FAZA ADAPTACJI
-burza ucisza się
-chory przyzwyczaja się do nowej roli, nie przerażają go już jego własne dziwne myśli, urojenia i omamy nie zaskakują, „inne oblicze świata” staje się czymś zwykłym i codziennym. Z powrotem zaczyna wyłaniać się świat dawny, rzeczywisty. Ma miejsce „podwójna orientacja”: chory może równocześnie uważać się za Boga i chodzić do lekarza po receptę. Jedną nogą stoi na ziemi rzeczywistej, a drugą na swej własnej, schizofrenicznej.
a)Podwójna orientacja
-jest objawem powrotu do normalnego, probabilistycznego myślenia
-w miejsce pewności schizofrenicznego myślenia wraca normalna, ludzka niepewność
-patologia podwójnej orientacji polega na tym, że przeciwstawne możliwości nie wykluczają się, krzak jest krzakiem „i” bandytą.
-trudno jest żyć w dwóch orientacjach jednocześnie, zwykle więc jedna z nich przeważa. Z terapeutycznego pkt widzenia środowisko chorego w tym okresie powinno być takie, by rzeczywistość „rzeczywista” była bardziej pociągająca(ciepła, swobodna atmosfera wokół chorego) niż schizofreniczna.
-dalszym krokiem w stronę „normalnego” świata jest uzyskanie krytycyzmu wobec własnych objawów chorobowych, jest to też kryterium wyjścia z psychozy. Nie jest to łatwe, gdyż przeżycia pychotyczne są bardzo silne, a poczucie realności w dużej mierze zależy od siły przeżycia
-w ostrych psychozach spotyka się często niepamięć okresu chorobowego, co ułatwia uzyskanie krytycyzmu. Gdy pamięć przeżyć chorobowych jest zachowana, zaprzeczenie ich realności nie jest zadaniem łatwym.
b)Perseweracja
-perseweracja oznacza wierne powtarzanie jakiegoś fragmentu ruchu czy mowy, niezależnie od sytuacji. Objaw ten jest charakterystyczny dla otępienia organicznego, padaczki, natręctw, schizofrenii.
-im mniej istnieje potencjalnych struktur czynnościowych, tym większe są szanse stereotypowości
-perseweracja schizofreniczna występuje w postaci powtarzania tych samych gestów, min, postaw ciała, słów, zwykle nie wiążących się z aktualną sytuacja
-perseweracje pozwalają często od razu na sklasyfikowanie produkcji pisemnych czy rysunkowych jako schizofrenicznych. Ten sam wyraz powtarza się w różnych miejscach tekstu lub cała strona jest nim zapisana, w rysunku powtarza się ten sam motyw.
-przy bliższym poznaniu życiorysu chorego charakterystyczna dla niego perseweracja nabiera sensu, staje się kwintesencją jego przeżyć, a nawet całego życia.
c)Dziwaczność
-monotonnie powtarzające się gesty i grymasy, które kiedyś wyrażały niezwykłe napięcie uczuciowe, w drugiej fazie choroby stają się pustymi manieryzmami
-z góry można przewidzieć, jak chory się zachowa, jakie manieryzmy i stereotypie u niego wystąpią
-nieprzewidzialność odczuwana przez otoczenie jako dziwność, na skutek powtarzania zmienia się w przewidzialną dziwaczność, zachowania chorego przez swoją powtarzalność nie wywołują już zaskoczenia, lęku i grozy, tylko politowanie
-chory jest niewolnikiem swoich stereotypowych aktywności, ich utrwalenie jest przez otoczenie odczuwane jako upór i dziwactwo. Trudno go „sprowadzić” na normalną drogę życia, bo wybiera rzeczywistość schizofreniczna jako silniej przeżytą. Chory zwykle nie ma o co oprzeć się w obiektywnej rzeczywistości. Przed chorobą często otaczała go pustka, a jeszcze gorsza, bo z piętnem chorego psychicznie, czeka go po ukończeniu leczenia. Nie dysponując dostateczną ilością stereotypów zachowania się ludzi psychicznie zdrowych, łatwo wraca on do stereotypów chorobowych. Bezpieczniej czuje się w świecie schizofrenicznym, toteż po wyjściu z fazy adaptacji chory trudniej wraca do pełnego zdrowia psychicznego i nawroty zdarzają się częściej niż w fazie pierwszej.
FAZA DEGRADACJI
-otępienie uczuciowe
-niektórzy psychiatrzy stojący na stanowisku kraepelinowskim traktują otępienie uczuciowe jako zasadnicze kryterium diagnostyczne schizofrenii
-E. Bleuler: nie otępienie, ale autyzm i rozszczepienie
-podobieństwo w obrazie klinicznym między zaawansowanym otepieniem schizofrenicznym a otępieniem organicznym skłania niektórych psychiatrów do przyjęcia organicznej etiologii schizofrenii
OTĘPIENIE SZPITALNE
-inni są zdania, że otępienie schizofreniczne jest następstwem zbyt aktywnego leczenia i monotonnego reżimu szpitalnego-> wśród społ pierwotnych schizofrenia ma przebieg ostry i nie prowadzi do otępienia ALE przecie mili państwo otępienie występuje także u tych niehospitalizowanych, zatem opieka rodzinki też nie zawsze korzystna
-jednym z czynników etiologicznych schiz jest patologiczna atmosfera domu rodzinnego, wtedy chory będący pod ich opieką narażony jest na stałe działanie czynników emocjonalnych, które przyczyniły się do choroby. Wyrwanie z pod ich wpływu często prowadzi do zmniejszenia lub cofnięcia się degradacji schizofrenicznej
-stopień degradacji schizofrenicznej waha się od bladości afektywnej, apatii i zobojętnienia do rozpadu osobowości i otepienia zarówno uczuciowego, jak i intelektualnego, które przypomina otępienie organiczne
TRÓJFAZOWY PRZEBIEG CHORÓB SOMATYCZNYCH
-Trójfazowy przebieg schiz odpowiada przebiegowi ciężkich chorób somatycznych; pierwszy okres zwykle burzliwy, mobilizacja systemów obronnych org, w drugim okresie dochodzi do pewnej równowagi, org „przyzwyczaja się” do choroby, w trzecim zaś dochodzi do niewydolności czynnościowej poszczególnych narządów i dezorganizacji ich funkcji, kończącej się całkowitą dezintegracją, tj. śmiercią.
-w pierwszej fazie dynamika życiowa osiąga swój szczyt, w drugiej spada do poziomu, na którym może utrzymać sie przez dłuższy czas; natomiast w trzeciej opada stopniowo aż do punktu zerowego.
WYGASANIE
-ma miejsce w trzecim okresie choroby
-objawy bledną, poszczególne postacie schiz zlewają się w nieokreśloną całość, która przypomina najbardziej postacie prostą i hebefreniczną
-sylwetka psychiczna chorego również zaciera się; składa się z nie powiązanych fragmentów. Indywidualność, która mimo rozbicia osobowości jest wyraźnie zarysowana w pierwszej i drugiej fazie, w trzeciej zatraca się; jeden chory przypomina drugiego, trudno ich od siebie odróżnić, są otępiali, bez życia, „zdziwaczali”.
ROZPAD
-warunkiem indywidualności układu jest określony porządek
-ma miejsce w trzeciej fazie choroby, polega on na utracie indywidualności na skutek rozbicia okreslonego dla danego człowieka porządku
-nie można scharakteryzować sylwetki psych chorego, gdyż przedstawia ona zbiór nie powiązanych w całość gestów, min, słów, wypowiedź zamienia się w „sałatę słowną”
-stereotypowe powtarzanie przypadkowych form zachowania, persewerowana struktura czynnościowa jest przypadkowa(inaczej niż w drugiej fazie, gdzie ma sens symboliczny często)
-na pierwszy plan wysuwają się rozpad i otępienie, które są zejściowymi postaciami rozszczepienia i autyzmu
ODERWANIE OD RZECZYWISTOŚCI
-gdy dopływ informacji z zewnątrz zostaje odcięty, swiat zewnętrzny wypełnia się tworami świata wewnętrznego
-przerwanie metabolizmu informacyjnego prowadzi do projekcji(rzutowanie się struktur czynnościowych, powstających w centralnej części łuku odruchowego, na otoczenie zewnętrzne). Powstające w centralnej częsci łuku odruchowego struktury czynnościowe zachowują się tak, jakby przechodziły przez wyjścia receptoryczne i efektoryczne, są subiektywnie przeżywane jako rzeczywistość
-w trzecim stadium choroby dochodzi do wyczerpania się centralnej częsci ł.o. I już nie powstają nowe struktury czynnościowe, chory żyje śladami tego, co powstało w pierwszym okresie, świat staje się szry i pusty
DEMENTIA EX INACTIVITATE
-pewne cechy trzeciej fazy przypominaja otępienie organiczne
-osłabienie pamięcie i obniżenie poziomu intelektualnego na skutek zerwania kontaktów z otoczeniem i osłabienia czynności integracyjnych(tzw. dementia ex inactivitate)
-zainteresowania chorych koncentrują się na funkcjach fizjologicznych, stają sie łakomi, żarłoczni, lubią spać, interesuja się defekacją, uporczywie się masturbują(bardziej stereotyp ruchowy niż chęć wyładowania seks)
-zbieractwo- chorzy gromadzą różne niepotrzebne rzeczy i strzegą ich jak skarbów, zgarza sie że ma ono symboliczny sens
-zaburzenia wegetatywne(jak w formie katatonicznej) lub dyskretne zmiany neurologiczne(leniwa reakcja źrenic na światło, zbieżność źrenic,objawy deliberacyjne)
DEFEKT SCHIZOFRENICZNY
-trwała zmiana osobowości na skutek przebytej choroby
-może być ona dyskretna, np. oziębłość uczuciowa, obniżenie inicjatywy, brak energii, radości życia, niufność, drażliwość
-albo bardziej wyraźna, np. nastawienie posłannicze, przesladowcze, pieniacze,hipochondryczne etc.
-ale owa zmiana nie musi być zawsze niekorzystna, czasem człowiek poświęca się jakiejś szczytnej idei
-defekt przejawia się najczęściej w trzech sektorach: w dynamice życiowej(obniża się), w stosunku do ludzi(izolowanie się, nieufność i podejrzliwość) i w zdolnościach do hamowania się lub maskowania(wzrost drażliwości, impulsywności i niewspółmierność napięć emocjonalnych i nastrojów w odniesieniu do sytuacji)
-tak jak dla byłych więźniów obozów koncentracyjnych zasadniczym punktem odniesienia przez całe życie pozostawał „lager”, tak punktem odniesienia dla byłych schizofreników pozostaje zawsze okres choroby