Rynek pracy w ochronie zdrowia

Rynek pracy charakteryzuje stosunki między podażą i popytem na pracę. Uczestnikami rynku pracy są podmioty: przedsiębiorstwa, instytucje, osoby fizyczne, występujące w roli pracodawców, pracobiorców lub pośredników między pracodawcami a pracobiorcami. Elementami tego rynku są podaż zasobów pracy, popyt na pracę oraz pozostające z nim w związku wynagrodzenie za pracę.

Rynek pracy w ujęciu statycznym jest miejscem zetknięcia się podaży i popytu pracy. Pracujący po stronie podaży pracy a wykorzystane miejsca pracy po stronie popytu na pracę to zasadnicze elementy rynku pracy. Inne elementy to po stronie popytu wolne miejsca pracy a po stronie podaży bezrobotni szukający zatrudnienia.

Rynek pracy w ujęciu dynamicznym cechuje się tym że popyt i podaż pracy zmieniają się pod wpływem różnych czynników. Do czynników określających popyt na pracę zaliczamy politykę makroekonomiczną, politykę przestrzennego zagospodarowania kraju, koniunkturę gospodarczą, postęp techniczny i organizację pracy. Podaż zależy od sytuacji demograficznej, polityki socjalnej, oświatowej, rynku pracy.

Rynek pracy może być nazywany rynkiem zawodów lub zatrudnienia i oznaczać stan, w którym mają miejsce ekonomiczne transakcje - najmowanie ludzi do pracy i sprzedaż przez nich swojej pracy.

Ze względu na liczbę podmiotów występuje:

- rynek pracy zatomizowany po stronie popytu - jeden pracodawca który dyktuje warunki rynkowe

- rynek pracy zatomizowany po stronie podaży - wielu pracobiorców, żaden z nich nie wywiera wpływu na stosunki i warunki rynkowe

- zatomizowany łącznie - po stronie popytu i podaży.

Z pojęciem pracy wiąże się pojęcie zatrudnienia - aktywność zawodowa wyrażająca się w ekwiwalentnym zaangażowaniu sił i umiejętności ludzkich w procesie pracy, w wyniku, której powstają dobra i usługi zaspokajające potrzeby społeczeństwa.

Popyt na siłę roboczą to zapotrzebowanie ilościowe i jakościowe na pracowników - liczba wszystkich miejsc pracy istniejących w gospodarce ( miejsca pracy obsadzone przez pracowników i wolne miejsca pracy)

Podaż zasobów pracy to liczba pracowników zatrudnionych lub gotowych do podjęcia pracy, a także oferowany przez nich czas, wydajność i efektywność pracy.

Polityka zatrudnienia określana jest jako działalność organów państwowych i społecznych polegająca na opracowywaniu i wdrażaniu w życie programów zatrudnienia siły roboczej zgodnie z celem rozwoju gospodarki, równoważąca popyt i podaż, kształtowanie procesów gospodarowania zasobami ludzkimi, przyznanie sprawczej roli zarządzaniu publicznemu w gospodarce. Strategicznym celem polityki zatrudnienia jest człowiek ze swoistymi predyspozycjami fizycznymi i psychicznymi oraz zainteresowaniami i umiejętnościami.

Polityka rynku pracy to całokształt działań podejmowanych przez aparat administracji rządowej i samorządowej z zastosowaniem instrumentów prawnych, ekonomicznych i społecznych, których celem jest osiągnięcie zadowalającego poziomu zatrudnienia i bezrobocia. Realizuje trzy podstawowe cele: zatrudnieniowy, strukturalny i socjalny. Interwencja państwa w procesy rynkowe powinna mieć miejsce gdy pojawia się niedostateczna przejrzystość (brak kompletnej informacji na temat rynku pracy), niedostosowanie alokacyjne ( pomimo bezrobocia istnieją wakaty), niedostateczna skłonność do ryzyka, dyskryminacja grup problemowych, histereza ( zjawisko zależności aktualnego stanu sytuacji od stanów poprzedzających).

Skuteczna polityka zatrudnienia powinna łączyć ogólnopaństwowe cele o charakterze makroekonomicznym ze specyfiką regionalnych i lokalnych warunków. Współdziałanie poszczególnych szczebli powinno być preferowanym kierunkiem rozwoju. Brak zrównoważonego rozwoju może przybrać formę preferencji regionalnych interesów lub centralizmu (traktowania obszaru kraju, jako jednorodnej przestrzeni).

Do cech poprawnej polityki zatrudnienia należą: racjonalne zatrudnienie, dynamika zatrudnienia ( akceptowany poziom rotacji pracowników), właściwa struktura zatrudnienia, społeczna struktura zatrudnieniowa.

Rynek pracy jest niejednolity, w związku z tym można wyróżnić wiele rynków cząstkowych. Na podstawie zakresu oddziaływania: lokalny, regionalny, narodowy, międzynarodowy rynek pracy. W ramach tych kategorii wyróżnia się następujące rynki pracy: poszczególnych kategorii społecznych, kategorii zawodowych, cudzoziemców, wewnątrzzakładowy, pracobiorcy, pracodawcy.

Ze względu na zasięg wyróżnia się rynek krajowy, regionalny, lokalny, zakładowy.

Jakikolwiek podział rynku pracy nie jest trwały, ponieważ dotyczy rzeczywistości społecznej a ta z definicji jest zmienna.

Na rynek pracy oddziałuje państwo za pomocą narzędzi polityki gospodarczej, legislacyjnej, fiskalnej. Możemy wyróżnić techniki o węższym i szerokim zakresie.

Do węższych zaliczamy: poradnictwo zawodowe, pośrednictwo pracy, bilanse siły roboczej i inne metody ustalania zapotrzebowania na pracowników, szerokie za to stanowią prawo pracy, polityka płac, inwestycyjna i strategia postępu technicznego.

Możemy wyróżnić dwa modele polityki rynku pracy aktywna i pasywna.

Aktywna polega na tworzeniu miejsc pracy oraz utrzymaniu już istniejących za pomocą takich działań jak szkolenia zawodowe, pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe. Pasywna ma na celu podział istniejących miejsc pracy na większą liczbę zatrudnionych poprzez obniżanie wieku emerytalnego, dłuższy okres obowiązkowego kształcenia.

Instrumenty pasywnej polityki zatrudnienia:

-wcześniejsze emerytury, często stosowane dla konkretnych grup zawodowych

-skracanie czasu pracy, utrzymywanie ponadnormatywnego zatrudnienia

-selektywne opodatkowanie zatrudnienia, opodatkowanie przyrostu zatrudnienia w gałęziach nierozwojowych

-ustawodawstwo, środek doraźny zabraniający podejmować prace prze cudzoziemców

Narzędzi aktywnej polityki zatrudnienia:

-programy tworzenia miejsc pracy

-subsydiowanie zatrudnienia, najczęstsza forma jest dotacja płacowa, premia za zatrudnianie określonych kategorii bezrobotnych

-ingerencja państwa w proces podnoszenia lub zmiany kwalifikacji zawodowych pracowników

-instrumenty doskonalenia funkcjonowania rynku pracy

Podmioty (uczestnicy) rynku pracy to: pracodawcy lub zrzeszenia pracodawców, pracobiorcy i ich związki zawodowe, bezrobotni i zrzeszenia bezrobotnych, poszukujący pracy, lecz niezarejestrowani w urzędach pracy, urzędy pracy, samorządy lokalne, policja pracy, organy doradcze (tzw. Rady zatrudnienia), jednostki zajmujące się badaniem rynku pracy, szkoły.

Jednym z charakterystycznych rynków pracy jest rynek pracy w ochronie zdrowia, skupia ludzi o specyficznych kwalifikacjach zawodowych, podejściu do wykonywanej pracy, chęci niesienia pomocy drugiej osobie.

W ochronie zdrowia zatrudnienie możemy podzielić na dwie kategorie tych, którzy uregulowaniem prawnym pełnią zawody medyczne tak jak np. lekarze, dentyści, pielęgniarki, jak i również dietetycy, psycholodzy, których sytuacja zawodowa nie jest do końca uregulowana a ich praca jest nie zawsze postrzegana, jako ochrona zdrowia.

Pracownicy w sektorze medycznym maja możliwość zatrudniania się w kilku miejscach pracy, w różnym wymiarze godzin, na podstawie różnorodnych umów o prace. W przypadku nasycenia rynku pracy możliwy jest również wolontariat, czyli nieodpłatna możliwość uzyskania doświadczenia w zamian za wykonywana prace.

Rynek pracy w ochronie zdrowia jest również szczególny pod względem wynagrodzenia za prace, ponieważ ma cechy klasycznego rynku zawodowego, na którym dochodzi do świadczenia usług za wynagrodzenie, ale często występuje pośrednik między dostarczycielem usług a odbiorca w postaci instytucji ubezpieczeniowych, państwa.

Źródło:

„Rynek pracy w ochronie zdrowia” T.Holecki, M.Syrkiewicz-Świtała

---