleć, co spowoduje zmianą w postaci spadku popytu na walutę polską a to prowadzi do obniżki kursu walutowego. WZROŚNIE, zatem eksport, bo jego koszt spadnie, a na rachunku obrotów bieżących:

 

• -         Pojawi się zmniejszenie deficytu (poprawa sytuacji makroekonomicznej)

• -         Powstanie nadwyżka

 

Na rachunku obrotów kapitałowych:

• -         Zmniejszy się nadwyżka,

• -         Pojawi się deficyt

 

 

PROBLEM BLIŹNIACZYCH DEFICYTÓW

JEDNOCZESNY deficyt budżetowy i handlowy (automatyczne następstwo deficytu budżetowego), może być konsekwencją polityki fiskalnej. Deficyt budżetowy jest to nadwyżka wydatków budżetowych nad dochodami - konsekwencja łagodnej polityki fiskalnej gdzie rząd zwiększał wydatki. DOCHODZI do wzrostu dochodów, rośnie popyt także na pieniądz co doprowadza do wzrostu stopy procentowej. Rosnąca stopa procentowa wywołuje wzrost kursu walutowego (maleje eksport a rośnie import) - mamy więc deficyt handlowy. Rozwiązania należy szukać w uzdrowieniu finansów publicznych.

 

 

 

 

 

Jest to narzędzie rządu służące do ingerencji w gospodarkę. Polityka doceniania przez Keynsistów. Oddziałujemy fiskalnie w czasie kryzysu, wysokiego bezrobocia. Barierę popytu globalnego przesuwa państwo tworząc popyt (zwiększając go). Pobudzanie popytu jest korzystne do momentu osiągnięcia równowagi. Wysokie wydatki mogą jednak doprowadzić do powstania inflacji.

 

 

Charakter polityki fiskalnej (typy).

Obniżanie deficytu obniży stopę procentową, deficyt jest kosztem a ten koszt należy obniżać (wymogi traktatu z Mastricht mówią, że relacja długu publicznego do PKB nie może przekroczyć 60% w skali roku a deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% PKB).

 

 

POLITYKA FISKALNA W DŁUGIM OKRESIE CZASU

 

(MODEL KLASYCZNY)

CENY

AS

 

 

E

 

MDS

 

 

 

PRODUKCJA

GOSPODARKA W STANIE PEŁNEGO WYKORZYSTANIA ZDOLNOŚCI WYTWÓRCZYCH MAMY TYLKO BEZROBOCIE DOBROWOLNE. Ceny i płace są elastyczne. Sukcesem rynku pracy są elastyczne płace jako efekt pozytywny deregulacji tego rynku. Im mniej barier (związki zawodowe) tym łatwiej negocjować poziom płac. Rynek pracy sam musi się dostosować. Nie ma iluzji pieniądza - podmioty rozróżniają nominalny i realny dochód. Aby zachować realna wartość dochodu płace nominalne muszą się zmieniać wraz z inflacją. Automatyczna indeksacja jednak nakręca inflację. Klasycy uważają, że głównym czynnikiem wzrostu dochodu jest podaż. Inwestycje dają efekty popytowe i podażowe (nowe miejsca pracy, nowe maszyny, zasoby kapitałowe), ale są one najbardziej wrażliwe na wszelkie zmiany. Najczulsze są inwestycje budowlane. W recesji usługi rosną są, więc instrumentem regulacyjnym. Teoria racjonalnych oczekiwań Lucas'a mówi o tym, że podmioty korzystające z informacji w oparciu o własne oczekiwania podejmują decyzje, co przyspiesza ich działanie.

 

Długi okres - rosną wydatki.

ceny

AS SAS^'

 

E^' SAS

A

MDS^'

E

MDS

 

X produkcja

 

SKUTEK polityki fiskalnej to wyższa stopa procentowa - wypieranie całkowite. O ile wzrosły wydatki budżetu o tyle zmalały wydatki osób prywatnych. Popyt globalny się nie zmienił. Miedzy punktem E i E^' negocjacje płacowe i zmiany w produkcji. Polityka fiskalna w gospodarce zamkniętej w długim okresie jest nieskuteczna. Są tylko zmiany nominalne (rosną ceny, płace i stopa procentowa). Polityka fiskalna prowadzi jedynie do inflacji!

Ożywienie popytu poprzez łagodną fiskalną politykę jest niwelowane wzrostem cen. Jest równowaga a nie ma zmian w produkcji długookresowej. Płace wpływają na ceny (tworzą koszty). W PUNKCIE A nadmierny popyt powoduje wzrost zatrudnienia bo rośnie popyt na pracę, stąd rosną płace. Wzrost płac to ograniczamy produkcję a krzywa SAS WRACA DO RÓWNOWAGI (SAS^'). Wzrosła stopa procentowa i zmalał popyt co zmniejszyło produkcję. Procesy dostosowawcze są możliwe bo płace i ceny są elastyczne.

 

Skuteczność polityki fiskalnej w krótkim okresie (w połączeniu z polityką pieniężną)

 

Automatyczne stabilizatory koniunktury w zakresie podatków i płatności transferowych zwiększają skuteczność polityki fiskalnej (krzywa IS bardziej stroma)

 

I - polityka fiskalna skuteczna a pieniężna nieskuteczna

II - polityka fiskalna nieskuteczna a pieniężna skuteczna

 

EKSPANSJA FISKALNA

 

IS IS^'

 

 

R E LM

 

 

 

DOCHÓD

 

 

CELEM RZĄDU JEST utrzymanie stopy procentowej na stałym poziomie. Polityka pieniężna przy tak położenej krzywej LM jest nieskuteczna (nie wywiera zmian na dochód). Przy niskim poziomie stopy procentowej istnieje nieskończenie duży popyt na pieniądz, wtedy polityka fiskalna jest najskuteczniejsza ponieważ nie ma efektu wypierania. Polityka pieniężna jest nieskuteczna (pułapka płynności).

 

EKSPANSJA FISKALNA PRZY PIONOWEJ LM

 

CELEM jest utrzymanie PKB, następuje całkowite wypieranie a polityka fiskalna jest nieskuteczna. Popyt na pieniądz względem stopy procentowej jest doskonale nieelastczny. LM

 

IS'

 

R

IS

 

DOCHÓD

 

Możliwe kombinacje polityki pieniężnej i fiskalnej gdy chcemy ożywić gospodarkę. Np. zmalał eksport i jak można ożywić gospodarkę i wrócić do równowagi?

 

R

IS'

IS

LM'

E

 

 

LM

 

 

 

DOCHÓD

 

I - ekspansja fiskalna wzmocniona ekspansją pieniężną (groźna kombinacja w warunkach inflacji). Zlikwidowany efekt wypierania bo stopa procentowa się nie zmieniła.

 

II - łagodna polityka fiskalna a pieniężna nie ulega zmianie (IS w górę)

 

III - nie zmieniam fiskalnej a stosować łagodną pieniężną (LM w prawo w dół)

 

Studzenie gospodarki:

I - restrykcyjna fiskalna i monetarna (IS w dół a LM w lewo do góry) duży spadek dochodu co wpłynie na zmniejszenie popytu.

 

II - restrykcyjna fiskalna a pieniężna nie ulega zmianie. (ograniczenie wydatków budżetowych, taka tendencja dominuje w krajach rozwiniętych od lat 70 - ych).

 

III - nie zmieniam fiskalnej i stosuje twarda pieniężną (rośnie stopa procentowa, spada dochód, sprzedaż obligacji, podwyższenie stopy rezerw obowiązkowych).

 

DEFICYT BUDŻETOWY

 

ZMNIEJSZENIE DEFICYTU następuje jeśli:

Ograniczmy wydatki budżetowe, zmienimy strukturę wydatków bo dominują wydatki konsumpcyjne, powiększać wydatki inwestycyjne(autostrady, inwestycje publiczne, wydatki na ochronę środowiska), zwiększać podatki pośrednie i zmniejszać ulgi podatkowe, powiększyć wpływy z eksportu, poprawa struktury przemysłu (wzrost sektora prywatnego), dochody z prywatyzacji (18mld w 2001r), koncesje na prowadzenie działalności, podatek katastralny.

 

FINANSOWANIE DEFICYTU

Sprzedaż obligacji - podaż pieniądza się nie zmienia. Bank centralny emituje obligacje przerzuca pieniądze do rządu a ten wtłacza je do gospodarki jako wydatki budżetowe. Jeśli często uprawia się tego typu proceder to można wpaść w pułapkę zadłużenia. Można także wydłużać termin wykupu bo rządy mają problemy z terminowym wykupem papierów.

Innym sposobem jest emisja euroobligacji ale te narażają państwo na ryzyko zmiany kursu walutowego. Finansowanie deficytu można również prowadzić poprzez pożyczki
zagraniczne (EBOR, Bank Światowy).

Deficyt budżetowy jest kosztem dla gospodarki, deficyt i dług publiczny (deficyty lat ubiegłych) wywierają presję na stopę procentową. W zależności od finansowania deficytu może pojawić się inflacja.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Eksport ma duży wpływ na gospodarkę (efekt mnożnikowy). System stałych kursów walutowych charakteryzuje się tym, że w krajach utrzymuje się mniej więcej ten sam poziom stopy procentowej. Nie ma podstaw do przepływu kapitału spekulacyjnego. Taki stan utrzymywał się do momentu jednakowego poziomu stopy procentowej.

 

POLITYKA PIENIĘŻNA W STAŁYM SYSTEMIE KURSÓW WALUTOWYCH (GOSPODARKA OTWARTA).

 

W krótkim okresie czasu w gospodarce zamkniętej wywołuje duże zmiany (popyt i dochód). W długim okresie polityka pieniężna jest nieskuteczna. Rośnie nominalna podaż pieniądza a gdy ceny dostosowują się powoli to w krótkim okresie rośnie realna podaż pieniądza a zatem stopa procentowa maleje. Dla kapitału spekulacyjnego to impuls do odpływu z takiego kraju. Pojawi się tendencja do spadku popytu na walutę - spadnie jej kurs. Ożywienie w krajowej gospodarce - wzrost PKB (bo rośnie eksport i spadła stopa procentowa).

Jeśli odpływa kapitał z kraju do krajów o wyższej stopie procentowej, to bank centralny nie może dopuścić do nadmiernego spadku kursu walutowego. Kapitał płynąc za granice obniża tam stopę procentową (bo rośnie jego podaż) a w kraju z którego odpłynął kapitał zaczyna stopa procentowa rosnąć. Interwencja banku centralnego będzie polegać na tym, że musi on obniżyć podaż pieniądza poprzez sprzedaż papierów wartościowych i inne
aktywa finansowe. Stopa procentowa wzrasta a jeśli tak to zlikwiduje to ożywienie w

 

produkcji. Jest to więc polityka nieskuteczna, polityka pieniężna nie może oddziaływać na wielkości realne.

W restrykcyjnej polityce monetarnej podaż pieniądza maleje, stopa procentowa rośnie a w gospodarce maleje produkcja i zmniejsza się popyt. Wzrost stopy procentowej spowoduje wzrost popytu na walutę danego kraju (aprecjacja) spowodowana napływem kapitału spekulacyjnego. Wzrost podaży kapitału spowoduje spadek stopy procentowej. Za granią stopa wzrośnie bank centralny będzie interweniował przez zwiększenie podaży pieniądza i kupno walut obcych i papierów wartościowych - stopa procentowa ulegnie obniżeniu. W gospodarce wewnętrznej spadek stopy procentowej spowoduje ożywienie. Ta zmiana była krótkookresowa. Polityka pieniężna w systemie stałych kursów walutowych jest nieskuteczna (nieskuteczność wywołana mobilnością kapitału i interwencjami banku centralnego).

 

POLITYKA FISKALNA W SYSTEMIE STAŁYCH KURSÓW WALUTOWYCH (GOSPODARKA OTWRTA)

 

 

Zwiększenie wydatków rządowych z budżetu spowoduje wzrost dochodu i produkcji ale jednocześnie rośnie stopa procentowa. Pojawia się efekt częściowego wypierania. W łagodnej polityce fiskalnej rośnie stopa procentowa dopływa więc kapitał zagraniczny a to oznacza obniżenie stopy procentowej. Kapitał dopływać będzie do momentu wyrównania się stóp procentowych ale zachowany będzie impuls ożywczy w gospodarce. Jeśli dopływ kapitału będzie niewystarczający to bank centralny kupi papiery wartościowe lub dewizy za walutę krajową. Polityka fiskalna jest więc skuteczna (zmiany realne w produkcji i spadek stopy procentowej).

 

 

 

 

 

 

W systemie tym bank centralny nie powinien interweniować. Jeśli dostosowanie cen nie wystarcza to podaż pieiądza rośnie (w łagodnej polityce monetarnej), stąd stopa procentowa maleje. W gospodarce rośnie produkcja bo wzrósł popyt globalny. Jeśli stopa procentowa zmalała to kapitał zagraniczny zacznie odpływac z danego kraju. Kurs walutowy spadnie i z tego powodu wzrośnie eksport w porównaniu do importu. Na rachunku

 

 

 

kapitałowym obniża się nadwyżka lub pojawia się deficyt a na rachunku obrotów bieżących pojawia się nadwyżka lub zmniejsza deficyt. Polityka ta jest skuteczna w systemie stałych kursów walutowych.

Polityka pieniądza twardego (ostra polityka monetarna) - bank centralny obniża nominalną podaż pieniądza a w konsekwencji realną podaż (w krótkim okresie) co prowadzi do wzrostu stopy procentowej. W gospodarce wewnętrznej spada popyt i produkcja. Zaczyna dopływać kapitał zagraniczny, rośnie popyt na pieniądz krajowy rośnie jego kurs. Na rachunku obrotów kapitałowych mamy nadwyżkę lub zmniejszenie deficytu ale na rachunku obrotów bieżących - deficyt lub zmniejszenie nadwyżki. Bank centralny hamuje dopływ kapitału spekulacyjnego co doprowadza do nadmiernego wzrostu wartości waluty. Jest to polityka skuteczna.

 

 

 

Polityka fiskalna w stałym systemie kursów walutowych

 

 

Wzrost wydatków rządowych spowoduje wzrost dochodów i popytu a konsekwencji produkcji. Wzrośnie też stopa procentowa - pojawi się efekt częściowego wypierania. Jeśli rośnie stopa procentowa rośnie też kurs walutowy a to doprowadza do ujemnego salda w bilansie handlowym. Całkowite wypieranie w gospodarce wewnętrznej. Jest to więc polityka nieskuteczna.

 

 

 

Równowaga pomiędzy AS i AD to równowaga pomiędzy polityką fiskalna i monetarną. Saldo na rachunkach obrotów bieżących bilansu płatniczego równa się 0. nie ma interwencji banku centralnego - saldo na rachunku obrotów kapitałowych jest równe 0. równowaga zewnętrzna i wewnętrzna - równowaga długookresowa.

 

 

 

 

NADWYŻKA

I IV

 

 

 

 

 

KRYZYS OŻYWIENIE

 

 

 

II III

DEFICYT

 

W ĆWIARTCE PIERWSZEJ - recescja w gospodarce a eksport > importu

Konsekwencje:

• -         rosną oszczędności (maleje skłonność do konsumpcji) spada PKB i maleją dochody ludności. Maleje import a rośnie eksport bo nie zależy od dochodu wewnątrz gospodarki.

• -         Polityka pieniężna i fiskalna są restrykcyjne.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Szoki popytowe

 

 

Nieoczekiwane zakłócenia w równowadze długookresowej. Aktualnie w Polsce nadwyżka popytu nad podażą. Zwolniona dynamika naszego wzrostu jest wywołana czynnikami:

A) wyższa stopa procentowa

B) kryzys rosyjski

C) reforma służby zdrowia

D) reformy emerytalne

E) wolny proces prywatyzacji i restrukturyzacji

F) wzrost cen surowców

G) wzrost kosztów siły roboczej

H) wzrost importu i słaba konkurencyjność eksportu

I) brak kapitału na inwestycje i innowacje

J) niski poziom krajowych oszczędności

K) wzrost popytu przy obniżeniu poziomu produkcji

L) wzrost konsumpcji

M) wydatki z budżetu powiększają dochody

 

Przywracanie równowagi polega na zwiększaniu podaży (produkcji). Obniżać stopę procentową, podatkową.

Krótki okres czasu

Są to sytuacje - zakłócenia nie mające związku z aktualnie prowadzoną polityką. Przesunięcie krzywej zagregowanego popytu. Te zakłócenia nie są nieprzewidywalne. W przywracaniu równowagi pomaga polityka pieniężna i fiskalna. Dają konsekwencje w dochodzie i produkcji są to, więc zmiany realne przywracające równowagę. Przejawy szoków popytowych to:

- spadek popytu na towary polskie ze strony zagranicy.

- maleje popyt na pieniądz gotówkowy,

Model AS-AD produkcja na poziomie potencjalnym, popyt spada to MDS spada do MDS'. Rzeczywisty produkt krajowy był niższy od potencjalnego, co wywołało spadek produkcji i wzrost bezrobocia. Ograniczamy produkcję na eksport do Rosji, bo to było nieopłacalne 9 wiele firm upadło). W punkcie E negocjować można poziom płac. Zmniejszyły się ceny i płace przechodzimy z punktu A do B. Ciągle za mała produkcja i popyt. Obniżamy stopę procentową i jeśli spadły ceny to wracamy do równowagi E', ale przy niższym poziomie cen. Przechodzenie przez bezrobocie i recesję nie musiało mieć miejsca, bo można interweniować przez łagodną politykę fiskalną lub monetarną. W warunkach inflacji dodatkowo należałoby dokonać sterylizacji, co jest zabiegiem kosztownym.

 

Maleje popyt na pieniądz gotówkowy.

 

Wzrosła produkcja do poziomy X1, bo wprowadzono godziny nadliczbowe to oznacza wzrost popytu na pracę, co pociąga wzrost płac i wynik to wzrost cen. Negocjujemy jeszcze wyższy poziom płac, co doprowadza do wzrostu stropy procentowej hamowanie popytu i dochodzenie do równowagi w E'. Równowaga przy wyższym, poziomie cen. Taki stan niesie zagrożenie inflacyjne ( przegrzanie koniunktury), co wskazuje na zastosowanie restrykcji monetarnych i pieniężnych. Szoki popytowe rozpoznajemy po tym, że ceny i produkcja zmieniają się jednokierunkowo. Polityka kompensacji zakłóceń może nie mieć wpływu na PKB, bo podaż w długim okresie musi wzrosnąć, ale może mieć wpływ na poziom cen.

 

SZOKI PODAŻOWE.

 

ZDARZENIA zmieniające relacje dostosowania cenowego. Natychmiastowym efektem negatywnego szoku podażowego jest zmiana cen, chyba, że zastosujemy politykę kompensacyjną. Przyczyny szoku podażowego:

1) Nagły (nieoczekiwany) wzrost cen czynników wytwórczych - ropy, gazy

2) Nieuzasadniony nadmierny wzrost wynagrodzeń,

3) Błąd w oczekiwaniach inflacyjnych, firmy ustaliły za wysokie ceny.

 

Model AS-AD produkcja spada, bo zmniejsza się podaż. Ceny rosną produkcja maleje. Zmiany w produkcji i cenach są różnokierunkowe. Wybieramy stabilizację cen lub PKB. To ma wpływ na politykę. Wysokie ceny ograniczają popyt. Są wysokie stopy procentowe. Duże i rosnące bezrobocie oraz spadający popyt na siłę roboczą. Wywiera presją na płace, które spadają podobnie jak i ceny. Jest impuls do obniżenia stopy procentowej, co odbuduje popyt. Produkcja rzeczywista rośnie, ale musimy zmniejszyć koszty płac i ceny a to pozwala osiągnąć równowag. Gdy nie ma interwencji to zachowujemy stabilność cen. Kosztem jest recesja i bezrobocie - niestabilność produktu krajowego. Jeśli chcemy amortyzować skutki to stosujemy łagodną politykę monetarną. Jeśli wzrosły ceny to spadł dochód. Łagodzenie przez zwiększenie nominalnej podaży pieniądza, co musi skończyć się obniżeniem stopy procentowej. Amortyzacja skraca czas recesji, ale przechodzimy do wyższego poziomu cen w zamian za stabilizację PKB. Utrzymujemy popyt globalny kosztem inflacji.

POLITYKA WEWNĘTRZNA

E (RÓWNOWAGA)

---