Tokelau	Fakaofo- główny atol, największa osada, rotacyjnie co roku siedziba gdzie indziej	Terytorium zależne Nowej Zelandii od 1925 (wcześniej bryt.- od 1877), autonomia lokalna w 1970 (Atafu, Nukunono, Fakaofo- atole, oddalone od siebie o kilkaset km); Atafu- jedno z najmniejszych atoli, 1,5 tys mieszkańców; W 2005/6 referendum, czy nie chcą pełnej niepodległości, w drodze demokracji musiało zgodzić się 2/3 społ, a zgodziło się 60%
Wyspy Cooka (nazwa od żeglarza Jamesa Cooka, zjedzonego na Hawajach	Awarua	Terytorium autonomiczne stowarzyszone (w sprawach obrony i sprawach zagranicznych) z Nową Zelandią od 1965 (referendum w sprawie niepodległości w 1964); wcześniej terytorium zależne Nowej Zelandii od 1901 (1888/1892-1901 posiadłość bryt.); Większość mieszka w Nowej Zelandii, co osłabia państwo, bo inteligencja wyjeżdża; Wyspy Cooka czasem traktowane jako państwo bez pełnej suwerenności
Niue	Alafi	Terytorium autonomiczne stowarzyszone z Nową Zelandią od 1974; wcześniej terytorium zależne Nowej Zelandii od 1901 (1900-01 prot. Bryt.); 2 tys ludzi
Polinezja Fr.	Papeete (na wyspie Haiti)	Terytorium zamorskie (synonim kolonii ale lepiej brzmi) Francji TOM (1946, od 1958 obecna nazwa); wcześniej: od 1838/46 posiadłość fr., w 1858 przyłączenie wyspy Clipperton; XIX w. wojna Fr.- Meksyk; śpiewaczka Reri stamtąd śpiewała w 34-36 w Warszawie
Pitcairn	Adamstown	Kolonia bryt. od 1838 (samorząd lokalny od 1964); 1902 przyłączenie bezludnych wysp: Oeno, Duce, Henderson; lata 60'- 270 osób, 10 członków w radzie, gubernator rezyduje na Nowej Zelandii w Wellington; nie ma lotniska, 17 lat bez przyrostu naturalnego, 2-3 razy w roku statek z jedzeniem; 2002- dziennikarka brytyjska, w latach 60' były molestowane nastolatki- flirtowanie pracownicze (listonosz uwodził), 2005 zrobienie procesu przez Bryt, 6 mieszkańców skazano, wybudowano więzienie

ANTARKTYDA

Penetracja XIX/XX w., koncepcja zrobienia kolonii. 1909 Wielka Brytania powołała swoje kolonie, także Francja, Nowa Zelandia, Australia, Norwegia, potem Ameryka Płd.- Argentyna, Chile, ale były spory z Wielką Brytanią. Po II wojnie światowej związek sowiecki i USA zadecydował, że podział kolonii nie może istnieć. 1959- traktat w Waszyngtonie, że do 60oS jest to terytorium międzynarodowe. Polska ma prawo do badań. 1991- na następne 50 lat przedłużenie postanowień, brak eksploatacji surowców, Argentyna i Chile ściągały tam kobiety w ciąży, by mieli swoich obywateli

Antarktyda	Terytorium międzynarodowe ustanowione traktatem waszyngtońskim w 1959 (przedłużenie porozumienia w Madrycie w 1991)
Fr. Ziemie Południowe i Antarktyczne	Wyspy Karguelera (Port- au- Francais, baza badawcza), Wyspy Crozeta, Saint Paul, Nowy Amsterdam; pozostałość sektora fr. na Antarktydzie
Georgia Płd i Sandwich Płd	Dependencja Falklandów; od 1985 własny status; fragment Bryt. TerytoriumAntarktycznego
Wyspy Heard i McDonald	Terytorium zamorskie Australii (1953); pozostałość sektora Australii na Antarktydzie
Wyspa Bouveta	Terytorium Norwegii (1928); pozostałość sektora norweskiego na Antarktydzie

AZJA

Gruzja	Tbilisi	Niepodległość 1918-21: republika radziecka 1921-91(rep: Abchazja- płn-zach Gruzja, Adżaria- płd-zach Gruzja, Gruzini nie wyznawali prawosławia a islam; Osetia Płd- płn-wsch Gruzja, 2/3 osatyńcy, zdezintegrowane państwo, także w Rosji Osetia Płn.); mniejsze narody na terenie Gruzji miały autonomię
Armenia	Jerewan	Niepodległość 1917-20, republika radziecka 1920-91; szukają sojuszu z Rosją
Azerbejdżan	Baku	Niepodległość 1918-20 (rep: Górny Karabach- enklawa, Ormianie; Nachiczewan- oddzielony pasem Armenii); państwo muzułmańskie, j. azyrski podobny do tureckiego
Kazachstan	Astana (Akmola) od 10 lat Ałmaaty (Alma- Ata) do 1995 stolica, pełni nadal funkcje stołeczne, cz. ambasad	Republika autonomiczna FRSRR(Federacyjna Rosyjska Socjalistyczna Republika Radziecka) (Kirgiska) 1920-36; rep związkowa 1936-91
Kirgistan (Krygyzstan)	Biszkek	Karakirgiski AO w FRSRR 1925-36; rep związkowa 1936-91
Tadżykistan	Duszante	Tadżycka ASRR w Uzbeckiej SRR 1924-29; rep związkowa 1926-91
Turkmenistan	Aszgabadi (Aszchabad)	rep związkowa 1924-91
Uzbekistan	Taszkent	rep związkowa 1924-91 (rep Karakałpakstan); państwo niejednolite, autonomia wobec Uzbekistańczyków; autorytarne rządy, dożywotni prezydent
Chińska Republika Ludowa	Pekin (Beijing)	Republika socjalistyczna (1949), regiony autonomiczne: Tybet (mniejszość, sinizacja), Sinkiang (muzułmanie), Mongolia Wewn., Ningsia- Huej, Kuangsi- Czuang; republika typu komunistycznego od 1949, państwo niejednolite, system paternalistyczny- władca państwa ojcem narodu, kontrola życia prywatnego, przywódcy religijni; 2 kolonie- Makau, Hongkong
Republika Chińska (Tajwan)	Tajpej- główne miasto Nankin- stolica Chin, do której kiedyś wrócą	1895-1945 okup. Japońska; od 1949 siedziba rządu narodowo- liberalnego; Tajwan- schron drugich władz, kiedyś jako ONZ, 20 państw uznaje rząd na Tajwanie, a 160 w Chinach; tendencje do utworzenia odrębnego państwa, ale Chiny się nie zgodzą
Makau	Santo Nome de Deus de Macao (Makau)	Kolonia portugalska do 1999; region ChRL o specjalnym statusie (1999.12.20.)
Hongkong	Victoria	Kolonia bryt do 1997, region ChR: o specjalnym statusie (1997.07.01.)
Mongolia	Ułan Bator (Ulaanbaatar) nazwa na cześć komunisty	Republika socjalistyczna (1921/24-91); część Chin do upadku cesarza (Tybet niezależny, choć nikt ich nie uznał), raz rządzili przywódcy religijni (jak lamowie w Tybiecie), w 1921 zajęła Armia czerwona, nie chciano włączyć w Związek Sowiecki, powstało drugie państwo komunistyczne na świecie, głowa Mongolii zmarła w 1924
Republika Koreańska	Seul- chciano przesunąć, ale parlament to zablokował	Okup. japońska (1910-45); strefa okupacyjna am. (1945-48), republika (1948.08.15); 1905- Japończycy zajęli, zalegalizowali w 1910, wcześniej Chiny; Związek Sowiecki zajął Koreę pod koniec II wojny światowej; Korea Płn- sowiecka, Korea Płd- am.
Koreańska Republika Lud.- Dem.	Phenian (Phiongjang)	Okup. japońska (1910-45); radziecka strefa okupacyjna (1945-48); republika socjalistyczna (1948.09.09); komunizm do dziś

---