Układ krążenia składa się z:
serca
tętnic
naczyń włosowatych
żył
naczyń i węzłów chłonnych
Funkcja układu krążenia:
Dostarczanie za pośrednictwem krwi tlenu i składników odżywczych do komórek i tkanek oraz odprowadzanie z nich CO2 i produktów przemiany materii
(Budowa serca)
Funkcjonowanie układu:
Serce utworzone jest z mięśni, które pokrywa tzw. osierdzie, czyli mocna 12-warstwowa błona. Więzadła zrośnięte z zewnętrzną błoną otaczającą serce i z kośćmi klatki piersiowej oraz kręgosłupa utrzymują serce w górnej części klatki piersiowej.
U dorosłego człowieka w stanie spoczynku serce kurczy się i rozkurcza od 72 do 80 razy na minutę. Przy każdym skurczu do aorty wrzucone zostaje 50-80 mililitrów krwi. Ciśnienie, pod jakim krew tłoczona jest do aorty, umożliwia jej przepływ do najbardziej odległych naczyń krwionośnych. U dorosłego człowieka ciśnienie skurczowe wynosi do 140mm Hg, a ciśnienie rozkurczowe do 90. Ciśnienie ulega zmianom: rośnie podczas wysiłku lub stresu, obniża się w czasie odpoczynku.
Krew rozprowadzają tętnice. Z lewej komory serca wychodzi największa - aorta. Od niej odchodzą kolejne, które rozgałęziają się na mniejsze dochodzące do poszczególnych narządów i mięśni. Dalej tętnice dzielą się na coraz mniejsze naczynia, aż przechodzą w naczynia włosowate, które jako ostatnie rozprowadzają krew po organizmie. Krew po oddaniu komórkom tlenu i niezbędnych składników zabiera CO2 i produkty przemiany materii po czym wraca do serca.
Naczynia włosowate skupiają się tworząc naczynia żylne. Żyły są mniej elastyczne od tętnic. Krew w nich ma małe ciśniecie i płynie dzięki pracy mięśni oraz ssaniu serca i klatki piersiowej. W żyłach znajdują się zastawki zapobiegające cofaniu się krwi i rozszerzaniu się naczyń.
Obieg mały i duży:
Drogę, jaką przebywa krew z lewej komory serca poprzez tętnice, naczynia włosowate i żyły do prawego przedsionka, nazwano dużym obiegiem. Natomiast drogę z prawej komory serca, poprzez płuca do lewego przedsionka określa się małym obiegiem.
Układ limfatyczny:
W organizmie człowieka, oprócz krążenia krwi, istnieje tzw. krążenie limfatyczne (chłonne). Wspomaga ono układ krążenia. W naczyniach limfatycznych występują gruczoły pełniące rolę filtrów - zatrzymują one bakterie, które dostały się do organizmu z zewnątrz.
Choroby i schorzenia układu krążenia:
Układ krążenia ma zasadnicze znaczenie dla zdrowia i życia człowieka.
Podstawowe choroby tego układu to:
Asterioskleroza (Miażdżyca):
Miażdżyca polega na stwardnieniu ścian tętnic wskutek odkładania się w nich lipidów - szczególnie cholesterolu i wapnia.
Podstawowymi przyczynami tej choroby są nieaktywny lub stresogenny tryb życia, nieprawidłowe odżywianie, palenie tytoniu, czy zaawansowany wiek. Cukrzyca i nadciśnienie tętnicze to także podstawowe przyczyny miażdżycy.
Udar mózgu:
Choroba polegająca na nagłym zaburzeniu pracy mózgu.
Może być wywołany miażdżycą, wylewem krwi do mózgu lub zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu.
Zawał serca:
Jest konsekwencją niedokrwiennej choroby serca. Jest martwicą niezaopatrywanej w tlen części serca. Gdy jest on rozległy może powodować zgon.
Choroba niedokrwienia serca:
Jej przyczyną jest miażdżyca. Postępujące przy niej zwężenie tętnic, szczególnie wieńcowych, mózgowych oraz aorty, prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi, czyli niedokrwienia. Choroba ta może powodować zawał serca. Jej charakterystycznym objawem jest dusznica bolesna, czyli silny ból w okolicy serca.