Pojęcie, przesłanki i cele międzynarodowej integracji gospodarczej
Pojęcie
Międzynarodowa integracja gospodarcza jest rozumiana jako proces scalania gospodarek narodowych. Scalanie to nie oznacza jednak dodawania potencjałów ekonomicznych, lecz tworzenie nowych organizmów gospodarczych o odmiennych właściwościach.
Przesłanki
U podstaw współczesnej integracji międzynarodowej znajdują się wymagania współczesnego etapu rozwoju gospodarczego, w tym zwłaszcza konieczność zapewnienie wielkiej skali produkcji, szybkiego podstępu technicznego, rozwoju specjalizacji i kooperacji zarówno w samej produkcji, jak i w badaniach naukowych oraz - w związku z tym - konieczność dysponowania szerokimi rynkami zbytu.
Przesłanki międzynarodowej integracji gospodarczej można podzielić na:
polityczne
gospodarczotechniczne
inne
Do politycznych przesłanek integracji należy zaliczyć jednolity ustój, zbieżność celów polityki zagranicznej itp. Różnice polityczne mogą uniemożliwić lub utrudnić narodową integrację gospodarczą, ale ich brak nie oznacza, że ta integracja będzie się rozwijać. Jest to więc przesłanka konieczna, ale niewystarczająca.
W grupie przesłanek społecznoekonomicznych na szczególną uwagę zasługuje pozytywny wpływ integracji na przyspieszenie tempa wzrostu dochodu narodowego i na wzrost poziomu dobrobytu. Wpływ ten następuje przede wszystkim w wyniku rozwoju handlu: korzystniejszych cen, większych możliwości zakupu oraz zbytu towarów itp. W efekcie wzrasta dochód z handlu zagranicznego. Integracja wpływa jednocześnie na poprawę efektywności gospodarowania za pośrednictwem rozwoju produkcji. Wyrazem tego jest wzrost korzyści z tytuł zwiększenia skali produkcji, większe możliwości zbytu towarów pozwalają na wydłużenie serii produkcyjnej, a większe możliwości zakupu towarów sprzyjają koncentracji nakładów na produkty najbardziej opłacalne. Służy temu m.in. rozwój specjalizacji i kooperacji produkcji, a także inne formy współpracy. Integracja wpływa ponadto w na poprawę efektywności gospodarowania dzięki rozwojowi techniki.
W grupie innych przesłanek międzynarodowej integracji gospodarczej na szczególną uwagę zasługuje:
potrzeba wspólnego kształtowania infrastruktury (lądowej, wodnej, powietrznej) łączności informatyki itp.
potrzeba standaryzacji urządzeń oraz unifikacji systemów funkcjonowania odgrywa w tej dziedzinie szczególną rolę
podobne wymagania stawia ochrona środowiska przyrodniczego, nie jest ona możliwa do skoordynowania działań grupy krajów w dziedzinie konstrukcji i wykorzystania narzędzi przemysłowych, a także w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniu środowiska innymi sposobami.
Cele
Podstawowym celem międzynarodowej integracji gospodarczej jest wzrost efektywności gospodarowania, którego systematycznym wyrazem jest przyrost dochodu narodowego. Służy temu przede wszystkim możliwość nieunowocześniana gospodarki przez strukturalne zmiany w produkcji. Jest to możliwe dzięki powstaniu rynku zbytu wykraczającego poza granice państwowe.
Ułatwienia w przepływie towarów i usług stwarzając zarazem poszczególnym krajom możliwości koncentracji nakładów w dziedzinach najbardziej efektywnych. Jednocześnie międzynarodowa integracja gospodarcza ułatwia krajom dostęp do zewnętrznych zasobów produkcyjnych. Dotyczy to gównie surowców oraz wiedzy technicznej. Dzięki temu mogą być ograniczone lub eliminowane narodowe bariery wzrostu gospodarczego.