Greccy filozofowie przyrody.
Grupa filozofów z VI i V wieku p.n.e. , których zainteresowania koncentrowały się na koncepcji przyrody i kosmosu. Zasadnicze pytanie, jakie sobie stawiali, dotyczyło pramaterii oraz początków wszechświata. Uważani są za twórców filozofii europejskiej.
Tales z Miletu ( ok. 626-547 p.n.e. ), uchodzi za pierwszego filozofa europejskiego, dokonującego uogólnień na podstawie materiału empirycznego oraz tworzącego teorie. W 585 r. p.n.e. przewidział on zaćmieni Słońca, która to data wyznacza narodziny filozofii w Europie. Dokonał kilku odkryć w zakresie geometrii. W zakresie kosmologii Tales twierdził, iż praprzyczyną i pramaterią jest woda.
Na poparcie swojej tezy przytaczał kilka dowodów:
Źródłem życia jest pochodząca z wody wilgoć.
Woda, podobnie jak cała materia, potrafi przybrać trzy stany skupienia (stały, ciekły i gazowy).
Woda jest wciąż żywa i nie potrzebuje dla swego ruchu siły zewnętrznej.
Wpływy mitologii babilońskich i egipskich, w których woda rzek odgrywała istotną rolę.
Wpływy mitologii greckiej, w której “Okeanos jest pierwszym rodzicem wszystkich bogów”
Anaksymander ( 610- 547 p.n.e. ), dla tego pierwszego filozofa spisującego swoje myśli, świat nie posiadał jednej prasubstancji.
“Arche” (praprzyczynę) stanowił apeiron (bezkres), element wieczny, niezniszczalny i niewidzialny. Prasubstancja nie może być podobna do niczego z widzialnej materii, lecz musi zawierać wszystkie jej składniki. Podobnie jak dla Talesa, także dla Anaksymandra Ziemia była krążkiem pływającym po bezkresach wód. Życie powstało, według Anaksymandra z wilgotnego mułu, ludzie zaś zrodzili się z ryb i są z nimi spokrewnieni.
Anaksymenes ( ok. VI w. p.n.e. ), odrzucił on koncepcję “niewyobrażalnego apeironu” swego poprzednika, wskazując na powietrze jako element konstytuujący wszechświat.
Heraklit z Efezu ( 540-480 p.n.e. ), głosił niezniszczalność i nieustanny ruch materii (panta rei), a także świadomie stosował dialektykę tj. metodę, polegającą na ujmowaniu rzeczywistości w jej sprzecznościach (niepodobna wstąpić dwukrotnie do tej samej rzeki). Za prasubstancję świata uważał ogień. Heraklit twierdził, że zmysły informują nas o świecie w sposób nieadekwatny. Uważał również, iż całością świata ulegającego nieustannej zmianie rządzi jego wewnętrzna konsekwencja, jakaś mądra zasada (logos), która sprawia, że z chaosu, na zasadzie dopełniania się przeciwieństw, rodzi się ład i porządek. Tym, co stałe i niezmienne, jest właśnie proces ciągłej zmiany. Ogień więc i wywołana przezeń zmiana sprawiają, że kres istnienia jednej rzeczy jest jednocześnie początkiem istnienia następnej. Z odmiennych i wykluczających się elementów krystalizuje się jedność, jako wzajemne dopełnianie się przeciwieństw. Cała rzeczywistość zmienia się, ale ta zmienność biegnie jakby po obwodzie koła - pozbawionym początku i końca.
Człowiek podlega tym samym prawom.
Empedokles ( 490-430 p.n.e. ), w odróżnieniu od swoich monoteistycznie zorientowanych poprzedników głosił on pluralizm w teorii powstania świata. Początek światu dały cztery żywioły: woda, powietrze, ogień oraz ziemia. Żywioły same w sobie są dla Empedoklesa martwe, ożywia je miłość oraz nienawiść.
Discipulus Socratis