NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA W DZIEJACH ZIEMI

	Era	Najważniejsze wydarzenia
				geologiczne	w świecie organicznym
	P R E K A M B R	ARCHAIK	początek - obniżenie temperatury Ziemi poniżej 1000ºC → powstaje litosfera; skały magmowe i metamorficzne; atmosfera z wodoru, metanu, amoniaku i pary wodnej; obniżenie temperatury Ziemi poniżej 100ºC → powstaje hydrosfera; procesy górotwórcze, wulkanizm, trzęsienia ziemi; najstarsze skały → gnejsy ok. 4 mld lat, Labrador w Kanadzie;	początki życia w wodach - organizmy jednokomórkowe;
		PROTEROZOIK	działalność sił wewnętrznych → ruchy górotwórcze, wulkanizm, trzęsienia ziemi; działalność sił zewnętrznych → skały osadowe;	powolny rozwój życia w wodach; pod koniec - organizmy wielokomórkowe;
PALEOZOIK		lądy stanowią jeden kontynent - Pangea; wulkanizm, trzęsienia ziemi; ruchy górotwórcze (orogeneza kaledońska - sylur i hercyńska - dewon); skały osadowe; karbon - tworzą się pokłady węgla kamiennego;	bujny rozwój życia organicznego w morzach - mięczaki, głowonogi trylobity; życie wychodzi na ląd: zwierzęta, potem rośliny (psylofity - pierwsze rośliny lądowe); rozwój kręgowców: ryby, płazy, gady; rośliny nagonasienne; pod koniec ery wymiera ok. 90 % wszystkich gatunków;
MEZOZOIK		podział Pangei na Gondwanę i Laurazję; zalewy morskie na dużym obszarze Ziemi; osady morskie - wapienie, dolomity, piaskowce;	rozkwit gadów → dinozaury; głowonogi przewodnie → amonity i belemnity; pojawiają się ssaki i ptaki (archeopteryks - zwierzę o cechach gada i ptaka); koniec ery → wymarcie dinozaurów;
KENOZOIK		ruchy górotwórcze → orogeneza alpejska; zlodowacenia półkuli północnej;	rozwój ssaków i ptaków; istoty człowiekowate; człowiek rozumny (homo sapiens);

---