Pieniądz jest znany chyba wszystkim jako podstawowy środek wymiany na dobra materialne. Pieniędzmi posługujemy się na co dzień w rożnych postaciach, płacąc za wszystko co nas otacza, w przeróżny sposób bezpośredni lub pośredni . W różnych okresach życia człowieka , oraz w różnych częściach świata fizyczna postać pieniądza przybierała różne postacie , pod warunkiem iż były akceptowane przez innych jako forma zapłaty . Na wyspach Pacyfiku ludzie płacili kamieniami choć nie była to najwygodniejsza forma pieniądza . Muszle i paciorki choć lżejsze również nie zostały uznane przez wszystkich ludzi jako pieniądz.
W poszukiwaniu materiału na pieniądze ludzie uznali iż złoto jako mało dostępny i rzadki metal o wysokiej wytrzymałości może pełnić funkcję pieniądza. Lecz zbyt mała ilość złota niejako zmusiła do wykorzystania innych metali. Godła i wizerunki na monetach miały na swój sposób zabezpieczać, określać wartość i kraj pochodzenia.
W końcowej fazie (naszych czasach) pieniądz przybrał formę papierową, plastikową oraz nienamacalną w postaci zapisu bankowego .
ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA
Funkcje:
a) jest miernikiem wartości towarów - określa wartość produktów i usług i innych towarów. Mierzy wartość nietowarowej działalności
b) jest środkiem cyrkulacji wymiany towarów -przejawia się w rozdzielaniu jednego i równoczesnego aktu kupno - sprzedaż (towar - towar)
Pieniądz jest pośrednikiem wymiany w tym aspekcie. Pieniądzem mogą być aktywa finansowe, które pełnią powyższą funkcję np.: gotówka w gospodarce, czeki podróżne, bankowe depozyty płatne na żądanie.
c) jest środkiem płatniczym - oddzielenie aktu kupna od sprzedaży umożliwia nabycie towaru bez wcześniejszego sprzedania innego - zakup na kredyt, ale powyższe zobowiązanie należy uregulować. Środkiem regulowania jest pieniądz
d) jest środkiem gromadzenia skarbu - środek tezauryzacji, przechowywania wartości. Aktywa, które pełnią funkcję środków gromadzenia majątku mogą być: papiery wartościowe, gotówka, nieruchomości. Współcześnie pieniądz może pełnić te funkcje w sposób ograniczony, ponieważ pieniądz standardowy, który nie przynosi procentu nieustannie traci na sile nabywczej wskutek postępującej tendencji inflacyjnej
e) pieniądz światowy - stosowany w rozliczeniach międzynarodowych. Rolę tą odgrywają waluty tych państw, które bez przeszkód i ograniczeń są wymieniane na waluty innych krajów.
f) ekwiwalent towarów i usług
FORMY:
- gotówkowa - banknoty, bilony monety
- bezgotówkowa - depozyty bankowe uruchamiane czekami; pieniądz ten jest emitowany przez banki komercyjne
RODZAJE PIENIĄDZA:
1) narodowy - obowiązuje na terenie jednego kraju
a) wymienialny - swobodnie używany poza krajem w którym funkcjonuje:
- 5 walut posiadało i posiada status wymienialności: dolar amerykański, była to marka niemiecka, był frank francuski, jest jen japoński, jest funt brytyjski
b) niewymienialny - używany wewnętrznie na terytorium danego kraju oraz waluty wymienialne plus 120 innych walut funkcjonujących na świecie
2) międzynarodowy
a) regionalny np.: EURO - używany na terytorium państw członkowskich UE,
b) międzynarodowy (SDR) -używany przez państwa należące do międzynarodowego funduszu walutowego IMF;
PIENIĄDZ ELEKTRONICZNY - instrument przedpłacony przechowujący wartość, który umożliwia posiadaczom dokonywania niskokwotowych transakcji przy użyciu kart płatniczych. Pieniądz ten bazuje na technologii związanej z kartami procesorowymi lub poprzez sieci komputerowe - Internet.
Zapis środków pieniężnych, które mogą być stosowane do dokonywania płatności jest przechowywany w urządzeniu elektronicznym, który znajduje się w posiadaniu użytkownika. W przypadku produktów bazujących na kontach, przedpłacona wartość przechowywana jest na mikroprocesorze, który znajduje się na karcie plastikowej.
Produkty bazujące na sieci wykorzystują specjalistyczne oprogramowanie, które jest instalowane na komputerze osobistym w celu przechowywania wartości. Powyższa definicja wiąże się z praktycznymi aspektami związanymi z użyciem pieniądza elektr. Oprócz niej istnieje definicja, która wynika z przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 2000/46 w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru nad ich działalnością: „pieniądz elektroniczny oznacza wartość pieniężną stanowiącą prawo do roszczenia wobec emitenta, który jest:
- przechowywana na urządzeniu elektronicznym
- wyemitowana w zamian za środki pieniężne o wartości nie mniejszej niż wartość wyemitowana
- jest środkiem płatniczym akceptowanym przez podmioty inne niż instytucja emitująca
PIENIĄDZ ELEKTR. WYSTĘPUJE POD 2 postaciami:
a) produkt bazujący na technologii kart procesorowych, czyli tzw. elektroniczna portmonetka
b) produkt, który wykorzystuje oprogramowanie za pomocą którego posiadacz może dokonywać płatności np. w Internecie - pieniądz sieciowy
pieniądz sieciowy - jest produktem, który nie ma postaci fizycznej. Jest reprezentowany jako plik zapisany na dysku w komputerze. Płatność za jego pośrednictwem odbywa się inaczej niż w przypadku elektr. Portmonetki. Do załadowania gotówki z konta bankowego klienta na pieniądz sieciowy oraz do dokonywania nim płatności służy specjalne oprogramowanie, które użytkownik posiada na komputerze. Umożliwia ono przekazywanie elektronicznych banknotów na komputer użytkownika, lub dokonywać odpowiednich zapisów po każdej transakcji w saldzie użytkownika.
PIENIĄDZ - niezależnie od swojej formy zewnętrznej i systemu gospodarczego jest prawnie określany i powszechnie akceptowany jako środek, który może wyrażać, przechowywać i przekazywać wartość, która jest ściśle powiązana z realnym PKB.
|