FUNKCJONALIZM

Jest orientacja teoretyczna rozwinięta głownie na gruncie koncepcji E. Durkheima przez T. Parsonsa i R.K. Mertona. Funkcjonaliści postrzegają społeczeństwo jako zorganizowany kompleks wzajemnie ze sobą powiązanych instytucji zmierzających do integracji i zapewnienia równowagi całemu systemowi społecznemu.

Funkcjonalizm normatywny (T.Parsons) kładzie szczególny nacisk na analizę norm i wartości obowiązujących w ramach systemu społecznego a szczególnie na ich role w utrzymaniu społecznej równowagi (ładu społecznego).

Gdy interakcje zostają zinstytucjonalizowane, można powiedzieć, ze istnieje system społeczny. Instytucjonalizacja jest procesem, w którym powstaje i utrzymuje się struktura społeczna. Zinstytucjonalizowane związki ról (utrwalone wzory interakcji) składają się na system interakcji. Gdy dany system społeczny jest wielki i złożony z wielu wzajemnie powiązanych instytucji, wówczas instytucje te zazwyczaj są traktowane jako podsystemy.
Dążąc do rozwijania pojęć, które odzwierciedlałyby właściwości wszystkich systemów działania, Parsons stworzył zespól kategorii oznaczających niektóre zmienne właściwości tych systemów.

Afektywne zaangażowanie	Afektywna neutralność
Całościowość	Aspektywność
Uniwersalizm	Partykularyzm
Osiąganie	Przypisanie
Orientacja na własną osobę	Orientacja na kolektyw

Systemy działania charakteryzują się 4 rodzajami problemów lub imperatywów wiążących się z ich przetrwaniem:

1. adaptacja - jest związana z problemem zapewnienia ze strony środowiska wystarczających środków ułatwiających systemowi funkcjonowanie, a następnie rozdzielenie tych środków pomiędzy poszczególne segmenty systemu.
    

2. osiąganie celów - odnosi się do ustalenia priorytetowych celów systemu oraz mobilizowania środków, jakimi dysponuje system dla ich osiągania.
    

3. integracja - oznacza problem koordynacji i utrzymania właściwych wzajemnych stosunków pomiędzy elementami systemu.
    

4. kultywowanie wzorów - obejmuje dwa związane ze sobą zagadnienia: utrzymanie wzorów oraz kontrolowanie napiec wewnętrznych:

• W utrzymywaniu wzorów chodzi o zapewnienie, by działający w systemie społecznym wykazywali „odpowiednie” charakterystyki (motywy, potrzeby, umiejętności odgrywania roli),
   

• Kontrolowanie napiec dotyczy problemów rozładowania wewnętrznych napiec pomiędzy działającymi w systemie społecznym.

FUNKCJONALISTYCZNA WIZJA SYSTEMÓW SPOŁECZNYCH

A

G

G

G

L

I

L

I

L

I

A - adaptacja G - osiąganie celów L - kultywowanie wzorów I - integracja

Wizja całościowego systemu działania:
KULTURA - eliminowanie napiec
STRUKTURA SPOŁECZNA - integracja
OSOBOWOŚĆ - osiąganie celów
ORGANIZM - adaptacja

Funkcjonalizm strukturalny (R.K. Merton) koncentruje się głównie na strukturze społecznej jako systemie oraz na wyjaśnianiu funkcji poszczególnych elementów społeczeństwa przede wszystkim w utrzymaniu całego globalnego układu w stanie równowagi i w zapewnieniu mu ciągłości.

Paradygmat analizy funkcjonalnej stanowi rdzeń koncepcji, procedury i zasad wnioskowania analizy funkcjonalnej.

1. Jakim elementom przypisuje się funkcje?

2. Koncepcje dyspozycji subiektywnych.

3. Koncepcje konsekwencji obiektywnych (funkcji, dysfunkcji).

FUNKCJE - Dające się obserwować skutki, które przyczyniają się do adaptacji i modyfikacji danego systemu.

JAWNE - konsekwencje obiektywne, które przyczyniają się do modyfikacji lub adaptacji systemu, a które są zamierzone i uznane przez jego uczestników,

UKRYTE - nie są ani uświadomione ani zamierzone,

DYSFUNKCJE - Obserwowalne rezultaty, które owa adaptacje czy modyfikacje pomniejszają.

4. Koncepcje jednostki, której dana funkcja służy.

5. Koncepcje wymogów funkcjonalnych.

6. Koncepcje mechanizmów, poprzez które funkcje są spełniane.

7. Koncepcje alternatyw funkcjonalnych.

8. Koncepcja kontekstu strukturalnego.

9. Koncepcja dynamiki i zmiany.

10. Problemy uprawomocnienia analizy funkcjonalnej.

11. Problemy implikacji ideologicznych analizy funkcjonalnej.

Teoria funkcjonalna zawiera trzy problematyczne tezy:

1) tezę o funkcjonalnej jedności systemów społecznych,
2) tezę o funkcjonalnej uniwersalności elementów sytemu,
3) tezę o niezbędności funkcjonalnej elementów dla systemów społecznych

JEDNOŚĆ - Wszystkie części systemu społecznego współdziałają wystarczająco harmonijnie, czyli zgodnie wewnętrznie, nie powodują trwałych konfliktów, których nie można rozwiązać ani uregulować.

UNIWERSALNOŚĆ - Wszystkie unormowane formy społeczne i kulturowe maja funkcje pozytywne. „W każdym typie społeczeństwa, każdy obyczaj, obiekt materialny, idea i wierzenia spełniają jakąś żywotna funkcje, maja do spełnienia jakiś cel, stanowią niezbędną cześć ...” - B. Malinowski

NIEZBĘDNOŚĆ - Postulat niezbędności składa się z dwóch założeń:

• Istnieją pewne funkcje, które są niezbędne w tym sensie, ze bez nich społeczeństwo, grupa czy jednostka nie przetrwa.

• Pewne formy kulturowe czy społeczne są konieczne do wypełniania owych funkcji.

---