Refleksje na temat pracy w klasie integracyjnej
"Wiedza wzbogaca się, lecz mądrość zanika." Karan Singht
Słowa te stały się mottem do napisania kilku słów na temat tolerancji i sytuacji dzieci niepełnosprawnych w klasie integracyjnej. Najpierw należałoby wyjaśnić co oznacza słowo tolerancja? Z grec. znaczy znoszenie czegoś, bycie cierpliwym, inaczej jest to brak przymusu w działaniach partner - partner, otwartość na problemy drugiego człowieka. W dobie mechanizmów rynkowych zapomina się o słabych i bezbronnych, a o tolerancji w ogóle nie ma mowy. Liczy się zdrowy, mądry, piękny, dyspozycyjny człowiek, dobrze wykształcony i odporny na stresy. A co ma zrobić chory, słaby, ledwo radzący sobie ze swoimi problemami mały człowiek? Ten człowiek powinien stawić czoło przeciwnościom losu, wyjść na ulicę, rodzice powinni zapisać go do najbliższej szkoły z oddziałami integracyjnymi, zdobywać kolejne stopnie edukacji w ramach swoich możliwości. Dzięki kolegom z klasy uczyć się sposobów rozwiązywania problemów, tolerancji, aktywnie uczestniczyć w życiu klasy i szkoły, rozwijać zainteresowania, wyzbywać się egocentryzmu, uczyć się szacunku dla wolności osobistej i ogólnoludzkiej. Pragnę nadmienić, że nie tylko dziecko niepełnosprawne uczy się wymienionych cech w klasie integracyjnej, ale i dzieci zdrowe uczą się tego samego od dzieci niepełnosprawnych. Przede wszystkim obecność dzieci niepełnosprawnych w szkole podstawowej, a w potem gimnazjum spowoduje rozwinięcie się osobowości moralnych pozbawionych uprzedzeń i potrafiących w sposób mądry współdziałać z każdym człowiekiem. W dobie agresji i nietolerancji takie szkoły jak nasza, takie klasy jak I a - integracyjna w SP nr 14 w Zabrzu są prekursorami tolerancji, uznania człowieka jako jednostkę niepowtarzalną , społeczną, która w działaniu społecznym szuka sensu swojego życia. Na samym początku przytoczyłam słowa "wiedza wzbogaca się, lecz mądrość zanika." Nie chcę obrażać ludzi, którzy posiedli olbrzymią wiedzę, ale mądrymi nie są , lecz pragnę takim dość dwuznacznym stwierdzeniem uzmysłowić czytającym, że 1 września 2000r. odkryłam na nowo człowieka. Małe dzieci - niepełnosprawne posiadają wiele mądrości, trafnie osądzają sytuację w której się znajdują ,wspaniale rozwiązują skomplikowane problemy, ponieważ ufają człowiekowi. W swoim cierpieniu i chorobie dzieci te nie próbują odsuwać się od ludzi i nie występują przeciw ludziom. Pokazują nam, że mądrość życiowa to nie logarytmy czy fotosynteza, ale prawdziwa mądrość polega na byciu z drugim człowiekiem, pokazaniu mu świata, słuchania go, nauczenie go pisania i czytania. Rolą wychowawcy jest nie dopuszczenie do niepowodzenia i załamania się dziecka. Dzieci o różnych dysfunkcjach mają problemy z opanowaniem wymagań programowych. Mimo wielkiego wysiłku wkładanego przez ucznia w przyswajanie wiedzy, oceniający go nauczyciel stawia mu słabe noty.
Po półrocznej pracy w klasie integracyjnej wzbogaciłam się w wiedzę z zakresu metod i form pracy z dzieckiem niepełnosprawnym. Mogę więc postawić sobie znak równości pomiędzy stwierdzeniami, że gdy wiedza wzrasta to i mądrość wzrasta. Pragnę nawiązać poprzez internet współpracę ze szkołami integracyjnymi, uczyć się od Was metod pracy, poszerzać swoją wiedzę na temat klas integracyjnych i wspólnie z Państwem bronić tezy, że klasy integracyjne są najlepszym sposobem dla dziecka niepełnosprawnego, aby wejść w społeczeństwo i funkcjonować w nim na miarę swoich możliwości i umiejętności.
Napisałam sobie kilkanaście rad dla nauczycieli pracujących w klasie integracyjnej są one może banalne, ale pamiętanie o nich na pewno poprawi relacje nauczyciel-uczeń.
Pokochać człowieka takim jakim jest.
W kontaktach z dzieckiem nie okazywać agresji i obojętności.
Starać się być empatycznym.
Uczestniczyć z dziećmi w różnorodnych sytuacjach społecznych.
Rozbudzać zainteresowania.
Wyzwalać aktywność poznawczą.
Rozwijać szacunek dla wolności osobistej, wyznaniowej, prywatności i przekonań.
Wymagać od każdego ucznia na miarę jego możliwości.
Uczyć wiedzy potrzebnej w życiu takiej jak: radzenia sobie, odszukiwania informacji i jej interpretowania, prezentowania, tolerancji, odpowiedzialności za słowa i czyny, otwartości na drugiego człowieka.
Nie dopuszczać do niepowodzeń szkolnych wynikających z nieopanowania programu.
Przykre doznania dziecka związane z nieporadnością są dla dziecka porażką, której udźwignąć nie potrafi, cały wysiłek nauczyciela powinien zmierzać do akceptacji osoby i pomagać jej w przezwyciężaniu trudności.
Nie odbierać mu godności.
Zapewnić dziecku pomoc logopedów, terapeutów, psychologów.
Stosować socjoterapię przystosowania społecznego.
Współpracować z rodzicami i wspólnie z nimi rozwiązywać problemy.
Prowadzić dla dzieci niepełnosprawnych zajęcia kompensacyjno- korekcyjne.
Refleksje po półrocznej pracy w klasie integracyjnej:
Szkoła to nie labolatorium lecz tętniący życiem organizm pełen trudnych, ludzkich spraw, które to sprawy dzielą się na dydaktyczne, wychowawcze i terapeutyczne. Każde muszą być realizowane mądrze i prawidłowo.
Wychowawca nie jest lekarzem, ale nauczycielem uczącym świata, wprowadzającym dziecko w różne sytuacje, zjawiska i problemy, które dziecko poznaje, zgłębia i się przez to rozwija.
Dzieci zdrowe uczą się w małym zespole do 16 osób, więc mają olbrzymi komfort nauki, a dzieci mniej sprawne poznają dzięki nim świat i próbują ogarnąć go na miarę swoich możliwości.
Wszyscy wspólnie modelują swoje osobowości, rozwijają się poprzez doświadczenia.
Każdą ułomność należy traktować jak chorobę, która mija lub której nie wolno się poddawać, trzeba z nią żyć i pozwolić żyć innym.
Mimom dokuczliwych defektów należy w dziecku rozwijać samoświadomość potrzeby uczenia się i wkładania wysiłku w swoje działania. Szkoła integracyjna winna być sposobem edukacji alternatywnej dla dzieci niepełnosprawnych i rodzice powinni mieć możliwość wybrania takiej szkoły dla swojego dziecka.
Ludmiła Prusko
Wszelkie prawa zastrzeżone.