ajŹródła prawa pracy:

- Konstytucja

- Ratyfikowane umowy międzynarodowe

- Ustawy - Kodeks Pracy

- Nie ratyfikowane umowy międzynarodowe

- Rozporządzenia

- Dyrektywy unijne

- rozporządzenia unijne

Swoiste źródło prawa pracy (wewnętrzne)

1) układy zbiorowe pracy (umowa zw. zawod. i pracodawcy)

- ponadzakładowe - obowiązują branżę lub kilku pracodawców

- zakładowe - obowiązują jednego pracodawcę

2) regulaminy pracy, wynagrodzeń (gdy pow.20 pracowników)

3) umowa o pracę (zasada uprzywilejowania pracownika)

Zasady prawa pracy:

1) Prawo do swobodnie wybranej pracy

2) Prawo do ochrony dóbr osobistych pracownika

3) Prawo do równego traktowania

4) Prawo do godziwego wynagrodzenia

5) Prawo do wypoczynku (min. 11 godzin na dobę, 35 ciągłe w tygodniu, 20 dni urlopu)

6) Prawo do BHP

7) Prawo zrzeszania się pracowników

Umowa o pracę:

- zasada pisemności (bez rygoru nieważności)

1) Rodzaje umów o pracę:

- na czas nieokreślony

- na czas określony (można ją wypowiedzieć gdy jest na dłużej niż 6 miesięcy za 2 tyg. wypowiedzeniem) - trzecia kolejna umowa staje się umową na czas nieokreślony chyba że była przerwa min. 30 dni

- umowa na wykonanie określonej pracy (nie ma okresu wypowiedzenia)

- umowa na zastępstwo

- umowa na okres próbny - tylko raz i do 3 miesięcy

Elementy umowy o pracę: strony, rodzaj umowy, rodzaj pracy, miejsce pracy, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy, data, termin rozpoczęcia

Wiek osób pracujących:

- do 16 roku - tylko za zgodą rodziców i w określ. branżach

- 16 do 18 lat - praca w celu przeszkolenia zawodowego

- pow.18 lat - pełnoprawny pracownik

Aby powstał stosunek pracy:

1) Umowa o pracę

2) Wybór na stanowisko

3) Powołanie

4) Mianowanie

5) Spółdzielcza umowa o pracę

Zakres obowiązków w umowie:

- mogą być niezwiązane ze stanowiskiem jeśli były wpisane w umowie o pracę

Miejsce wykonywania pracy:

- jeśli inne niż w umowie - delegacja

- musi być jednostka podziału adm. kraju (pracownik w ciągu jednego dnia musi dojechać i wrócić i mieć 11 godzin odpocz)

- wyjątek - trasa samolotu itp.

Czas pracy (domyślnie cały etat)

- nawet na 1/100 etatu (lekarze) - nie ma ograniczeń

- u jednego pracodawcy - cały etat + 5/8 etatu (11h odpocz)

- na jednym stanowisku może być 1 etat u pracodawcy

- termin rozp.pracy najpóźniej w momencie pracy

Zmiana umowy o pracę:

- porozumienie stron

- wypowiedzenie zmieniające

Rozwiązanie umowy o pracę:

- porozumienie stron

- rozwiązanie za wypowiedzeniem

Odpowiedzialność porządkowa:

1) Katalog kar porządkowych

- niemajątkowe (upomnienie, nagana)

- majątkowe (kara pieniężna)

2) Kara pieniężna (maks. 10% wynagrodzenia)

- nieprzestrzeganie BHP i PPOŻ

- opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia (za 1 dzień kara dniówki + niewypłaceni dniówki)

- stan nietrzeźwości

3) Tryb wymierzania kary porządkowej

- 2 tygodnie od dowiedzenia się, nie później niż 3 miesiące od wydarzenia

- wysłuchanie pracownika (osoba upoważniona)

- zawiadomienie o karze (na piśmie, wskazanie za co, data, info o prawie sprzeciwu 7 dni sprzeciw - 14 sąd)

- odpis do akt osobowych

4) Zatarcie kary

- rok nienagannej pracy

- wniosek zakładowej organizacji związkowej repr.pracownika

- decyzja pracodawcy

Odpowiedzialność materialna:

- niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków prac.

Przesłanki odpowiedzialności (muszą być wszystkie 4):

1) Szkoda 2) Bezprawność zachowania

3) Wina (niezachowanie reguł ostrożności)

- umyślna (całość szkody)

- nieumyślna (do 3 pensji)

4) Związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków a szkodą

Ciężar dowodu spoczywa na pracodawcy.

Rodzaje szkód:

- szkoda przy wykonywaniu pracy - odszkodowanie dla pracod

- szkoda przy okazji wyk.pracy - prokuratura itd.

Sytuacje wyłączające odpowiedzialność:

- Działanie w granicach dopuszczalnego ryzyka

- Zasługujący na aprobatę cel działania

- Zgodność przewidywań z regułami dośw. Życiowego

- Wyższe prawdop. Przysporzenia pracodawcy korzyści

- Ryzyko związane z działalnością pracodawcy

- Działanie w obronie koniecznej

- Działanie w stanie wyższej konieczności

- Stan wyłączający świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażania woli

Wynagrodzenia za pracę - podstawowy obowiązek pracodawcy

- Regulamin wynagradzanie (zasady) - gdy > 20 pracowników

- Przestój w pracy - pracownik nie wykonuje pracy: stawka zaszeregowania osobistego (jakiś % zasadniczej stawki)

Premie:

- regulaminowa - zawsze gdy pracownik coś zrealizuje

- uznaniowa - może być przyznana lub nie

Pracodawca musi uregulować:

- termin wynagrodzenia (najpóźniej 10 dnia nast.miesiąca)

- miejsce i formę wynagrodzenia (przelew - za zgodą)

Potrącenia z wynagrodzenia (nawet gdy sprzeciw):

1) Wyrok sądowy (na podstawie tytułu egzekucyjnego) na świadczenia alimentacyjne - do 3/5 wynagrodzenia, brak kwoty wolnej

2) Inne świadczenia z tytułu egzekucyjnego np.na rzecz banku - do ½ wynagrodzenia, kwota wolna to min. wynagrodzenie

3) Zaliczka od pracodawcy nie spłacona - do ½ wynagrodzenia, kwota wolna to 75% minimalnego

4) Kara pieniężna - do 10% wynagrodzenia, kwota wolna to 90% minimalnego

Potrącenia za zgodą pracownika:

1) Zwrot pożyczki - kwota wolna to minimalne wynagrodzenie

Urlopy wypoczynkowe:

- każda osoba z umową o pracę ma obowiązek wykorzystania urlopu (nie można go sprzedać czy zrezygnować)

- pracownik podejmujący 1 pracę może wykorzystywać 1/12 urlopu na miesiąc (po przepracowaniu miesiąca ma 1/12)

- jeżeli pracuje w następnym roku to już ma cały urlop

- pracownik na urlopie otrzymuje takie samo wynagrodzenie

Ilość dni zależy od stażu pracy:

Do 10 lat - 20 dni

Pow. 10 lat - 26 dni

Staż pracy: liceum 4 lata, studia 8 lat (tylko dla urlopów)

- jeśli pracownik pracuje na pół etatu to ma pół urlopu (10 lub 13 dni)

- urlop jest wykorzystywany godzinowo - 8h dziennie

20 dni urlopu = 20*8h urlopu

- Urlop jest udzielany na cały dzień, nie można wziąć urlopu na np. 3 godziny

- na czas choroby zawiesza się urlop

- urlop musi być wykorzystany do końca roku, w drodze wyjątku do końca I kwartału następnego roku

- po 3 latach urlop się przedawnia

- pracodawca może zmusić pracownika do pójścia na urlop

- pracodawca wyraża zgodę na urlop (urlop na żądanie bez zgody - do 4 dni kalendarzowych, nie stosuje się zasady godz)

- pracodawca może odwołać z urlopu gdy nie mógł przewidzieć sytuacji - zwraca wszystkie koszty odwołania

- gdy pracodawca każe pracownikowi być pod telefonem to wyznacza mu dyżur, który nie jest urlopem i powinien być płatny

- w przypadku zmiany pracy - pracodawcy rozliczają urlop proporcjonalnie do czasu pracy

Choroba:

- 100% gdy z wypadku w pracy lub ciąża

- 80% gdy przez 33 dni

- powyżej 33 dni to ZUS płaci zasiłek chorobowy

- następnie przez 3 miesiące zasiłek rehabilitacyjny

- brak rokowań na poprawę - renta

Odprawy:

- rentowa

- emerytalna

- pośmiertna - 1 miesiąc gdy 1 do 10 lat, 3 miesiące gdy 10 do 15 lat, 6 miesięcy gdy powyżej 15 lat

Fundusz świadczeń socjalnych - gdy minimum 25 etatów na początku roku - obowiązek

Czas pracy - czas w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie

Doba - w rozumieniu KP to 24h od godziny rozpoczęcia pracy

Zwolnienia grupowe:

Warunki: co najmniej 20 pracowników zatrudnionych, zwolnienia w ciągu 30 dniu

Przypadki:

- 10 pracowników gdy zatrudniamy mniej niż 100

- 10% gdy zatrudniamy od 100 do 299

- 30 lub więcej gdy zatrudniamy powyżej 300

Etapy:

1) Zawiadomienie związków zawodowych

- przyczyny, podział na grupy zawodowe i ilość zatrudnionych, ilu chcemy zwolnić i jaki będzie miało wpływ, terminy zwolnień, kryteria doboru pracowników do zwolnień, propozycje odpraw

2) Zawiadomienie powiatowego urzędu pracy

3) W ciągu 20 dni od zawiadomienia należy zawrzeć porozumienie - brak porozumienia - regulamin zwolnień grupowych

4) Zawiadomienie powiatowego UP o porozumieniu lub regulaminie

5) Związek zawodowy może się wypowiedzieć do UP

Odprawy: do 2 lat pracy - 1 miesiąc, 2 do 8 lat - 2 miesiące, ponad 8 lat - 3 miesiące (nie więcej niż 15x minimum chyba że strony postanowiły inaczej w porozumieniu)

Związki zawodowe - nikt nie może ponosić ujemnych skutków bycia lub nie bycia w związku - związek zawsze negocjuje w imieniu wszystkich pracowników nie tylko członków

Związek zawodowy	tworzenie	Wstępowanie
Pracownicy (UoP) Umowa agencyjna Członek rolniczej spół Emeryci i renciści Bezrobotni Osoby ze służby zast.	Tak Tak Tak Nie Nie Nie	Tak Tak Tak Tak Tak Tak

Zakładowa organizacja związkowa - związek który ma minimum 10 osób i rejestracje w KRS

- komitet założycielski (3-7osób) rejestruje w KRS przed upływem 30 dni od uchwały o utworzeniu związku (termin złożenia wniosku decyduje) - po zarejestrowaniu: zarząd

- może istnieć związek zrzeszający mniej niż 10 osób ale bez wpisu do KRS i uprawnień

Związki reprezentatywne:

- gdy 10% pracowników lub gdy jest w ponadzakładowej organizacji związkowej i ma 7%

Ochrona pracowników zarządzających - naliczanie:

1) Odnoście ilości zarządzających firmą

2) Od liczby związkowców:

- za pierwszych 20 - 2

- 21-50 - 1 na 10

- 51-150 - 1 na 20

- 151-300 - 1 na 30

- 301-500 - 1 na 40

Powyżej 501 - 1 na 50

Chroniony nie może być zwolniony bez zgody związku

Spory zbiorowe - mogą prowadzić tylko związki zawodowe

- tylko w sprawach, które nie są rozpatrywane indywidualnie

Etapy:

- zgłoszenie żądania

- 3 dni - jeśli spełnione to nie było sporu

- jeśli nie spełnione to data sporu od złożenia żądań

1) Faza rokowań - rozmowy stron

- jeśli nie ma porozumienia - protokół rozbieżności

2) Faza mediacji - mediator wyznacz. przez strony lub z listy

(możliwy krótki strajk ostrzegawczy np. 2h)

- Legalny strajk (plebiscyt: 50% z 50% pracowników jest za)

3) Faza nieobowiązkowa - kolegium rozwiązania arbitrażowego

- nie może być strajku w policji, służbie celnej itp.

---