Dlaczego witamina E nazywana jest
„Eliksirem młodości”?
Historia witaminy E rozpoczęła się w 1922 roku, kiedy to dr H. Evans i K. Bishop podjęli badania nad wpływem diety na rozmnażanie szczurów. W trakcie trwania doświadczeń, pomimo zastosowania pełnowartościowej karmy wzbogaconej w dotychczas znane witaminy A, B, C i D zwierzęta wciąż nie mogły mieć potomstwa. Naukowcy odkryli wówczas, że dopiero dodatek do karmy zwierząt całych ziaren pszenicy, a szczególnie zarodków z tych ziaren zapewnił przywrócenie normalnych funkcji rozrodczych szczurów. Na tej podstawie wysunięto hipotezę na temat istnienia nowej witaminy, którą oznaczono kolejną literą alfabetu i nazwano witaminą E. Jest, więc to czynnik chroniący przed bezpłodnością i zaburzeniami procesu rozmnażania. Z powodu swych funkcji dotyczących rozmnażania witamina ta została nazwana tokoferolem od greckich słów: thokos - potomstwo i phero - rodzę, niosę.
Ówcześnie lekarze twierdzą, że witamina E dodaje nam żywotności, witalności, energii, chęci do życia, radości oraz chroni przed bezpłodnością. Amerykanie uważają nawet, że dodaje sexappealu. Najważniejszą funkcją biologiczną witaminy E jest ochrona organizmu przed niszczącym wpływem wolnych rodników. Dzięki swym właściwościom antyutleniającym jest również pomocna w ochronie krwinek czerwonych transportujących tlen do każdej komórki ciała. Czerwone krwinki również ulegają z czasem "starzeniu", a proces ten przyspieszony bywa pod wpływem światła i tlenu, powodując ich zniekształcenie. Jest to skutek utlenienia kwasów tłuszczowych budujących błony komórkowe erytrocytów. Procesowi temu zapobiegają dodatkowe dawki witaminy E. Badania wykazały, że taką optymalną dawką chroniącą krwinki czerwone przed zniszczeniem i deformacją jest 400 do 600 mg witaminy E dziennie. Tokoferol chroniąc krwinki czerwone jednocześnie wspomaga proces oddychania komórek i wpływa na prawidłowe funkcjonowanie i utrzymanie wysokiej wydolności mięśni.
Dlatego m.in. zalecane jest, aby sportowcy spożywali pożywienie zawierające dużo witaminy E.
Obecnie witamina E to najbardziej popularna spośród wszystkich witamin stosowanych w kosmetyce. Można ją spotkać w recepturze niemal każdego kosmetyku zarówno do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Spełnia ona bowiem dwa zadania. Po pierwsze witamina E i jej pochodne wykazują korzystne oddziaływanie na skórę i włosy zarówno na poziomie leczniczym jak i pielęgnacyjnym. Badania kliniczne na bezwłosych myszach i świnkach morskich oraz ludziach udowodniły, że wolna tokoferol jak i jej estry jest wchłaniana przez skórę, włosy i absorbowana przez warstwę rogową naskórka. Po drugie pełni ona funkcję naturalnego i skutecznego przeciwutleniacza lipidowych składników kosmetyków. Innymi słowy jest ona doskonałym naturalnym konserwantem, który zapewnia stabilność preparatu kosmetycznego chroniąc jego składniki przed zniszczeniem i rozkładem. W postaci witaminy E stosowanej w kosmetyce to wykorzystuje się:
- alfa- tokoferol - antyutleniacz, stosowany w stężeniu od 0,05 - 0,5%.
- estrowe pochodne witaminy E, które są bardziej stabilne i najczęściej używane np. octan alfa-tokoferylu (tocopheryl acetate)- najbardziej popularny, spotyka się również palmitynian, stearynian i linolenian tokoferylu. Stosowane są one najczęściej w stężeniu 0,5 - 5 %.
- stosowane są także naturalne oleje roślinne bogate w witaminę E, takie jak olej z zarodków pszenicy lub kukurydzy.
Witamina E działa szczególnie efektywnie, kiedy jej cząsteczki zamykane są w małych nośnikach takich jak nanosomy, liposomy, które transportują, chronią i uwalniają ją we wnętrzu naskórka. Cechą charakterystyczną witaminy E jest początkowe powolne tempo jej działania zarówno przy aplikacji zewnętrznej jak i wewnętrznej. Przy wieńcowej chorobie serca zwykle czeka się 5 do 10 dni, by witamina ta "weszła do akcji", a potem w ciągu 4 do 6 tygodni dostrzega się poprawę. Podobnie jest w przypadku zastosowania zewnętrznego witaminy E. Widoczne efekty jej działania są zauważalne dopiero po 16 do 24 h regularnej aplikacji. Ogólnie można stwierdzić, iż witamina E dodawana do preparatów kosmetycznych hamuje procesy starzenia się skóry, związane z niszczącym działaniem aktywnych form tlenu. Tokoferol działając na komórki naskórka bierze udział w usuwaniu zewnętrznych objawów starzenia skóry. Działa ona jako "zmiatacz wolnych rodników", których powstawanie jest w dużej mierze indukowane promieniowaniem UV, chroniąc w ten sposób skórę przed przedwczesnym starzeniem. Badania na ten temat zostały m.in. przeprowadzone na Wydziale Biologii Molekularnej i Komórkowej amerykańskiego uniwersytetu w Berkeley, prowadzący je dr S. Weber dowiódł, że nanoszone zewnętrznie preparaty o wysokiej zawartości witaminy E wnikają głęboko w wierzchnią, rogową warstwę skóry. W ciągu sześciu godzin witamina E zostaje umieszczona w błonie komórkowej skóry, po czym jest aktywowana i skutecznie uzupełnia groźne niedobory powstałe w skutek oddziaływania niekorzystnych warunków zewnętrznych. Jednak nie wszystkie kosmetyki zawierające witaminę E są jednakowo skuteczne. Kosmetyki, aby mogły przeciwdziałać powstawaniu wolnych rodników muszą zawierać co najmniej 5 procent tej witaminy. Antyutleniające działanie witaminy E jest najbardziej efektywne, gdy występuje ona w parze z witaminą C. Witamina E, również wpływa na poprawę działania naturalnego enzymu obecnego w każdej komórce ciała- dysmutazy nadtlenkowej. Enzym ten jest odpowiedzialny za ochronę komórek przed reaktywnymi cząsteczkami tlenu, jednak pod wpływem promieniowania UV jego działanie zostaje osłabione, czemu skutecznie przeciwdziała witamina E, a zwłaszcza jej postać estrowa octan alfa-tokoferylu. Chroni ona również skórę przed poparzeniem słonecznym, wywołanym promieniowaniem UVB. Przy miejscowym zastosowaniu alfa-tokoferolu lub octanu alfa-tokoferylu typowe objawy poparzenia skóry promieniowaniem UVB, czyli rumień, obrzęki i nadmierna wrażliwość występują w znacznie mniejszym stopniu, ulegają zmniejszeniu nawet o 40-50 %. Ponadto stwierdzono, że codzienne stosowanie octanu tokoferylu przez 5 kolejnych dni - prowadziło do pełnego zahamowania zmian rumieniowych nawet w miejscach narażonych na 1-3 krotne przekroczenie minimalnych dawek promieniowania wywołujących poparzenie. Dlatego też, słusznym jest dodawanie witaminy E do preparatów przeciwsłonecznych chroniących przed promieniami UV. Wykazano również, że regularna aplikacja preparatów pielęgnacyjnych skórę zawierających witaminę E, pozwala zredukować ilość komórek, które zostały uszkodzone promieniami słonecznymi np. w przypadku nadmiernego opalania. Witamina E ma działanie przeciwzapalne, przyspiesza gojenie się ran, wpływając efektywnie na odtwarzanie się nowej tkanki. Ponadto chroni ona przed wysuszeniem oraz osłabieniem elastyczności naskórka. Cechą charakterystyczną cery dojrzałej jest jej wysuszenie, spowodowane mniejszą zdolnością wiązania wody. Witamina E, wywierając działanie ochronne na lipidy błon komórkowych podwyższa zdolność wiązania wody przez skórę.
Stwierdzono, że krem zawierający octan tokoferolu aplikowany na szorstką i zniszczoną skórę zmniejsza utratę wody poprzez naskórek. Efektywność witaminy E wzrasta przy wielokrotnym, regularnym stosowaniu. W badaniach klinicznych przeprowadzonych u kobiet między 40 a 60 rokiem życia, po 4-tygodniowym stosowaniu kremu zawierającego 5% witaminy E zaobserwowano wyraźną poprawę stanu skóry oraz wygładzenie zmarszczek. Zapobiega powstawaniu i w pewnym stopniu zmniejsza przebarwienia skóry, pojawiające się u starszych osób. Witamina E wykazuje również korzystne działanie na włosy. Badania przeprowadzone z zastosowaniem szamponu i odżywek zawierających 1 % octany tokoferylu na włosy naturalne i farbowane udowodniły, że witamina E kumuluje się we włosach i poprawia ich kondycję przy czym większą kumulację obserwowano w przypadku włosów zniszczonych.
Głównym i jedynym źródłem tokoferoli są rośliny, najcenniejszą skarbnicą tego eliksiru młodości są kiełki pszenicy, a także ziarna innych zbóż oraz liście zielonych roślin (sałata, szpinak, kapusta). Wzbogacając dietę w witaminę E warto również umieścić w menu produkty oparte na zbożach (pieczywo wielozbożowe, gruboziarniste) oraz stosować do smażenia potraw oleje roślinne (najwięcej związków tokoferoli zawierają oleje tłoczone „na zimno”). Dieta bogata w witaminę E to połowa sukcesu - nie zawsze artykuły spożywcze wypełniają zapotrzebowanie organizmu na tę dobroczynną substancję. Warto więc uzupełnić dietę produktami farmakologicznymi dostępnymi bez recepty, które stosowane z umiarem i według zaleceń pozwolą uzupełnić niedobór tej cennej witaminy (np. Capivit A+E,Capivit A+E Forte).
Witamina E jest jednym ze składników, który zwalcza objawy starzenia się skóry poprzez zmniejszenie widocznych zmarszczek i poprawę struktury oraz kolorytu skóry. Koncentrat witaminy E posiada w swojej ofercie rynkowej firma Matis, opatrzony tą marką nawilżający olejek do twarzy z witaminą E sprawi, że skóra twarzy odzyska elastyczność i blask. To oczywiście tylko część produktów kosmetycznych i koktajli pielęgnacyjnych zawierających w swoim składzie aktywne związki witaminy E oraz wyciąg z kiełków pszenicy, wszyscy szanowani w przemyśle kosmetycznym producenci (Eris, Oceanic, Nivea, Lancme, L'Oral itd.) posiadają w swoim asortymencie kosmetyki wzbogacone o ten składnik. Warto jednak, dobierając środki pielęgnacyjne, zwrócić również uwagę na zalecenia producenta, nie zawsze bowiem określone stężenie witaminy w kremie będzie przeznaczone dla kobiet w każdym wieku, a tylko optymalnie dobrana dawka, uzupełniona właściwą dietą, pozwoli zachować elastyczną i gładką skórę.
Eliksir młodości - witamina E wykazuje korzystny wpływ na włosy i skórę, nie tylko na poziomie pielęgnacyjnym, ale również leczniczym. Warto więc wzbogacić nie tylko dietę, ale i codzienną kosmetykę w produkty bogate w tę witaminę - to ważny krok na drodze do zachowania młodego wyglądu, pięknej cery i witalności.