ROZDZIAŁ 1

Pojęcie, istota i rola logistyki

w przedsiębiorstwie

1. Geneza i rozwój logistyki

2. Pojęcie logistyki oraz istota systemowego jej ujęcia

3. Zadania logistyki w podmiotach gospodarczych

4. Organizacja i zarządzanie logistyką w przedsiębiorstwie

1. Geneza i rozwój logistyki

Logistyka była i jest nierozerwalnie związana z działaniem i sprawnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Pierwotnie ściśle wiązano ją z naukami wojskowymi, gdzie była powszechnie stosowana. Za prekursora logistyki w czasach współczesnych uznaje się francuskiego generała A. H. De Jomini, który w szóstym rozdziale („O logistyce, czyli sztuce wprawiania w ruch oddziałów”) swojego dzieła „Zarys sztuki wojennej” (Paryż 1837), podkreślił wagę oraz praktyczne zastosowanie sprawnego zarządzania i planowania, konkretnie nazywając te zagadnienia logistyką. W 1885 roku logistyka jako przedmiot znalazła się w programie nauczania Szkoły Marynarki Wojennej USA i od tego momentu pojęcie i zakres tego przedmiotu zostało powszechnie zaakceptowane w dziedzinie nauk wojskowych.

W sferze gospodarczej rozwój logistyki miał miejsce dopiero po II wojnie światowej. Początkowo produkt znajdował nabywcę bez żadnej trudności, a liczyło się właściwie tylko zaspokajanie potrzeb ludności. Dopiero na początku lat 50-tych w tzw. „fazie startu i budzenia się logistyki”, postrzegano ją jako funkcję pomocniczą podporządkowaną procesowi wytwórczemu oraz wstępnie identyfikowano cząstkowe i rozproszone czynności dotyczące dystrybucji fizycznej.

Następnie nastąpiła faza definiowania i konceptualizacji teorii logistyki wraz z pierwszymi próbami jej praktycznego i świadomego zastosowania. Okres ten przypada od roku 1960 (w którym to roku powstała w USA pierwsza monografia poświęcona logistyce) do 1976 roku. W tym przedziale czasowym zdefiniowano i zastosowano koncepcje „Business Logistics”, obejmujące szerokie spektrum działalności logistyki w przedsiębiorstwie. W tym czasie również określono założenia i strukturę logistyki marketingowej wraz z próbami jej systemowej identyfikacji.

Koniec lat 70-tych to faza zmian priorytetów i kreowania podstawowych wymiarów zintegrowanej logistyki. Zaczęła być ona postrzegana jako systemowa determinanta sprawności i efektywności oraz jako koncepcja i metoda konstruktywnego zarządzania przedsiębiorstwem. Logistyka stała się instrumentem planowania i działania strategicznego na rynku. Powszechnie funkcjonowała koncepcja zintegrowanej funkcji logistyki w skali całego przedsiębiorstwa i związany z nim łańcuchem dostaw.

Od 1987 roku mamy do czynienia z fazą dynamicznego rozwoju logistyki jako zintegrowanej koncepcji zarządzania przedsiębiorstwem i układu powiązań rynkowych. W krajach wysoko rozwiniętych powszechnie zaczęto stosować zasady logistyczne w praktyce i to już nie tylko w dużych firmach, ale również w średnich i w różnego rodzaju powiązaniach gospodarczych. Obecnie logistykę postrzega się jako potencjał wzrostu wydajności i korzyści ekonomicznych oraz niezbędny komponent do prawidłowego zarządzania przedsiębiorstwem. Nastąpił intensywny rozwój strategii logistycznych, zarówno w powiązaniach pionowych jak i poziomych.

Na przestrzeni lat logistyka stopniowo rozszerzała swój zakres obejmując procesy związane z racjonalną gospodarką zapasami, optymalną lokalizacją produkcji, kosztami magazynowania oraz sprawnym przepływem informacji. Logistyka z czasem stała się nieodłącznym elementem funkcjonowania przedsiębiorstwa, wydatnie wpływając na jego sprawność funkcjonowania, a co za tym idzie ekonomiczną efektywność.

Za główne przyczyny intensywnego rozwoju logistyki jako nauki w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat należy uznać:

• wyczerpanie się możliwości obniżki kosztów produkcji,

• wzrost zróżnicowania wyrobów,

• rosnące koszty transportu,

• globalizację procesów gospodarczych,

• wzrost kosztów obsługi zapasów,

• rozwój technik komputerowych, który umożliwił stworzenie nowoczesnych technik optymalizacyjnych.

Można wyodrębnić szczegółowe czynniki wywołujące oraz stymulujące wzrost znaczenia logistyki w sferze gospodarki w kontekście presji minimalizacji kosztów spowodowanej wymaganiami rynkowymi. Obejmują one charakterystyczne zjawiska towarzyszące zmianom nastawienia i preferencji klientów, a można do nich m. in. zaliczyć:

• zmianę orientacji rynkowej, która powinna być nakierowana na nabywcę (jego fizyczne potrzeby),

• wyższe wymagania klientów, szczególnie uwzględniające jakość pozyskiwanych produktów,

• indywidualne preferencje konsumentów wymagających dużego zróżnicowania asortymentowego,

• skrócenie „cyklu życia” wyrobów gotowych (szybkie „moralne” starzenie się produktów),

• tendencje do koncentracji handlu, przejawiające się wygodą zakupów oraz różnorodnością oferowanych produktów,

• postępującą świadomość ekologiczną klientów preferujących zakupy towarów „z produkcji czystej”,

• globalizację preferencji klientów, co do oferowanych przez producentów wyrobów gotowych.

Obecnie logistyka zajmuje stałe miejsce w strukturach zarządzania przedsiębiorstwem, przyczyniając się do jego sprawnego działania, będąc niezbędnym elementem z góry założonej „funkcji celu”, jaką jest szeroko pojęta poprawa konkurencyjności. Dzięki niej przedsiębiorstwo może zająć lepszą pozycję na rynku, przejawiającą się w pierwszej kolejności lepszym zaspokojeniem potrzeb konsumenta - zarówno co do jakości produktu jak i jego dostępnej ilości. Właśnie to w sprzężeniu zwrotnym, czyli reakcji na podjęte działania logistyczne w przedsiębiorstwie, przynosi wymierne korzyści organizacyjno-ekonomiczne i pokazuje sens praktycznych zastosować logistyki.

1.2. Pojęcie logistyki oraz istota systemowego jej ujęcia

Genezę słowa logistyka należy doszukiwać się w języku greckim, a wyraz może pochodzić od takich słów jak: logo - myśleć, logos - nauka, wiedza, logikos - kalkulacja, ocena, logistikos - logiczne myślenie, logismos - rachunek, plan. Częściowo źródłosłowie dopatruje się również w języku francuskim, wskazując na określenia: loger lub logis, czyli zamieszkać, zakwaterować, kwatera.

Według „Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych” logistyka (wojsk.) to nauka planowania ruchu i uzupełnień stanu osobowego oraz teoria i praktyka produkcji, dystrybucji i konserwacji materiałów, a także transportu i budowy urządzeń wojskowych. Wymiar wojskowy dość często ciąży na starszych opracowaniach i definicjach związanych z logistyką, który szczególnie w realiach ówczesnej Polski pomijały jej istotny aspekt gospodarczy.

Definicję logistyki w ujęciu gospodarki sformułował na początku lat 70 D. J. Bowersox. Określił on logistykę jako proces zarządzania sprawnym i efektywnym przepływem surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokajania wymagań klienta. W 1991r. Instytut Logistyki i Zarządzania Logistyką w Wielkiej Brytanii przedstawił definicję, która ujmowała logistykę w dość nowatorski sposób, gdyż przedstawiała ją jako proces zarządzania całym łańcuchem dostaw. Jednakże obecnie na logistykę należy jeszcze szerzej patrzeć, osadzając ją również w przestrzeni globalnych oddziaływań na strumienie przepływu zasobów.

Można przyjąć, że logistyka jest swoistą koncepcją, dzięki której jest możliwe sprawne i racjonalne zarządzaniem „łańcuchem dostaw” wraz z szeroko pojętymi zagadnieniami związanymi z procesem produkcji oraz strumieniem informacji od chwili nabycia surowca do czasu jego końcowej dystrybucji, z uwzględnieniem oczekiwań odbiorcy.

Istota logistyki jest nierozerwalnie powiązana z różnymi aspektami zgrupowanymi na trzech płaszczyznach: wiedzy, zarządzania i działania, powiązanymi ze sobą ściśle pod względem strategicznym, taktycznym i operacyjnym. Umiejętne wykorzystanie jej wszystkich elementów i praktyczne zastosowanie w procesach decyzyjnych przedsiębiorstwa umożliwia podjęcie podstawowych zadań stawianych logistyce.

Natomiast definicja logistyki w kompleksowym ujęciu systemowym obejmuje przepływ materiałów od źródła zaopatrzenia aż do końcowego punktu konsumpcji. Uwzględnia ona wzajemne powiązania i oddziaływania między wielkością funkcji zaangażowanych w ten ruch od źródła do użytkownika. Obejmuje ona sfery zawsze związane z przepływem materiałów, ich składowaniem, dystrybucją towarów, organizacją, przepływem informacji, kreowaniem struktur i koordynowaniem działań. Sfery te nie tylko otaczają właściwe miejsca powstawania dóbr, lecz również przypisuje się im znaczące oddziaływanie na podstawowy proces produkcyjny.

Rysunek 1. Model podejścia systemowego w logistyce

Źródło: P. B. Schary: Logistics Decisions. Text and Cases, The Dryden Press, Chicago 1984, s. 8.

Według Schary'ego elementy A i B będące we wzajemnych relacjach, stanowią własność badanej całości, a ich cechy kształtują system, który wpływając na otoczenie powoduje, że stan ten warunkuje oddziaływanie na określonym poziomie istotności. Barierą relacji między systemem logistycznym (elementami A i B), a otoczeniem (element C) jest tzw. szef logistyczny, przez który może zachodzić określona interakcja (rys. 1).

W kontekście zarządzania „system” ma istotne znaczenie, gdyż podstawowymi założeniami logistycznymi w firmie są:

• systemowe podejście do analizy i projektowania działalności logistycznej,

• kompleksowe podejście do kosztów logistyki (w ramach systemu ewidencji i w pracach analitycznych),

• dążenie do jednolitego zarządzania działalnością logistyczną.

Zastosowanie podejścia systemowego w przedsiębiorstwie stwarza nowe możliwości i dzięki temu jest możliwe osiągnięcie konkretnych korzyści w zakresie kształtowania problematyki rozwiązań logistycznych w czterech następujących aspektach:

• terminologicznym - pozwala to na precyzyjniejszą definicję relacji i skategoryzowanie działań logistycznych, przez które można we właściwy sposób uchwycić istotę występujących problemów,

• opisowym - umożliwia zdefiniowanie i porównanie stosowanych w przedsiębiorstwie metod za pomocą jednolitej terminologii,

• wyjaśniającym - określa i interpretuje dotychczas słabo rozpoznane zależności pomiędzy funkcjonującymi rozwiązaniami z zakresu logistyki,

• konstrukcyjnym - pozwala na osiągnięcie korzyści prakseologicznych w kontekście podejmowanych decyzji i możliwych działań.

Dzięki zastosowaniu podejścia systemowego występuje konsolidacja działań w przedsiębiorstwie. Wdrożone rozwiązania logistycznych prowadzą do powstania spójnego systemu logistycznego, który definiuje się „jako celowo zorientowane i zintegrowane przepływy zasobów materialnych przedsiębiorstwa oraz odpowiadających im informacji, umożliwiających optymalizację w zarządzaniu łańcuchami dostaw, m. in. poprzez automatyczną identyfikację towarów, symulację komputerową, controlling, elektroniczną wymianę danych oraz kompleksowy rachunek kosztów”.

Logistyka nieodzownie powiązana jest również i z obszarem nauki, tzn. postrzegać ją należy jako „dziedzinę wiedzy o procesach w gospodarce oraz sztuce skutecznego zarządzania tymi procesami” lub jako „dyscyplinę naukową zajmującą się wyjaśnianiem, opisem i kształtowaniem wszelkich procesów w obrębie systemu i między systemami, w których powiązano zagadnienia techniczne i ekonomiczne na tle istniejącej i przyszłej infrastruktury”.

1.3. Zadania logistyki w podmiotach gospodarczych

W ujęciu ogólnym zadaniem logistyki w przedsiębiorstwie jest celowe kształtowanie, planowanie, sterowanie i kontrola przepływu materiałów przychodzących do firmy, w niej wytwarzanych i przez nią wysyłanych oraz związanych z tymi przepływami właściwych informacji. Przepływy obejmują m. in. surowce, materiały pomocnicze, półwyroby, energię, opakowania, wyroby finalne i sprzedawane towary.

Miarą właściwego wykorzystania logistyki w działaniach przedsiębiorstwa jest jego sprawność ekonomiczno-organizacyjna. Jej wysoka wartość możliwa jest do osiągnięcia poprzez dokładne sprecyzowanie celów i zadań jakie służby logistyczne mają do wykonania. Logistyka w przedsiębiorstwie powinna spełniać zadania realizowane na następujących płaszczyznach:

• długookresowej - na poziomie strategicznym,

• średniookresowej - na poziomie taktycznym,

• krótkookresowej - na poziomie operacyjnym.

1.3.1. Zadania długookresowe

Wśród selekcji i wyboru typoszeregu wyrobów gotowych, które mają być produkowane zadania dotyczą:

• celowości wytwarzania wyrobów poszczególnych rodzajów i typów,

• zapotrzebowania na wyroby poszczególnych rodzajów i typów,

• preferencji klientów i ich możliwości nabywcze,

• oceny konkurencji w zakresie poszczególnych rodzajów i typów wyrobów,

• możliwości produkcji poszczególnych rodzajów i typów wyrobów itp.

Uwzględniając ocenę i wybór miejsc oraz rozmiarów produkcji, dające podstawy do alokacji mocy wytwórczych należy uwzględnić:

• możliwe miejsca wytwarzania poszczególnych typów wyrobów,

• dobór rozmiarów produkcji typów wyrobu w wybranych miejscach,

• wyznaczanie racjonalnych mocy produkcyjnych w każdym z miejsc itp.

Oceniając wybór źródeł zaopatrzenia w surowce, zespoły, części itp. zwraca się uwagę na:

• możliwość i zakres kooperacji z innymi firmami,

• racjonalizację stopnia unifikacji typów w obrębie wybranych typoszeregów,

• możliwość wyboru przez klienta cech w obrębie każdego typu wytwarzanego wyrobu,

• wyznaczenie cech tzw. „wyrobu średniego” i jego wariantów,

• wybór dostawców z uwzględnieniem ich potencjałów wytwórczych,

• możliwość uzyskania dostaw takich materiałów jak woda, powietrze itp.,

• dostępność energii o potrzebnej postaci i parametrach,

• dostępność sieci łączności i środków komunikowania się,

• obsługę finansowo-bankową, przepisy celne, podatkowe, własnościowe, itp.

Pod względem rozlokowania dystrybucji i zakresu obsługi klienta oraz wyrobów należy brać pod uwagę:

• logistyczne aspekty marketingu i reklamy,

• zbieranie opinii, ocenę preferencji i rozmiarów potencjalnych zamówień,

• formy i sposoby dostarczania klientom wyrobów, obsługę dystrybucyjną,

• sposoby pobierania należności za wyrób i warunki płatności,

• instrukcję użytkowania i obsługiwania wyrobu,

• obsługę po sprzedaży wyrobu, tzn. serwis, gwarancje, zwroty itp.

Analizując długookresowe zadania, należy również uwzględnić rozlokowanie przestrzeni dystrybucyjnej produkcji dla wyrobów z poszczególnych miejsc wytwarzania i gospodarkę odpadami oraz obowiązujące przepisy z zakresu ochrony środowiska.

1.3.2. Zadania średniookresowe

Z zakresu tworzenia koncepcji (planowanie) kompleksowej logistycznej struktury przedsiębiorstwa istotne są:

• zadania, które będą realizowały służby logistyczne,

• potrzeby istnienia komórek organizacyjnych służb logistycznych,

• strukturalne usytuowanie służb logistycznych w przestrzeni organizacyjnej przedsiębiorstwa,

• wymagania w stosunku do kadr dla służb logistycznych,

• relacje systemowe w obrębie służb logistycznych przedsiębiorstwa,

• relacje między służbami logistycznymi a innymi służbami firmy itp.

Analizując organizowanie i tworzenie służb logistycznych firmy, należy brać pod uwagę:

• powołanie komórek służb logistycznych lub sytuowanie tych służb w istniejącej strukturze organizacyjnej,

• dobór kadr kierowniczych i wykonawczych do służb logistycznych,

• formułowanie zadań oraz sposobów ich realizacji przez służby logistyczne w przedsiębiorstwie,

• ustalenie hierarchii uprawnień, kompetencji, odpowiedzialności i itp.

Wśród obowiązujących procedur realizacji procesów z uwzględnieniem zakresu działania logistyki w przedsiębiorstwie uwzględnić się powinno:

• materiałowe i energetyczne zaopatrzenia przedsiębiorstwa,

• wytwarzanie wyrobów na indywidualne zamówienia klientów,

• dystrybucję wyprodukowanych wyrobów,

• magazynowanie oraz składowanie i przed sprzedażną obsługę wytworzonych wyrobów,

• marketing i jakość obsługi klienta,

• obsługę gwarancyjną wyrobów, zaopatrzenia w części zamienne itp.,

• utylizację odpadów i zagospodarowania zwrotów,

• kompleksowe gospodarowanie odpadami,

• eksploatację maszyn i urządzeń w przedsiębiorstwie,

• politykę kadrową przedsiębiorstwa itp.

Oceniając działalność służb logistycznych i skuteczność ich pracy w przedsiębiorstwie trzeba analizować:

• kryteria i sposoby przeprowadzania oceny,

• przeprowadzanie oceny służb logistycznych w firmie,

• doskonalenie struktury logistycznej przedsiębiorstwa i przedsięwzięcia zmierzające do poprawy skuteczności pracy służb logistycznych,

• prognozy prac logistycznych oraz rozwoju służb logistycznych firmy itp.

1.3.3. Zadania krótkookresowe

Obejmują one wszelką działalność logistyczną niezbędną dla bieżącej działalności firmy i głównie wynikają one ze specyfiki jej funkcjonowania. Między innymi zadania logistyczne w przedsiębiorstwie należy analizować pod względem rodzajów wytwarzanych wyrobów, materiałów, rozmiarów produkcji, sposobów zaopatrzenia np. w surowce, możliwości dystrybucji towarów, obsługi informacyjnej itp. Zadania krótkookresowe wiążą się z celowym kształtowaniem, planowaniem, sterowaniem i kontrolą przepływu materiałów przychodzących do firmy, w niej wytwarzanych i przez nią wysyłanych oraz związanych z tymi przepływami kompletnych informacji.

1. Organizacja i zarządzanie logistyką w przedsiębiorstwie

Logistyka w przedsiębiorstwie ze względu na stawiane cele i podejmowane działania, jak również ze względu na stosowane metody i koncepcje, jest częścią składową logistyki, obejmującą wszystkie procesy fizycznego obiegu towarów. Procesy przepływów różnych materiałów niezbędnych do prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwo związane są z pojęciem „łańcucha dostaw”, który oznacza „działalność związaną z przepływami materiałów (towarów) od jego oryginalnego (pierwotnego) źródła poprzez wszystkie pośrednie formy aż do postaci, w której jest konsumowany przez ostatecznego klienta”.

Organizując łańcuchy dostaw w przedsiębiorstwie, mamy do czynienia z „zarządzaniem logistycznym”, które dąży do usprawnienia operacji zaopatrzeniowych, procesów magazynowania i transportu oraz dystrybucji. Połączenie tych sfer tworzy tzw. „łańcuch logistyczny”, inaczej nazywany łańcuchem magazynowo-transportowym. Uściślając rolę łańcucha logistycznego należy określić jego funkcje, które dotyczą takich procesów jak:

• połączenia punktów magazynowych i przeładunkowych drogami przewozu towarów,

• operacyjne i finansowe skoordynowanie planowanych operacji transportowych,

• zaplanowanie procesów zamówień i politykę zapasów wszystkich czynności związanych z przepływem towarów.

Wszystkie elementy zarządzania logistycznego powinny zawsze obejmować cały łańcuch logistyczny, mając przede wszystkim na uwadze ostateczny cel, jakim jest zaspokojenie potrzeb odbiorców. Jest to możliwe poprzez stosowanie „systemów logistycznych”, tzn. celowo zorganizowanych i zintegrowanych (w obrębie danego układu gospodarczego, przez który należy rozumieć przedsiębiorstwa uczestniczące w procesie wytwarzania określonego dobra, np. produkcji wyrobu gotowego) przepływów materiałów i produktów oraz odpowiadających im informacji, umożliwiających optymalizację zarządzania łańcuchami dostaw. Takie modele optymalizacyjne można osiągnąć np. poprzez ścisły controling wewnętrzny, automatyczną identyfikację towarów, symulacje komputerowe, sprawną i bezpieczną elektroniczną wymianę danych czy kompleksowy rachunek kosztów.

Funkcjonowanie systemów logistycznych musi być związane z nadrzędnymi celami firmy. „Typowe systemy logistyczne aktywnie wspierają rozszerzanie aktualnych rynków zbytu firmy i zdobywania nowych, jak również przyczyniają się do osiągnięcia jak najwyższej satysfakcji klientów firmy”. Zdefiniowanie kryteriów celu w systemach logistycznych, umożliwia podejście do problemów w ujęciu całościowym i prowadzi do określenia zadań, których realizacja jest możliwa poprzez modyfikacje już istniejących systemów lub tworzenie nowych, z odrębnymi, jasno zdefiniowanymi priorytetami.

W przedsiębiorstwie system logistyczny powinien określać:

• sposoby, jakimi procesy logistyczne przebiegają,

• techniki, którymi posługują się decydenci w sterowaniu procesami logistycznymi,

• środki - potencjalnie dostępne do realizacji przyjętych celów.

Praktyczne stosowanie systemów logistycznych powinno przejawiać się następującymi działaniami:

• poszukiwaniem potencjalnych przyczyn zakłóceń związanych np. z nieracjonalną gospodarką zapasami, zbyt długim przebywaniem wyrobów gotowych w magazynach własnych itd.,

• racjonalnymi decyzjami dotyczącymi poszczególnych elementów uwzględniającymi sprawność działania całego systemu, np. wpływ transportu wewnętrznego na cały proces wytwórczy,

• rozwiązywaniem szeroko pojętych problemów logistycznych w kontekście procesów integracji w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, uwzględniając optymalną działalność w czasie i przestrzeni.

Wdrażane i funkcjonujące systemy logistyczne muszą cechować się tzw. otwartością, tzn. zdolnością do interaktywnej reakcji na zmiany w otoczeniu wewnętrznym i zewnętrznym przedsiębiorstwa. Każdy system, z jednej strony powinien efektywnie usprawniać podstawowe funkcje przedsiębiorstwa (np. proces zaopatrzenia, wytwórczy czy dystrybucję), a z drugiej - cechować się dużą elastycznością, która w razie potrzeby umożliwi szybką przebudowę całej działalności przedsiębiorstwa, dostosowując ją do zewnętrznych potrzeb rynku. Wewnętrzne funkcje są realizowane przez służby logistyczne, które dzięki stałym, ciągłym przekształceniom poprawiają wewnętrzną organizację, natomiast efektem realizacji zewnętrznych funkcji jest zawsze określenie pozycji przedsiębiorstwa wedle innych konkurujących firm.

Historia udokumentowanych początków logistyki sięga przełomu IX i X wieku n.e., kiedy to Cesarz Bizantyjski Leontos VI (887-911) przedstawił opracowanie pt. „Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej”, w którym obok podstawowych sztuk wojennych, takich jak: strategia i taktyka, wyróżnił trzecią - logistykę.

M. Ciesielski, Logistyka w strategiach firm, PWN, Warszawa 1999, s. 9.

J. Szpon, I. Dembińska-Cyran, A. Wiktorowska-Jasik, Podstawy Logistyki, Stowarzyszenie Naukowe Instytut Gospodarki i Rynku, Szczecin 2005, s. 15.

W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wydawnictwo Powszechne, Warszawa 1989.

D. J. Bowersox, Logistical Management, Systems Integration of Physical Distribution Management and Materials Management, McMillan Publishing Co. Inc. New York 1978, s. 4.

zob. E. Gołembska, Logistyka jako zarządzanie łańcuchem dostaw, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1994, s. 7.

M. Chrispopher, Strategia zarządzania dystrybucją, Agencja Wyd. „Palet”, Warszawa 1998, s. 14.

P. B. Schary, Logistics Decisions. Text and Cases, The Dryden Press, Chicago 1984, s. 8.

M. Ciesielski, Logistyka w strategiach …, op. cit., s. 14.

por. H. Pfohl, Logistiksysteme. Betriebswirtschaftliche Grundlagen, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York, London 1988, s. 19-21.

S. Abt (red.), Logistyka ponad granicami, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2000, s. 10.

M. Sołtysik, Istota i cechy zarządzania logistycznego, „Gospodarka Materiałowa i Logistyka”, 1994, nr 7-8 s. 145.

S. Oziemski, Zastosowanie logistyki do kształtowania niezawodności maszyn, w: Problemy Maszyn Roboczych, vol. 2, MCNEMT, Radom 1993, s. 65.

opracowano na podstawie: L. Dwiliński, Wstęp do logistyki, Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1998, s. 14-16.

E. Gołembska, Logistyka jako..., op. cit., s. 7.

por. S. Abt, Systemy logistyczne w gospodarowaniu. Teoria i praktyka logistyki, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1996, s. 7-12.

D. Kisperska-Moroń, Podstawy podejmowania decyzji logistycznych w przedsiębiorstwie, Wyd. AE w Katowicach, Katowice 1998, s. 9.

Pojęcie, istota i rola logistyki w przedsiębiorstwie

Analiza logistyczna w przedsiębiorstwie

22

21

system

logistyczny

B^B

A

granica

otoczenie

C

---