Gospodarka narodowa obejmuje działalność w sferze produkcji, podziału, obiegu i konsumpcji. Podstawowym działaniem gospodarki narodowej jest zaspokajanie potrzeb materialnych i kulturalnych społeczeństwa. Stanowi strukturę, w której to sumuje się działalność gospodarczą przedsiębiorstw prowadzoną na terytorium danego państwa. Dzieli się na działy, do których zaliczamy przemysł, rolnictwo, budownictwo, transport, łączność, handel itp. Niektóre działy dzielą się na gałęzie, w których skład wchodzą różne przedsiębiorstwa. Niekiedy także określa się gospodarkę mianem wielkiego systemu społecznego. Podkreśla się przez to, że gospodarka narodowa jest pewną całością, na którą składają się sprzężone ze sobą elementy, które służą wspólnemu celowi. System gospodarczy to układ stosunków i organizacji, który kształtuje prawa i regulacje rządzące działalnością gospodarczą, determinuje prawa własności czynników produkcji, rozdziela uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie produkcji i konsumpcji, determinuje bodźce motywujące różne podmioty gospodarcze, a w ostateczności rozstrzyga kwestie: co, jak i dla kogo ma być produkowane. System gospodarczo-społeczny tworzy zespół instytucji i mechanizmów koordynujących oraz kontrolujących podejmowanie i realizację decyzji ekonomicznych państwa.
Gospodarka tradycyjna - to system charakterystyczny dla rejonów zacofanych, gdzie ludzie zajmują się głównie rolnictwem. Dobra i usługi wytwarzane w tych gospodarkach nie zmieniają się od pokoleń. Nie zmienia się też proces produkcji tych dóbr. Ludzie postępują zgodnie z tradycją, dlatego zmiany postępują tu bardzo powoli. Produkcja odbywa się na potrzeby własne, lokalnej społeczności.
Gospodarka rynkowa - to system, w którym środki produkcji są własnością osób prywatnych. Własność prywatna motywuje ludzi do podejmowania działalności gospodarczej w celu pomnażania swego majątku, angażując środki w działalność gospodarczą, dążą do jak najlepszego ich wykorzystania w celu produkowaniu dóbr i usług, które z zyskiem mogą sprzedać.
Cechy gospodarki rynkowej:
prywatna własność środków produkcji
racjonalne wykorzystanie zasobów
dostęp do innowacji technicznych i organizacyjnych
konkurencja
swoboda tworzenia podmiotów gospodarczych
oddziaływanie mechanizmu rynkowego na popyt, podaż i cenę
ograniczona ingerencja państwa w życie gospodarki
Gospodarka centralnie planowana - to system, który charakteryzuje dominacje państwowej własności, czynników produkcji, oraz nierynkowa alokacja (rozmieszczenie zasobów w miejscu i czasie właściwym do ich wykorzystania) Głównym regulatorem wszystkich procesów zachodzących w gospodarce jest plan centrali.
Gospodarka nakazowa - występuje państwowa własność czynników wytwórczych, co związane jest z centralnym podejmowaniem decyzji, które przekazywane są jednostkom gospodarczym w formie obowiązujących, szczegółowych planów gospodarczych
Gospodarka mieszana - to system, w jakiej forma gospodarowania, w której państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, jak obrona narodowa i bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w jakim jednostki gospodarujące mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem.
BIBLIOGRAFIA:
„Ekonomika przedsiębiorstw czyli jak prowadzić działalność gospodarczą” Marian Pietraszewski
,,Współczesna gospodarka światowa” Anna Kisiel-Łowczyc
1