Centralną częścią układu krążenia jest serce
i zamknięty system naczyń krwionośnych.
Tętnice, żyły i naczynia włosowate tworzą
nieprzerwany ciąg naczyń krwionośnych
transportujących krew.
Serce człowieka znajduje się w śródpiersiu i
jest umięśnioną pompą tłoczącą krew.
Serce, jest to, centralny narząd układu
krwionośnego strunowców i niektórych
bezkręgowców. Zbudowany jest z tkanki
mięśniowej poprzecznie prążkowanej
sercowej. Zazwyczaj narząd ten otoczony
jest osierdziem.
1. Prawy przedsionek
2. Lewy przedsionek
3. Żyła główna górna
4. Łuk aorty
5. Lewa tętnica płucna
6. Żyła płucna dolna
7. Zastawka mitralna
8. Zastawka aortalna
9. Komora lewa
10. Komora prawa
11. Żyła główna dolna
12. Zastawka
trójdzielna
13. Zastawka pnia
płucnego
• Spoczynek serca
• Skurcz przedsionków
• Skurcz komór
Tętnica - każde naczynie prowadzące
krew z serca na obwód, bez względu na to,
czy jest to krew utleniona czy odtleniona.
Wszystkie tętnice zawierają trzy (w różnym
stopniu rozwinięte) warstwy:
• błona wewnętrzna - utworzona przez
komórki śródbłonka spoczywające na
warstwie włókien kolagenowych i leżącej
jeszcze bardziej odśrodkowo blaszce
sprężystej wewnętrznej zbudowanej z
włókien elastycznych.
• błona środkowa - utworzona przez
warstwę komórek mięśni gładkich i leżącą
odśrodkowo blaszkę sprężystą zewnętrzną.
• przydanka (błona zewnętrzna) - luźna
tkanka łączna z licznymi, podłużnymi
włóknami kolagenowymi i elastycznymi.
Żyły – wszystkie naczynia krwionośne
prowadzące krew do serca bez względu na to
czy jest to krew utleniona (tętnicza) czy
odtleniona (żylna).
Naczynia żylne mają cienką warstwę
mięśniówki gładkiej, ściany wiotkie, mogą
posiadać zastawki zapobiegające cofaniu się
krwi. Prowadzą krew z obwodu do serca.
Zależnie od tego gdzie żyły prowadzą krew
ma ona różny kolor. Jeżeli z obwodu do serca,
do przedsionka prawego prawej komory - krew
jest ciemnowiśniowa. Wynika to z tego, że jest
ona pozbawiona tlenu oraz bogata w produkty
przemiany materii. W żyłach idących od płuc
ku przedsionkowi lewemu - krew jest
jasnoczerwona, mocno utleniona.
Odtleniona krew wypompowywana jest z
prawej komory serca przez zastawkę pnia
płucnego do pnia płucnego, który rozgałęzia
się na dwie tętnice płucne: lewą i prawą. Te w
płucach rozgałęziają się na sieć naczyń
włosowatych oplatających pęcherzyki płucne,
tam dochodzi do wymiany gazowej. Utleniona
krew powraca żyłami płucnymi (to jedyne
żyły, którymi płynie utleniona krew) do
lewego przedsionka serca, a tam przez
zastawkę dwudzielną (mitralną) krew wpływa
do lewej komory serca.
Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory
serca przez zastawkę aortalną do głównej
tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze
tętnice, dalej na tętniczki, a następnie
przechodzi przez sieć naczyń włosowatych
(tzw. kapilarnych) we wszystkich narządach
ciała. Naczynia włosowate przechodzą w
drobne żyłki, które przechodzą w żyły
większego kalibru i żyłę główną górną i dolną.
Krew powracająca żyłami jest odtleniona
(uboga w tlen) i przechodzi do prawego
przedsionka serca, po czym przez zastawkę
trójdzielną wpływa do prawej komory.
Krew jest płynem ustrojowym, który za pośrednictwem układu
krążenia pełni funkcję transportową, oraz zapewnia komunikację
pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Krew jest
formalnie płynną tkanką łączną, krążącą w naczyniach
krwionośnych (układ krwionośny zamknięty) lub w jamie ciała
(układ krwionośny otwarty). W szerokiej definicji obejmuje krew
obwodową i tkankę krwiotwórczą, a w wąskiej tylko tę pierwszą.
Jako jedyna (wraz z limfą) występuje w stanie płynnym.
Dziedzina medycyny zajmująca się krwią to hematologia.
Krew składa się z wyspecjalizowanych komórek, oraz z osocza, w
którym te komórki są zawieszone. Dzięki pracy mięśnia
sercowego jest pompowana poprzez tętnice we wszystkie rejony
ciała i wraca do serca za pośrednictwem żył wyposażonych w
zastawki.
Układ krążenia dorosłego człowieka zawiera około 70 - 80 ml
krwi na kilogram masy ciała, czyli człowiek o przeciętnej masie
ciała ma w sobie 5 do 6 litrów krwi. Z racji różnicy w rozmiarach i
masie ciała, mężczyźni posiadają przeciętnie około litra więcej
krwi od kobiet. Dla dzieci jest to ok. 1/10 do 1/9 wagi ciała.
Część krwi mieści się w zbiornikach krwi i jest włączana do
krążenia tylko w razie konieczności.
Z powodu podobieństw pełnionych funkcji, krew u
poszczególnych kręgowców nie różni się od siebie znacznie.
Szczegóły odnośnie różnic pomiędzy krwią ludzką i zwierzęcą,
jak i dotyczące funkcji poszczególnych jej składników zostaną
omówione w dalszych częściach artykułu.
Układ limfatyczny lub inaczej układ
chłonny– otwarty układ naczyń i przewodów,
którymi płynie jeden z płynów ustrojowych –
limfa, która bierze swój początek ze
śródmiąższowego przesączu znajdującego się
w tkankach. Układ naczyń chłonnych
połączony jest z układem krążenia krwi.
Oprócz układu naczyń chłonnych w skład
układu limfatycznego wchodzą także narządy i
tkanki limfatyczne. Najważniejszą funkcją
układu chłonnego jest obrona przed
zakażeniami oraz cyrkulacja płynów
ustrojowych.
Odkrywcą systemu limfatycznego u ludzi był
duński naukowiec Thomas Bartholin żyjący w
XVII w.
Kobiety
Mężczyźni
Czerwone
krwinki
(RBC)
4-4,5
mln/m
3
5-5,5
mln/m
3
Białe
krwinki
(WBC)
5-8
tys./mm
3
5-8
tys./mm
3
Płytki krwi
(PLT)
200-400
tys./mm
3
200-400
tys./mm
3
Odczyn
Biernackieg
o (OB)
4-8 mm/h 4-8 mm/h
Hematokryt
(HCT)
42%
47%
• miażdżyca naczyń;
• choroba niedokrwienna
serca;
• nadciśnienie.
• stosować dietę pozbawioną tłuszczy;
• dużo ćwiczyć;
• prowadzić uregulowany tryb życia;
• bezmętnie zrezygnować z alkoholu i
nikotyny;
• unikać groźnych dla serca infekcji
wirusowych i bakteryjnych.