Jordania |
Amman |
Niepodległa monarchia od 1946 (1950 połączenie Transjordanii i Cisjordanii- Zachodni Brzeg); do 1918 turecki; 1920-46 terytorium mandatowe LN pod admin bryt; fragment Ziemi Świętej |
Izrael |
Tel- Awiw (większość ambasad) (Jerozolima 1951- 10% ambasad) |
1948 proklamacja państwa żydowskiego Izrael; do 1917/18 turecki; 1920-48 bryt terytorium mandatowe LN- Palestyna; po II wojnie światowej podział: państwo arabskie, żydowskie; wolne miasto Jerozolima; 90% stanowili Arabowie; XIX/XX w. miejsce migracji różnych grup (Skandynawowie); ruch syjonistyczny, Związek Sowiecki myślał, że Żydzi stracili wyznaniowość. LN przestała istnieć w 1947 (ONZ); Żydzi zrobili powstanie--> Izrael |
Zachodni Brzeg, Okręg Gazy (Palestyna Arabska) |
Jerycho Gaza (Jerozolima el- Kuds) |
1993; układ izraelsko- palestyński o tworzeniu autonomii (od 1967 okupacja izraelska); 1920-48 terytorium mandatowe Palestyna i Strefa Gazy: 1948-67 w admin egipskiej; Zachodni Brzeg (Cisjordania): 1948-67 (formalnie 1950-88) część Jordanii |
Turcja |
Ankara |
Republika od 1923 (wcześniej sułtanat) |
Cypr |
Mikrozja |
Republika od 1960 (1878-1960 posiadłość bryt); w 1974 interwencja turecka (w 1983 proklamacja Tureckiej Republiki Cypru Północnego); prezydentem Cypru będzie Grek, wice- Turek (by była stabilizacja); wśród Greków (zjednoczenie z macierzą- enosis) i Turków (połączenie z Turcją- taksis) różne opcje polityczne; długo prezydentem był arcybiskup prawosławny Grek, ale w 1974 Grecy usunęli go, bo chcieli przyłączyć Cypr do Grecji, Turcy wezwali swoje wojska na pomoc, Turcja zajęła płn cz. Cypru, wypędzono Greków, na płn- proklamowanie Tureckiej Republiki Cypru Płn (Turcja uznaje, Cypr nie), reszta rządzona przez Greków- Republika Cypru; 2005- Zjednoczony Cypr- 2 rządy, ludność pochodzenia tureckiego opowiedziała się za zjednoczeniem, a Grecy nie; ludność pochodzenia tureckiego podróżuje po Europie, choć paszportów ich nie uznaje się poza Turcją, ale mają paszport cyprysjki |
AMERYKA
Grenlandia |
Nuuk (Godthab) |
Terytorium autonomiczne Danii (1953 cz. Królestwa, 1979 szeroka autonomia); kiedyś w rękach Wikingów; język inuid (eskimoski)- Kalalilit Nunaat; 1983- cz. EWG |
Kanada |
Ottawa |
Monarchia; państwo federacyjne (prowincje, terytoria; prowincje mają większą autonomię); 1967- utworzenie dominium (bryt.), 1920-31 nominalna suwerenność, 1949 przyłączenie Nowej Fundlandii; silny separatyzm Quebec(ludność pochodzenia fr, chcieli się oderwać, referendum 1980, 1995); kolonia bryt już w XVIII w., pełna suwerenność- traktat wersalski, traktat z Australią i Nową Zelandią |
Saint Pierre i Miquelon |
Saint Pierre |
Zbiorowość terytorialna Fr. (1985); wcześniej departament zamorski (1976-85) i terytorium zamorskie (1946-76) Fr. |
Stany Zjednoczone Ameryki |
Waszyngton, Dystrykt Kolumbii (wcześniej Nowy Jork, Filadelfia) |
Niepodległe państwo od 1776 (konfederacja 1776-87), wcześniej 13 kolonii ang: sukcesja na nowe terytoria fr (Luizjana), hiszp 9Floryda), meksykańskie; ostatnie przyłączenia- Stany Zewn. (Alaska- 1959, wcześniej jako kolonia am; Hawaje); republika prezydencka i federacja (50 stanów); są odpowiednicy ministrów, podlegają prezydentowi, to wzorzec dla systemu republikańskiego w Ameryce Łacińskiej; pocz. XIX w. 1803- Luizjana (Fr), nazwy fr (Nowy Orlean), zakup Florydy od Hiszp. (odpowiada Latynosom, bo dużo zabytków), zakupy meksykańskie- poł. XIX w., Teksas; Newada, Nowy Meksyk, Kalifornia; mistyfikacja propagandowa- jak USA nieśli cywilizację na Dziki Zachód; 1867 Alaska od Rosjan, Hawaje |
Meksyk |
Meksyk (Ciudad de Mexico) |
Republika federacyjna (stany); do 1821 (1810) posiadłość Hiszp.; skopiowany system od USA- Stany Zjednoczone Meksyku, formalnie niepodległość 1821, monarchia, potem system amerykański, podział na stany (Baja California, Tabasco, Chiapas) |
Gwatemala |
Gwatemala (Cuidad Gwatemala) |
Republika- od 1838 odrębnę państwo, do 1821 posiadłość Hiszp.; w latach 1823-38 Konfederacja Państw Ameryki Środkowej; Republiki Bananowe- duże plantacje prowadzone przez Am. |
Belize |
Belmopan |
Niepodległa monarchia konstytucyjna od 1981; wcześniej kolonia Honduras Bryt. (od 1973 nazwa Belize- ówczesna stolica); nazwa zmieniona, by nie było roszczeń do Bryt., stolicę zniszczył huragan |
Honduras |
Tegucigalpa Comayaguela |
Republika- od 1838 odrębne państwo ; do 1821 posiadłość Hipsz.; w latach 1823-38 Konfederacja Państw Ameryki Środkowej; 1894 przyłączenie małego fragmentu Wybrzeża Moskitów |
Salwador (Zbawienie) |
San Salwador |
Republika- od 1838 odrębne państwo ; do 1821 posiadłość Hipsz.; w latach 1823-38 Konfederacja Państw Ameryki Środkowej |
Nikaragua |
Managua |
Republika- od 1838 odrębne państwo ; do 1821 posiadłość Hipsz.; w latach 1823-38 Konfederacja Państw Ameryki Środkowej; 1884 przyłączenie bryt. Wybrzeża Moskitów (Costa de Mosquitis) |
Kostaryka |
San Jose |
Republika- od 1838 odrębne państwo ; do 1821 posiadłość Hipsz.; w latach 1823-38 Konfederacja Państw Ameryki Środkowej; 1970 eliminacja do mistrzostw świata pod tą nazwą (K.P.A.Ś.), 7-dniowa wojna, bo Honduras i Salwador remis, 200 zabitych |
Panama |
Panama |
Republika od 1903, secesja (w latach 1821-1903 prowincja Kolumbii); wcześniej posiadłość Hiszp; w latach 1903-77 (formalnie, bor radykalny przywódca panamski wymusił likwidację strefy)/2000 wyodrębniona strefa Kanału Panamskiego pod admin. am. |
Kolumbia |
Santate de Bogota |
Republika- od 1830 odrębne państwo; do 1821 posiadłość Hiszp |
Wenezuela |
Caracas |
Republika federacyjna (w konstytucji, ale faktycznie jednolite państwo); do 1811 posiadłość Hiszp |
Gujana |
Georgetown |
Niepodległa republika od 1966; wcześniej kolonia bryt. (od 1796/1815 status); mieszanka etniczna |
Surinam |
Paramaribo |
Republika, do 1975 kolonia holenderska (Gujana Holenderska od 1667/1816, terytorium autonomiczne 1954) |
Gujana Fr. |
Cayenne (Kajenna) |
Departament zamorski Fr. (1946); wcześniej kolonia fr. (od 1814); wcześniej kolonia karna, Fr. pobudowała ośrodki kosmiczne |
Ekwador |
Quito |
Republika- od 1830 odrębne państwo; do 1821 posiadłość Hiszp. |
Peru |
Lima |
Republika; do 1821 posiadłość Hiszp. |