Badania laboratoryjne

Cel badań laboratoryjnych i zlecenie ich wykonania

• rozpoznanie choroby

• wykrycie stanów podklinicznych u zwierząt klinicznie zdrowych

• ustalenie układu objętego procesem patologicznym i stopnia jego uszkodzenia

• ocena przebiegu choroby i skuteczności leczenia

• rokowania

• monitorowanie poziomu leków podczas terapii

• badania naukowe, dydaktyczne

Skierowanie do laboratorium powinno zawierać

• nazwisko, imię i adres właściciela

• gatunek, rasa, płeć i wiek pacjenta

• zlecane badania

• rodzaj materiału biologicznego

• data i czas pobrania

• rozpoznanie i dotychczasowe leczenie

• podpis i pieczątka lekarza

Rodzaje materiału biologicznego

• krew pełna żylna - pobrana na EDTA służy do badań morfologicznych

• krew pełna tętnicza - pobrana na heparynę służy do badań gazometrycznych

• osocze - uzyskuje się je po odwirowaniu krwi pobranej na antykoagulant

• surowica - uzyskuje się ją po odwirowaniu krwi pobranej do suchej probówki

• mocz

• treść żwacza

• płyn mózgowo-rdzeniowy

• płyny z jam ciała

• kał

Zasady prawidłowego pobierania materiału

• krew pobiera się igłą lub zestawem strzykawkowym próżniowym

• miejsce pobrania krwi jest zależne od gatunku:

koń i przeżuwacze - żyła szyjna zewnętrzna

świnia - żyła czcza przednia lub żyła brzeżna ucha

pies - żyła odpiszczelowa lub żyła ramieniowa

kot - żyła ramieniowa

królik - żyła brzeżna ucha

• krew powinna być dostarczona do laboratorium jak najszybciej

• mocz - ilość ok. 50 ml powinien pochodzić z porannej zbiórki, badanie obejmuje ocenę właściwości fizykochemicznych (pasek) i ocenę osadu moczu (mikroskop)

• treść żwacza - pobiera się sondą lub w czasie odżuwania

• płyn mózgowo-rdzeniowy - 2-10 ml z nakłucia lędźwiowego do probówki z EDTA

• płyn z jam ciała - 2-10 ml do probówek z EDTA i suchej

• kał - do badania potrzebna ilość to objętość orzecha laskowego na jedno badanie

ZAWSZE NALEŻY ZACHOWAĆ ŚRODKI OSTROŻNOŚCI W POSTĘPOWANIU Z MATERIAŁEM BIOLOGICZNYM, TRAKTUJĄC GO JAKO POTENCJALNIE ZAKAŹNY.

Wiarygodność wyniku

Wynik analizy laboratoryjnej musi być wiarygodny, Wiarygodność oznacza sprecyzowanie i przestrzeganie gwarancji jakości wyników badań. Wymaga to zredukowania do minimum błędów zarówno przedlaboratoryjnych, jak i laboratoryjnych.

Błędy przedlaboratoryjne stanowią 80% wszystkich błędów. Składają się na to:

• przygotowanie pacjenta:

- na czczo - niebezpieczeństwo lipemii, czyli zwiększonej ilości tłuszczów w osoczu

- nie zmęczony - mioglobina u koni

- nie pojony

- nie leczony bezpośrednio przed pobraniem krwi

• sposób pobrania materiału

- zbyt silny ucisk, wilgotna igła lub naczynka, kurz, pył - niebezpieczeństwo hemolizy, czyli zanieczyszczenia osocza hemoglobiną z rozpadłych erytrocytów

- właściwe naczynka

• właściwe naczynka, probówki

• czas i sposób przechowywania próbki

• pełna informacja o pacjencie

Błędy laboratoryjne stanowią pozostałe 20% i najczęściej są to:

• pomylony materiał

• pomylony odczynnik

• pomylony sprzęt

• błędy dokładności

• błędy z braku precyzji

- brak powtarzalności

- brak odtwarzalności

- brak porównywalności pomiędzy laboratoriami

Wartości referencyjne

Wartość referencyjna jest pojęciem statystycznym obejmującym 95% populacji zwierząt zdrowych określonego gatunku. Zależy od:

• rasy

• płci

• wieku

• stanu fizjologicznego

• cyklu okołodobowego

• pory roku

• regionu - miasto, wieś, góry, niziny