Pedagogika Pracy

Inne określenie stosowane to pedagogika gospodarki (stosowane na zachodzie) ma węższe znaczenie od Pedagogiki Pracy.

Pedagogika zawodowa - termin historyczny w krajach bloku ZSRR.

Pedagogiki Pracy - definicja

To subdyscyplina naukowa, której przedmiotem badań są aspekty relacji człowiek - wychowanie - praca.

Definicja . wg Wiatrowskiego

Pedagogika Pracy to dyscyplina której przedmiotem zainteresowań i badań naukowych
są problemy wychowania przez pracę, kształcenie ogólnotechnicznego, orientacji prozawodowej, kształcenie i wychowania zawodowego kształcenie ustawicznego dorosłych oraz problemy oświatowe i wychowawcze zakładu pracy.

4 działy Pedagogiki Pracy

1. kształcenie przed zawodowe

2. kształcenie prozawodowe

3. kształcenie zawodowe

4. kształcenie ustawiczne dorosłych

1. kształcenie przed zawodowe (od okresu poniemowlęcego , w tym okresie ma miejsce przygotowanie człowieka do pracy zanim podejmie on kształcenie zawodowe)

2. kształcenie prozawodowe (to działalność edukacyjna - uczeń poznaje ogólne właściwości zawodów i pracy zawodowej, zbliża się do problemów pracy w tym okresie jeszcze nie uzyskuje kwalifikacji zawodowych m miejsce tylko przyuczenie)

3. kształcenie zawodowe (obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i specjalistyczne Licea Profilowane)

4. kształcenie ustawiczne dorosłych (jako doskonalenie zawodowe pracowników w całym ich okresie aktywności zawodowej)

Główne obszary problematyki Pedagogiki Pracy (na początku XXI wieku)

4 grupy

1. Zawodoznastwo

2. Poradnictwo zawodowe

3. Standardy (normy) kwalifikacji zawodowych

4. Kształcenie ustawiczne

Zawodoznastwo - problematyka

Rozwój zawodowy (motywy wyboru zwodu, adaptacja zawodowa, aktywność zawodowa, drogi awansu zawodowego)

Nowe zwody w UE

Nowe formy zatrudnienia (klasyfikacja gospodarcza i szkolna)

Relacje: kształcenie zawodowe a rynek pracy (rola rynku pracy w procesie modyfikacji struktury i treści kształcenia

Lokalne i globalne cele kształcenia zawodowego

(wzajemne relacje, lokalny i globalny rynek pracy).

Kwalifikacje zawodowe (poziomy model kwalifikacji)

Analiza procesu pracy (metody wartościowania pracy)

Bilans kwalifikacji ( metodologiczna ocena kwalifikacji pracowników)

Poradnictwo zawodowe

- analiza funkcjonowania różnych modeli poradnictwa zawodowego

- kształcenie i doskonalenie doradców zawodowych

- relacje między kształceniem ogólnym a zawodowym

- metody, techniki i narzędzia dla określania poszczególnych uczniów

- funkcje doradztwa nieprofesjonalnego

- relacje miedzy doradztwem profesjonalnych a nieprofesjonalnym

- umiejętności wykorzystywania najlepszych praktyk europejskich

- kwalifikacje i status zawodowy doradców

- wpływ cech psychologicznych na strategię realizowanych scenariuszy zawodowych

Standardy kwalifikacji zawodowych

- kryteria wyodrębniania zawodów

- przemiany treści pracy

- identyfikacja zadań zawodowych ( w określonym zwodzie)

- kwalifikacja zadań zawodowych

- struktura klasyfikacji zawodowych

- rodzaje kwalifikacji zawodowych

- poziom kwalifikacji zawodowych

- projektowanie standardów zawodowych

- porównywanie i uzasadnianie kwalifikacji w krajach Unii Europejskiej

- relacje miedzy standardem a kompetencjami zawodowymi

Kształcenie ustawiczne dorosłych

- podwyższenie ilości osób kształcących się permanentnie

- dostępność do kształcenie ustawicznego

- jakość kształcenia ustawicznego

- współdziałanie i part6nerstwo

- finansowanie (inwestowanie w zasoby ludzkie)

- bazy danych w instytucjach kształcenie ustawicznego

- metody kształcenia sprzyjające uczeniu się przez całe życie

- e - learming kształcenia ustawicznego

- przygotowanie do pracy w zespołach wielokulturowych

Tadeusz Nowicki jest twórcą w Polsce pedagogiki Pracy jako dyscypliny naukowej. Inni wybitni przedstawiciele to: Zygmunt Wiatrowski i Stefan Kwiatkowski.

Miejsce Pedagogiki Pracy wśród innych działów Pedagogiki wg Wiatrowskiego

Pedagogika Ogólna

Historia Oświaty i doktryny pedagogiczne

Teoria Wychowania

Dydaktyka

Kształcenie i wychowanie przedzawodowe i prozawodowe.

wychowanie przedzawodowe

przedszkole klasy 1 - 3 szkołą podstawowa i gimnazjum

3 - 6 lat 7 - 10 lat 10 - 15 lat

Definicja wychowania przedzawodowego wg Wiatrowskiego

Wychowanie przedzawodowe to rodzaj oddziaływania pedagogicznego w okresie przedszkolnym, szkolnym poprzedzającym systematyczne kształcenie prozawodowe
i zawodowe. W okresie tym chodzi przede wszystkim o zbliżenie dziecka i młodzież do pracy człowieka , kształtowanie wiedzy o pracy oraz tworzenie pozytywnego stosunku jak również zbliżenie do świta techniki.

Rozwijanie zainteresowań uczniów

Problemy przygotowania młodzieży do aktywności zawodowej

Rynek pracy

To miejsce w którym odbywa się proces kupna oraz sprzedaży pracy. Kupującym są firmy czyli pracodawcy, którzy mają określone potrzeby, chcą zatrudnić pracownika, natomiast sprzedającym są osoby poszukujące pracę, którzy reprezentują podarz na rynku pracy. Towarami są zaś: wykształcenie, umiejętności, dyspozycyjność.

Struktura szkolnictwa ponad gimnazjalnego

Licea ogólnokształcące założenie porównywalności kwalifikacji

Licea profilowane

Technika

Zasadnicze Szkoły Zawodowe

Kształcenie zawodowe w ramach edukacji językowej

- wykorzystanie mediów do popularyzacji nauki języków obcych

- wyodrębnienie w ramach edukacji języków obcych umiejętności posługiwania się słownictwem właściwym dla kompetencji zawodowych

- ciągłe upowszechnianie nauczania języków zachodnich, podwyższenie jakości nauczania języków obcych poprzez stosowanie nowoczesnych środków dydaktycznych

- doskonalenie praktycznego wykorzystania języków obcych w życiu zawodowym

- promowanie współpracy międzynarodowej, sprzyjającej edukacji lingwistycznej

- przygotowanie nauczycieli do nauczania języków obcych, szczególnie dla szkół prowadzących kształcenie zawodowe

Strategia Przedsiębiorczość - rozwój - praca

Program Pierwsza praca - zwiększa szansę na podjęcie pracy, kształcenie postaw przedsiębiorczości. W gimnazjum jest to moduł w ramach WOS u. wychowanie
do aktywnego udziału w życiu gospodarczym

Cele:

- umiejętność odnalezienia się na rynku pracy

- rozwijanie aktywności ucznia dla jego obecności w życiu społeczno - gospodarczym

- wstępne przygotowanie do aktywności społeczno - zawodowej

- przygotowanie do odnalezienia się na rynku pracy

Ponad gimnazjalne szkolnictwo

Postawa aktywności - włączenie do kilku przedmiotów tematyki przedsiębiorczości

Cel:

- ukazanie mechanizmów gospodarczych i podmiotów gospodarczych

- świadome kształtowanie własnej kariery zawodowej

- autoprezentacja i samoocena (do podejmowania działalności zawodowej)

- przygotowanie, doskonalenie związane z podejmowaniem i szukaniem pracy

- umiejętność prowadzenia rozmowy z pracodawcą

- planowanie budżetu gospodarstwa domowego

- rozróżnianie form inwestowania

- przygotowanie do założenia własnej działalności gospodarczej

- stosowanie podstawowych zasad współpracy i współdziałania w zespole

- stosowanie umiejętności negocjacji

Działania wspomagające

Wspieranie różnych programów stymulujących aktywność uczniów na rynku pracy. Start zawodowy młodzieży - Młodzi przedsiębiorcy.

Autoprezentacja

Wspieranie turniejów i olimpiad

Turniej wiedzy o wynalazczości

Turniej mistrzów techniki

3 typy działań:

- wspieranie inicjatyw i fundacji gospodarczych

- wspieranie stowarzyszeń

- wychowanie ekonomiczne

Zadania dla szkół

Szkolny doradca zawodowy w szkołach ponadgimnazjalnych

2 typy działalności Urzędu Pracy:

- organizowanie stażu uczniów, absolwentów, praca w instytucjach użyteczności publicznej.

Staż

To nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania określonego zawodu poprzez realizowanie w miejscu pracy przez absolwenta bez nawiązywania stosunku pracy
z pracodawcą. Urząd Pracy może skierować absolwenta do odbywania stażu od 3 do 12 miesięcy.

Umowa absolwencka

To narzędzie tworzenia dodatkowych miejsc pracy. Zatrudnienie bezrobotnego absolwenta na stałe po okresie 12 lub 18 miesięcy. Jeśli zatrudnienie to nastąpi w wyniku umowy miedzy Urzędem Pracy a pracodawcą.

Praca w instytucjach użyteczności publicznej

Polega na tym że bezrobotny na swój wniosek może być skierowany do wykonywania prac
na okres 6 miesięcy.

Urząd Pracy działa w ramach programów

Projekt Alternatywa

Edukacja prozawodowe

Liceum profilowane

Cele:

1. ma zapewnić przez 3 lata dobre przygotowanie ogólnokształcące, umożliwiające zdanie egzaminu maturalnego

- realizowanie oraz kontynuowanie kształcenia w szkołach wyższych na równi
z absolwentami liceów ogólnokształcących.

2. zapewnia dobre przygotowanie ogólnozawodowe, umożliwiające podjęcia kształcenia zawodowego - specjalistycznego w różnych zawodach objętych różnymi dziedzinami.

Edukacja zawodowa = profesjonalizm (efekt uzyskanie kwalifikacji zawodowych)

Standard kwalifikacyjny - zbiór umiejętności, kwalifikacji to także stan modelowy sprawności zawodowej.

Piramida kwalifikacji

Właściwości

Rozwój pracownika

Wiedza

Zagadnienia kluczowe

(wiedza, umiejętności)

Edukacja zawodowa to pojecie bardzo szeroko rozumianego kształcenia

1.Czynności które prowadzą do stanu wykształcenia.

2. szkolenie, uczenie prostych umiejętności i nawyków przydatnych w praktyce codziennej, pracy, wymagających minimalnego przygotowania teoretycznego.

Dokształcanie

To zdobywanie wiedzy i umiejętności jakie są potrzebne do wykonywania pracy lub zdobywanie nowych w nowych warunkach i w nowej postaci.

Doskonalenie zawodowe

To podwyższanie kwalifikacji pracowniczych za pośrednictwem różnych form kształcenia
ze względu na rozwój stanowisk pracy, zmiany struktury w firmie.

Funkcje:

Adaptacyjna - dostosowanie pracownika do nowego stanowiska pracy

Wyrównawcza - uzupełnianie wiedzy by nie tracić kwalifikacji

Renowacyjna - po przerwie by ponownie móc podjąć pracę

Rekonstrukcyjna - to mobilność zawodowa Kreująca - kreatywność

Czynnik - motywacji pracowników

Istnieje 6 reguł motywacyjnych

1. Skupiaj uwagę uczestników

2. Wzmacniaj ich poczucie pewności

- nowe wiadomości naruszają dotychczasową swobodę działania uczestników

- analiza błędów w grupie może być momentem psychologicznie trudnym

- duże porcje materiału rodzą niepokój co do własnych możliwości i zdolności opanowania go.

- praca w grupie narzuca spontaniczność, porównywanie się, co może ograniczać bardziej nieśmiałych uczestników.

- nie dopuść by uczestnicy obawiali się ujawniania swoich błędów

- sukcesy i porażki w procesie uczenia się to naturalne kroki w poruszaniu się do przodu, naprawdę ważny jest stosunek do nich uczącego się

- w uczącej się grupie każdy ma szansę wykazania swej wartości dla efektów pracy tej grupy

3. Omawiaj stosowane metody uczenia

- praca w parach lub małych grupach sprzyja budowaniu otwartości grupy

4.Wydobywaj, podkreślaj i opieraj się na ujawnionej w trakcie wykładu wiedzy
i doświadczeniach uczestników

- pokazuj twoje korzyści jako wykładowcy z pracy z grupą

5. Interpretuj błędy jako cenne odkrycia dla procesu uczenia się.

-wprowadź kilka sposobów poszukiwania popełnionych błędów przez uczestników w formie gier sytuacyjnych

- przypominaj zyski z uczenia się w grupie jako zwiększanie praktycznych informacji oraz poznawania indywidualnych zróżnicowanych w odbiorze nowych informacji

6. Podkreślaj współodpowiedzialność uczestników za proces uczenia się

Określ jasno cel, dobierz odpowiedni czas na przyswojenie i pracę własną, określ odpowiednie metody uczenia się .

Organizacja edukacji zawodowej

1. Duża ilość i treść tematów (szkolenie mono lub wielo tematyczne)

2. Forma organizacji (zalecana praca w 2 - 3 osobowych grupach)

Metody

Szkolenie kaskadowe -średni personel bierze udział w szkoleniu a następnie przeszkala pozostałych pracowników w firmie

Metoda

1+3+9+PS

I etap zadanie problemu, uczestnicy tworzą grupy 3 osobowe - dokonują wyboru lidera

II. łączą się w 9 w osobowe grupy a następnej omawiają wyniki wcześniejszej pracy, ponowny wybór lidera do kolejnej prezentacji

III. PS sesja plenarna liderzy 9 - osobowych grup prezentują projekty rozwiązania problemu na zasadzie negocjacji.

Temat: Błędy w edukacji zawodowej

Do najpoważniejszych błędów uczestników edukacji zawodowej należą:

- zła organizacja nauki

- zły styl uczenia

- zbyt mała ilość powtórzeń

- nieuzasadnione porównywanie swojej wiedzy z wiedzą innych (destrukcyjny wpływ takiego porównania)

- zwracanie uwagi na mało istotne szczegóły i pomijanie istoty zagadnienia

Najpoważniejsze błędy nauczyciela to:

- pomijanie zasadniczych - podstawowych treści jakiego zagadnienia czy problemu
i zakładanie że jest on z racji swojej powszechności znany uczniom.

- zbyt niejasna prezentacja zagadnienia, nieadekwatność doboru środków i technik prezentacji specyfiki omawianego problemu

- błędy w procesie łączenia teorii praktyką

- szkolenie kierowane tylko personelu z pominięciem kadry kierowniczej

Niekonwencjonalne metody stosowane w edukacji zawodowej

1. działania o charakterze psychologicznym nakierowane na sferę psychomotoryczną

2. trening interpersonalny

3. programowanie neurolingwistyczne

4. trening asertywności

5. trening pozytywnego myślenia

Temat: Humanizacja pracy

Definicja

1. Humanizacja pracy to całokształt przemian w traktowaniu pracy ludzkiej, uwarunkowanych współczesną kulturą pracy i postępem naukowo - technicznym, prowadzącym do nadania wartości pracy człowieka charakteru w pełni humanistycznemu.

2. Humanizacja to proces, którego następstwem jest nie tylko zaspokojenie potrzeb człowieka, ale także jego wszechstronny rozwój.

Właściwości procesu humanizacji pracy

1. widzenie człowieka jako podmiotu pracy.

2. Przezwyciężenie istniejącego podziału pracy na pracę fizyczną i umysłową.

3. Zapewnienie bezpieczeństwa podczas wykonywania pracy.

4. Skracanie dnia roboczego.

5. Stosowanie ciągłej rotacji stanowisk pracy, dzięki czemu może zaistnieć prawidłowy stosunek typu człowiek - maszyna.

6. Czynny udział pracowników w kontrolowaniu procesu technologicznego oraz społecznego.

7. Zwiększenie czasu wolnego ludzi pracy.

8. Czynienie z pracy podstawowego miernika ludzkiej wartości.

Humanizacja pracy:

W ujęcie psychologicznym to dostrzeganie, akceptowanie roli pracy w kształtowaniu osobowości człowieka,

W ujęciu filozoficznym praca to szczególnie ważny element w społecznym systemie wartości

W ujęciu społecznym to celowa i świadoma działalność pojedynczych osób i całych grup społecznych w tworzeniu nowych wartości oraz obronie własnych interesów (strajk)

W ujęciu prawnym: to możliwość egzekwowania swoich praw od przełożonego i pracodawcy a także konieczność wykonywania obowiązków wynikających z kodeksu pracy, prawa
do doskonalenia swoich kompetencji i kwalifikacji zawodowych a także wykonywania pracy zgodnie z posiadanym wykształceniem i kwalifikacji zawodowymi.

W ujęciu ekonomicznym - zaspakajanie potrzeb materialnych.

Patologie

!. Choroba zwana wypaleniem zawodowym (to zespół wypalenia emocjonalnego, depersonalizacja).

Etapy w jakich występuje wypalenie zawodowe

1. poziom fizyczny (bóle głowy, podatność na choroby

2. Poziom behawioralny (łatwość wpadania w złość, podatność na irytację)

3. Poziom psychologiczny (uczucie znudzenia, znużenia)

Stres

Stres może występować i dotyczyć sfery zawodowej w fazie początkowej swego występowania a później rozszerza się i obejmuje sferę życia pozazawodowego.

Depresja

Termin ten jest zarezerwowany dla poważniejszego stanu, który trwa co najmniej kilka tygodni i dotyka nie tylko umysłu, ale i ciała. Czasem może się pojawić zupełnie bez przyczyny, nawet w stopniu zagrażającym życiu danej osoby. Na podstawie tylko jednego objawu trudno wyrokować, czy masz tylko gorszy nastrój, czy też, jak to niektórzy określają, „kliniczną depresję”. Wiele symptomów jest podobnych, jednakże w przypadku depresji są one bardziej nasilone i trwają zdecydowanie dłużej. Podstawowa zasada mówi, że jeśli Twój zły nastrój wpływa na wszystkie aspekty Twojego życia, utrzymuje się co najmniej 2 tygodnie lub sprawia, że przychodzą Ci do głowy myśli samobójcze, 

Nerwice

To zaburzenia nerwicowe powstają na skutek zaistnienia u pacjenta nieuświadomionych konfliktów czy przeżyć, których jednostka nie potrafi zintrojektować i rozwiązać. Konflikty te mogą mieć źródło w sprzecznych pragnieniach, nieuświadomionych potrzebach, zakazach społecznych i moralnych nie pozwalających na ujawnienie i realizację potrzeb jednostki. Często potrzeby są nieuświadomione, bądź zepchnięte do nieświadomości, przez co dla pacjenta ich zaspokojenie nie jest możliwe. Im bardziej jednostka ma wykształcone mechanizmy radzenia sobie, tym mniejsza tendencja do wystąpienia objawów nerwicowych. Nerwice nie są prostym zaburzeniem. Spektrum prezentowanych przez pacjenta objawów jest praktycznie nieograniczone. Mówi się też, że prawie każdy człowiek ma w ramach swoich zachowań niektóre zachowania nerwicowe, przy czym jeśli są one niewielkie, słabo nasilone i nie utrudniają normalnego i szczęśliwego przeżywania życia i funkcjonowania w otaczającym świecie, nie występuje potrzeba ich leczenia.

Alienacja

Teoria H. Seemana

1. Poczucie bezsilności - to charakteryzujące jednostkę oczekiwanie, że jej własne zachowanie jest w stanie doprowadzić do pojawienia się tych efektów, do których jednostka dąży. Ten wymiar zdecydowanie najbliższy jest wymiarowi poczucia kontroli.
2. Poczucie bezsensu - odnosi się do przekonania jednostki o możliwości przewidywania efektów własnego zachowania. Innymi słowy, jest to niski poziom oczekiwania, że można w satysfakcjonujący sposób przewidzieć przyszłe efekty własnego postępowania.
3. Poczucie anomii - to przekonanie o tym, że istniejące normy przestały obowiązywać. Takie poglądy implikują sąd, że przestrzeganie tych norm uniemożliwia jednostce osiąganie jej celów.
4. Poczucie samowyobcowania - to przekonanie jednostki, że postępowanie zgodne
z własnymi przekonaniami jest dla niej szkodliwe, nie pozwala na realizację jej celów.
5. Poczucie izolacji - to przypisywanie niskiej nagradzającej wartości celom i przekonaniom wysoko wartościowanym w społeczeństwie. Takie przekonanie powoduje osamotnienie jednostki. Jest to stan w kto rym człowiek doświadcza braku, a także utraty chwilowego lub długotrwałemu takich norm społecznych, których

Kalow i Schuman określają następujące sygnały zespołu wypalenia zawodowego

1. Niechęć towarzysząca wychodzeniu do pracy

2.Ciągle odczuwalny brak chęci do pracy

3. poczucie izolacji od otoczenia

4. Ogólny pesymizm życiowy

5. Stopniowo narastający negatywny charakter kontaktów z otoczeniem

6. Wzrastające poczucie irytacji i zdenerwowania, coraz mniejsza cierpliwość w kontaktach
z otoczeniem.

7. Częste choroby i zaburzenia pracy różnych układów organizmu.

8. Skłonności do samobójstwa

Stres wg H. Selye

Jest normalnym zjawiskiem w życiu człowieka, jest normalną reakcją człowieka
na zachodzące procesy życiowe, jest czynnikiem mobilizującym organizm do działania.

Brak występowania sytuacji stresowych oznacza śmierć organizmu.

Fazy reakcji stresowej:

1. faza mobilizacji (reakcja alarmowa), wzrasta wrażliwość, poziom koncentracji uwagi.

2. faza adaptacji (stadium odporności, koncentracja na problemie)

3. faza destrukcji (stadium wyczerpania)

Ten sam autor wyróżnia 2 rodzaje stresu

Eustres - mobilizujący do działania

Destres - długo trwający i mający zgubne skutki dla organizmu człowieka.

---