Podstawy Prawa i Ekonomiki
„ Określ prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie BHP „
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią podstawowy zespół norm ochrony pracy. Mają na celu przeciwdziałanie wszelkim niebezpieczeństwom dla zdrowia i życia ludzkiego, powstającym w trakcie wykonywania pracy. Ważne jest usunięcie zagrożeń wiążących się z urządzeniem i utrzymaniem w należytym stanie pomieszczeń pracy, narzędzi i środków pracy, organizacji pracy i zagrożeń tkwiących w samych pracownikach, w ich właściwościach psychofizycznych, stanie zdrowia, nieprzystosowaniu do danego rodzaju prac itd.
PRAWA I OBOWIĄZKI PRACOWNIKA
W Kodeksie pracy, w dziale dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy,
gwarantuje się pracownikowi szereg uprawnień związanych z ochroną jego życia i zdrowia. Do istotnych praw pracowniczych należy prawo do powstrzymania się od wykonywania pracy wówczas, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Pracownik ma także prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, jeżeli powstrzymanie się od pracy nie usunęło tego zagrożenia. W obu przypadkach powstrzymania się od wykonywania pracy oraz oddalenia się z miejsca zagrożenia, pracownik ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie przełożonego.
Zagrożenie dla życia lub zdrowia musi mieć charakter zagrożenia bezpośredniego i może także dotyczyć innych pracowników lub osób. Pracownik ma prawo podjąć decyzję w sprawie skorzystania z tego uprawnienia na podstawie samodzielnie dokonanej oceny sytuacji. Przy podejmowaniu decyzji pracownik powinien zwrócić uwagę na to, czy został naruszony konkretny przepis dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy.
W szczególności pracownik jest obowiązany:
znać przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym
wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych
dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy.
stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem
poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich
niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie
współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy.
PRAWA I OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W najnowszej literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na to, że artykuł ten harmonizuje z konstrukcją zobowiązaniowego stosunku pracy, z której - w uproszczonym ujęciu - wynika, że pracownik oddaje do dyspozycji pracodawcy swoje życie i zdrowie oraz uzdolnienia i sprawność fizyczną i umysłową. Natomiast pracodawca, który zainteresowany jest posiadaniem pracowników sprawnych i wydajnych, oddaje do ich dyspozycji bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Pracodawca ma obowiązek wykorzystać każdą zdobycz naukową, każdy postęp techniczny, każde doświadczenie życiowe dla wzmocnienia ochrony zdrowia i życia pracowników i innych osób wykonujących pracę w danym zakładzie. Realizacja tego obowiązku ma stanowić nieodłączny element działalności pracodawcy. Obowiązek odpowiedniego wykorzystania osiągnięć nauki i techniki wyznacza w sposób najbardziej ogólny powinności pracodawcy w zabezpieczeniu zatrudnionych osób przed szkodliwymi warunkami pracy, odgrywa istotną rolę w wyznaczaniu konkretnych obowiązków w zakresie bhp.
Pracodawca jest obowiązany:
organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz
kontrolować wykonanie tych poleceń,
reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu
ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki
wykonywania pracy,
zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom
zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki
pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,
uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących
dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych
działań profilaktycznych,
zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez
organy nadzoru nad warunkami pracy,
zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.