Rewolucja i monarchia lipcowa

Rewolucja lipcowa:

przyczyny pośrednie: rosnący opór i siła oddziaływania liberalnej opozycji wobec rządu

ultrasów i polityki Polignaca oraz Karola X

przyczyny bezpośred: niekonstytucyjne działanie Karola X i Polignaca, a mianowicie

rozwiązanie Izby Deputowanych (po nowych wyborach z przewagą liberałów), która jeszcze się nie zebrała, zapowiedź nowych wyborów wedle nowej ordynacji wyborczej i likwidacja wolności prasy

25 lipca 1830 - Karol X i Polignac robią właśnie to ↑

- protesty przywódców liberalnych

26 lipca - manifestacje studentów i dziennikarzy z „Le National”

„Trzy sławetne dni”

27 lipca - występuje lud Paryża (głównie o sukcesie rewolucji zadecydowała ludność wschodnich przedmieść stolicy), barykady, śpiew Marsylianki, trójkolorowe sztandary

28 lipca - zdobycie ratusza i arsenału, część wojska wysłanego do pacyfikacji przechodzi na stronę rewolucjonistów

29 lipca - do mas przyłączają się już oficjalnie przedstawiciele liberalni, tworzą się pierwsze władze Paryża (La Fayette), wskrzesza się Gwardię Narodową, Karol X musi uciekać (do Anglii), wcześniej abdykuje na rzecz swojego wnuka, Henryka ks. Bordeaux; początkowo prezydentem republiki ma być La Fayette, jednak rzucono hasło władzy dla Ludwika Filipa z linii książąt orleańskich i ta kandydatura przechodzi (Ludwik Filip obiecuje ściśle przestrzegać przeredagowanej naprędce Karty konstytucyjnej)

„masom kradnie się rewolucje” - przywódcy, aby rozładować napięcie, muszą w jakiś sposób

zneutralizować lud Paryża na ulicach, La Fayette wysyła ich poza stolicę, podsycając plotki o

powrocie Karola X mającego jakby knuć odzyskanie władzy (3 sierpnia 1830)

9 sierpnia 1830 - królem Francuzów zostaje Ludwik Filip

zmiana ustawy zasadniczej (patrz => konstytucje francuskie), która przynosi doraźne i pozorne tak naprawdę zmiany, nastąpiły czystki w administracji, wytoczono proces Polignacowi, odsunięto ultrasów, ale i tak monrachia była rządem bogaczy, z tym, że była to monarchia o nieco innym składzie (mniej arystokracji i kleru, więcej burżuazji finansowej, bogatego mieszczaństwa).

↓ ↓ ↓

rozczarowanie mas, nowy król i rząd boi się ruchów demokratycznych, wcale nie poprawia się sytuacja robotników czy drobnomieszczan

Monarchia lipcowa

Ludwik Filip - 1830 - 1848

Polityka zagraniczna:

• najpierw - uzyskanie akceptacji ze strony mocarstw (Anglia, Prusy, nie bez problemów od Rosji i Austrii) => za cenę przedstawienia siebie jako jedynego gwaranta powstrzymania rewolucyjnej anarchii we Francji

• Ludwik Filip boryka się z rosnącym głosem wew. Francji dotyczącym sprawy belgijskiej (głosy za unią obydwóch państw, w Belgii trwa rewolucja zainspirowana m.in. rewolucją lipcowa) => Ludwik Filip musi początkowo balansować między opozycją a mocarstwami

• ostatecznie w 1832 - ocieplenie się stosunków francusko-angielskich, poprzez zaakceptowanie na tronie belgijskim księcia sasko-koburskiego (powiązany z Londynem), duża tu zasługa ambasadora FRA w Londynie, starego Talleyranda.

• z drugiej strony - Ludwik Filip protestuje (ale tylko werbalnie i mało skutecznie) przeciw interwencji Austrii przeciw buntownikom w krajach włoskich

• 1834 - zbliżenie się 4 mocarstw (Anglia, Francja, Hiszpania, Portugalia) jako przeciwwaga dla Świętego Przymierza (Rosja, Austria, Prusy)

• generalnie : ambicje pacyfistyczne (Ludwik Filip - „Napoleonem Pokoju”) kontynuowanie ekspedycji i rozszerzanie wpływów na Pacyfiku (porażki na Hawajach i Nowej Zelandii, ale za to sukcesy na Tahiti i Markizach)

• kontynuacja kolonizacji Algierii (1834 - decyzja o utrzymaniu się w Afryce na stałe), lecz opór Arabów silny (liczne powstania, walka partyzancka w górach Atlasu i na Saharze), opanowanie do 1847

• rozszerzanie też wpływów i umacnianie wpław w Afryce (Gabon, Senegal, Komory, wyspy koło Madagaskaru)

• konturowanie handlu niewolnikami, umowy z Anglikami, lecz w sumie i tak to nic nie zmieniło (niewolnictwo zniesiono dopiero po 1848)

• kwestia bliskowschodnia - Turcja ; porażka Francji, która popierała Egipt w jego konflikcie z Turcją, po drugiej stronie stanęła Anglia, Rosja, Austria i Prusy, wzrost zapędów wojowniczych w samej Francji (początek rozbicia współpracy z Anglią, 1840

• dobre kontakty z Anglią do 1846 i kwestii hiszpańskiej, załamanie się entente cordiale po ulokowaniu syna blisko tronu hiszpańskiego

• jednoczesne skierowanie się Austrii Metternicha (ten zwrot wykorzystała opozycja tuż przed rewolucją 1848)

Polityka wewnętrzna

• powstanie Tkaczy w Lyonie

• silne głosy wspierające ideę unii francusko-belgijskiej, po 1832 - brak poparcia dla zacieśnienia związków z Anglią

• liberałowie i republikanie czynnie wspierali rewolucję belgijską, a także popierali powstanie listopadowe

• po zmianie w rządzie (nowy, zachowawczy Casimir Perier i MSZ - gen. Sebastiani) krwawe stłumienie zamieszek w Paryżu na wieść o pacyfikacji Warszawy, wyraźna wrogość wobec polskich uchodźców (obawa przed zasileniem związków rewolucyjnych)

• zawiedzenie liberalnych nadziei w związku z interwencją Austrii na Płw. Apenińskim

• OPCJE POLITYCZNE, KTÓRE SIĘ KRYSTALIZUJĄ : powoli wyłaniają się pewne opcje polityczne w czasie monarchii lipcowej

Lata 30.

• tzw. partia ruchu (liberalna burżuazja będąca za rozszerzeniem praw wyborczych, m.in. La Fayette, Laffitte)

• tzw. partia oporu (liberalna burżuazja konserwatystów, m.in. Perier i później Guizot)

• lewe centrum (własna orientacja Thiersa, odsuniętego od władzy, był wśród konserwatywnych liberałów)

• legitymiści (zwolennicy Burbonów, prawica, niewielki wpływ później)

• cała mozaika radykałów i republikanów (partia republikańska znikła jednak po'35

Lata 40.

• opozycja katolicka (wzrost znaczący dopiero w latach 40.)

• lewica dynastyczna (przejęła tradycje po tzw. partii ruchu w latach 40., m.in. Odilon Barrot)

• istnieją : legitymiści i tzw. partia oporu, chociaż mocno uszczuplona oraz radykałowie

• Ludwik Filip boryka się nie tylko z liberałami, ale także legitymistami (zwolennicy starych Burbonów, tj. ks. Bordeaux na rzecz którego abdykował Karol X), powstanie w Prowansji i Wandei (1832)

• powstają opozycyjne stowarzyszenia republikańskie - m.in. Stowarzyszenie Praw Człowieka (głównie inteligencja, studenci, trochę niższej burżuazji)

• rozruchy z republikanami w czerwcu 1832, krwawo stłumione

• 1833 - rocznica „trzech sławetnych dni”, rozgoryczenie rewolucjonistów, republikanie coraz aktywniejsi

• 1834 - Ludwik Filip musi reagować przeciw opozycji, brutalnie ogranicza wolność prasy i stowarzyszeń, co wywołuje zamieszki w miastach (m.in. drugie powstanie lyońskie), krwawe stłumienie

• 1835 - nieudany zamach na króla, co podkręca spiralę represji, terroru itd.

• choć ruch republikański zaczął powoli słabnąć, ujawniło się, że odtąd coraz mocniej kwestia robotnicza wiąże się z kwestią republikansko-demokratyczną, to bardzo ważne!

• generalnie : monarchia lipcowa nazywana jest monarchią mieszczańską

• Ludwik Filip bardziej zaangażowany w politykę zagraniczną, choć w kraju opozycja walczy, nawet są zamachy na jego życie; udaje mu się jednak panować nad sytuacją dzięki sporom wewnętrznym w Izbie Deputowanych, a Izbę Parów - poprzez wstawienie tam wysokich i uległych mu funkcjonariuszy

• od 1840 do 1848 - premierem jest Guizot, konserwatysta i przeciwnik reform

• formy działalności opozycji : masowe podpisywanie petycji politycznych, bankiety z dyskusjami i toastami, bardziej radykalni działali w konspiracji (m.in. Stowarzyszenie Pór Roku), uaktywniają też się bonapartyści w kręgach wojskowych (próby puczu wojskowego w 1836 i 1840, Ludwik Napoleon Bonaparte)

• bardzo ważna działalność > prasy i jej oddziaływanie na masy („Le National” umiarkowanych republikanów, „Gazetce de France” legitymistów, „Le Constitutionnel” rządzącej burżuazji, „La Reforme”, również duży sukces karykatur i satyry)

Gospodarka i społeczeństwo:

• przyrost naturalny > 1831 - ok. 32,5 mln, 1846 - ok. 35,5 mln

• stopniowa migracja do miast (ok. 25% populacji to miastowi)

• rozwój medycyny, wzrost poziomu życia - spada śmiertelność, mniej zaraz i epidemii

• do 1848 jednak - gospodarka rozwija się raczej dość powoli (przynajmniej w porównaniu z tym, co było w II poł. XIX w.)

• przewaga średnich i drobnych gospodarstw rolnych (mimo powrotu emigracji i polityki rządów Restauracji nie udało się odbudować wielkiej własności ziemskiej)

• więcej sztucznych łąk, karczunek lasów, osuszanie bagien

• doskonalenie narzędzi i metod uprawy

• rozwój uprawy ziemniaka, kukurydzy, buraka cukrowego, lnu, roślin oleistych

• podsumowując > wzrost produkcji rolnej i hodowlanej, podwojenie produkcji wina, postęp w uprawie warzyw

• rozwój uczelni i towarzystw, periodyków agrarnych

• najlepiej rozwinięty teren - Flandria, najmniej - Korsyka

• rozwój trzech zagłębi węglowych - Anzin, Saint-Etienne, Lotaryngia

• postępująca koncentracja przemysłu metalurgicznego

• Francja - druga po Anglii, jeśli chodzi o produkcję żelaza

• Francja - pierwsza potęga w przemyśle jedwabniczym (Lyon)

• wynalazek maszyny do szycia (1830 - Bartłomiej Thimmonnier)

• przemysłowa produkcja gumy, tłuszczów, gazu świetlnego (Paryż już w 1828 otrzymuje latarnie gazowe), barwników

• wynalazki…zapałek i fotografii !

• rozbudowa sieci transportowej, rzecznej i kolejowej (pierwsza linia to 1832, Lyon-St.Etienne) ; przy czym budowa linii kolejowych dość nieudolna (spory, kto ma finansować)

• telegraf elektryczny

• bogacenie się warstw, powiększa się kontrast między zamożną burżuazją, drobnomieszczaństwem a warstwami robotniczymi

• charakterystyczna postawa bourgeois - na ogół energiczny, pełen inicjatywy, uparty, wierzy, że to jego warstwie należy się monopol władzy politycznej, dla proletariatu zdolny tylko do pokazowych czynów charytatywnych, jednak zwykle w sferze kultury i wykształcenia ustępuje swojemu poprzednikowi z dawnej epoki, banał, zarozumiałość

• proletariat - praca w prymitywnych, ciężkich warunkach, praca nocna i dzieci, dniówka od 13/16 h!, gorsze warunki niż czeladź rzemieślnicza, głodowe płace, warunki mieszkalne katastrofalne, rozbrojenie klasy robotniczej przez burżuazję (zakaz zrzeszania się, strajków, książeczki policyjne itd.)

4

---