BUDŻET - zapis planu wydatków, a także sposobu ich finansowania.
SALDO BUDŻETU - różnica pomiędzy dochodami i wydatkami państwa.
DŁUG PUBLICZNY - całkowite pozostające do spłaty zadłużenie państwa.
POLITYKA FISKALNA - decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków.
PODATKI NETTO - podatki - transfery.
KRZYWA LAFFERA - zależność pomiędzy stopą podatkową a dochodem z podatków.
EFEKT WYPIERANIA - ograniczanie popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który prowadzi do wzrostu stopy procentowej.
AUTOMATYCZNE STABILIZATORY KONIUNKTURY - mechanizm, który zmniejsza podatność PKB na szoki.
EKSPANSYWNA POLITYKA FISKALNA - zwiększenie wydatków budżetowych przy utrzymaniu obowiązujących stawek podatkowych lub ich zmniejszeniu.
RESTRYKCYJNA POLITYKA FISKALNA - zmniejszenie wydatków budżetowych przy utrzymaniu obowiązujących stawek podatkowych lub ich zwiększeniu (prowadzi do wzrostu dochodu budżetu).
1. PIENIĄDZ
Powszechnie akceptowalny środek wymiany.
2. FUNKCJE PIENIĄDZA
- środek wymiany
- środek płatniczy
- miernik wartości
- środek tezauryzacji
3. GOSPODARKA BARTEROWA
Towar za towar.
4. PIENIĄDZ TOWAROWY
Kiedy funkcje pieniądza spełnia jakiś towar (złoto, srebro).
5. PIENIĄDZ SYMBOLICZNY
Kiedy wartość pieniądza przewyższa koszty jego wytworzenia.
6. BAZA MONETARNA (Mo)
Gotówka w systemie bankowym i pozabankowym (pieniądz mocnej siły).
Mo = gsb + gsp
7. PODAŻ PIENIĄDZA
M1 - podaż pieniądza ( w wąskim rozumieniu)
M1 = Mo + wkłady na żądanie (depozyty czekowe)
M2 - wartość przejściowa
M2 = M1 + depozyty bankowe (o czasie zapadalności do 2 lat)
M3 = podaż pieniądza (w szerokim rozumieniu)
M3 = M2 + papiery dłużne (o terminie wykupu do 2 lat np. weksle)
8. FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO - NBP
a) NBP - jedyny prawny emitent gotówki, bank emisyjny
b) Bank państwa
- obsługuje zadłużenie państwowe
- emisja obligacji
- trzyma rezerwy walutowe
c) Bank banków
- nadzoruje system bankowy
- ostatnia instancja kredytowa
- przechowuje depozyty banków komercyjnych
d) kreuje politykę monetarną państwa
e) odpowiada za kurs walutowy
9. STOPA REZERW OBOWIĄZKOWYCH
Ile pieniądza banki muszą trzymać w skarbcu lub na rachunku bankowym w Banku Centralnym w celu zabezpieczenia depozytu. W PL wynosi 3,5 %
10. STOPY PROCENTOWE
Lombardowa - najwyższa, obecnie wynosi 6%, wg niej BC udziela krótkookresowego kredytu Bankom Komercyjnym, z reguły pod zastaw papierów wartościowych.
Referencyjna - najważniejsza w PL i wynosi 4,5 %, wg niej przeprowadzane są Operacje Otwartego Rynku, wpływa na oprocentowanie pożyczek międzybankowych, depozytów i kredytów dla konsumentów.
Depozytowa - wynosi obecnie 3%, określa oprocentowanie jednodniowych depozytów BK w BC
Redyskonta weksli - wynosi 4,75%, wg niej BC skupuje weksle od BK
11. OPERACJE OTWARTEGO RYNKU
Przeprowadza BC i polegają na skupie lub sprzedaży papierów wartościowych na rynku międzybankowym:
12. ILOŚCIOWA TEORIA PIENIĄDZA
M x V = P x Q
M - podaż pieniądza
V - prędkość obiegu pieniądza w gospodarce
P - poziom cen
Q - wielkość produkcji
13. POLITYKA MONETARNA (pieniężna) W WARUNKACH RECESJI I INFLACJI
Za nią odpowiada BC i Rada Polityki pieniężnej
a) EKSPANSYWNA PM
- zwiększanie podaży pieniądza,
- obniżenie stóp procentowych,
- obniżenie stóp rezerw obowiązkowych,
- skup papierów wartościowych na otwartym rynku,
- służy do walki z recesją i bezrobociem,
- może wywołać inflację.
b) RESTRYKCYJNA PM
- wzrost stóp procentowych,
- wzrost rezerw obowiązkowych,
- służy do walki z inflacją,
- może spowodować spowolnienie gospodarcze i wszystko co jest z tym związane.
14. MNOŻNIK KREACJI PIENIĄDZA
m = 1 / SRO (stopa rezerw obowiązkowych)
15. RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ
Ma walczyć z inflacją, nie patrzeć co się dzieje w gospodarce. W chwili obecnej w PL mamy ok. 4,2% stopę procentową (przedział od 1,5-3,5%)
16. CEL INFLACYJNY
Ustalony jest w PL na 2,5% (+- 1 p.p).
17. KRYTERIA KONERGENCJI (KRYTERIA Z MAASTRICHT)
- deficyt budżetowy max.3% PKB
- dług publiczny max.60% PKB
- inflacja - średnia z 3 krajów o najniższej inflacji +/- 1,5 p.p.
- długoterminowa stopa procentowa - średnia z 3 krajów o najniższej stopie procentowej + 2p.p.