Poznań, dnia 04.032014r.

ZATWIERDZAM

kierownik zajęć

st. sierż. Dariusz SIKORA

PLAN PRACY

INSTRUKTORA NA PUNKCIE NAUCZANIA

I. ZAGADNIENIE: Przeznaczenie i charakterystyka środków zapalających.

II. CEL:

Uczyć : Przeznaczenia i charakterystyki środków zapalających.

III. CZAS: 10 min.

IV. MIEJSCE: OSZOPBMR

V. LITERATURA:

- Metodyka szkolenia pododdziałów z OPBMR, sygn. Opchem 393/2002;

- Metodyka szkolenia wojsk w zakresie ochrony przed środkami zapalającymi, sygn. chem. 284/79;

- Stosowanie środków dymnych w działaniach bojowych. Podręcznik, sygn. Chem 283/79.

VI. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE:

• Broń etatowa, oporządzenie….……………………na stan

• ISOPS (MP4, OP1)…………………………………. na stan

• Ubiór słuchaczy …………………………………….. polowy

• Opatrunek osobisty ………………………………… na stan

VII. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

• w czasie trwania zajęć wykonywać tylko te czynności które zostały zlecone przez osoby funkcyjne zajęć lub wynikają z treści otrzymanego zadania.

• zwracać uwagę na zachowanie ostrożności w czasie przemieszczania się w terenie (zagłębienia, elementy zasieków itp.).

• wszystkie czynności wykonywać szybko, sprawnie, lecz z zachowaniem środków ostrożności przewidując następstwa swego działania lub zaniechania działania.

• nie podnosić i dotykać przedmiotów niewiadomego pochodzenia mogących spowodować zagrożenie życia , fakt ich znalezienia meldować natychmiast kierownikowi zajęć ( instruktorowi ).

• nie oddalać się samowolnie z rejonu zajęć.

• każdorazowo meldować o wszelkich urazach, kontuzjach oraz uszkodzeniach broni i sprzętu.

• nie pozostawiać bez opieki broni i oporządzenia.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

Lp.	CZYNNOŚCI INSTRUKTORA	CZYNNOŚCI SZKOLONYCH
1.	Podanie treści zagadnienia - : Przeznaczenie i charakterystyka środków zapalających.	Stoją na zbiórce i słuchają
2.	Określenie celu zagadnienia - Ma to na celu uczyć was przeznaczenia i charakterystyki środków zapalających.	Stoją na zbiórce i słuchają
3.	Wprowadzenie w sytuację taktyczną - nie dotyczy	-
4.	Podanie komendy na jaką wykonuje się tę czynność - nie dotyczy.	-
5.	Wzorowy pokaz - nie dotyczy.	-
6.	Pokaz z objaśnieniem - Objaśniam szkolonym przeznaczenie i charakterystykę środków zapalających. .	Stoją na zbiórce, obserwują, słuchają
7.	Ćwiczenie na tempa- nie dotyczy	-
8.	Ćwiczenie etapami- nie dotyczy	-
9.	Ćwiczenie do pełnego opanowania - Żołnierze ćwiczą do pełnego opanowania.	Wykonują komendy instruktora
10.	Reagowanie instruktora na popełniane błędy.	Wykonują komendy instruktora, ćwiczą praktycznie
11.	Omówienie zrealizowanego zagadnienia ze wskazaniem najczęściej popełnianych błędów, sposobu ich usunięcia, wskazanie najlepiej i najsłabiej ćwiczących, zadań i czynności do pracy samodzielnej.	Stoją na zbiórce, słuchają, zadają ewentualne pytania

ZAŁĄCZNIKI:

1..Przeznaczenie i charakterystyka środków zapalających.

OPRACOWAŁ

dowódca drużyny

………………………..

ZAŁĄCZNIK nr 1

Przeznaczenie i charakterystyka środków zapalających.

Środki zapalające to związki chemiczne lub mieszaniny zdolne do wydzielania w czasie spalania dużej ilości ciepła i wytwarzania wysokiej temperatury, mogące dzięki swym właściwościom zapalać inne materiały i przedmioty oraz razić ludzi i zwierzęta. Podstawowym czynnikiem rażącym środków zapalających jest energia cieplna. W takim ujęciu środkami zapalającymi są paliwa i materiały palne. Do celów wojskowych mogą być wykorzystane tylko niektóre z nich, charakteryzujące się specjalnymi właściwościami:

• temperaturą spalania rzędu 1300 K i większą;

• wysoką wartością ciepła spalania;

• stosunkowo łatwą zapalnością;

• bezpieczeństwem podczas przygotowywania, przechowywania i transportu;

• odpornością na działanie środków gaśniczych.

Wysoka temperatura spalania jest niezbędna do nagrzania rażonego obiektu powyżej temperatury zapłonu i zapalenia go.

Nawet do zapalenia łatwopalnych materiałów (słoma, siano, suche drewno) trzeba temperatury kilkuset Kelwinów (w przybliżeniu 500-600), a do zapalenia mokrego drewna, ropy naftowej, olejów i tym podobnych materiałów nawet 600-800 K.

Ciepło wytwarzane w procesie spalania jest przekazywane do otoczenia, przy czym na ogrzanie rażonego obiektu zużywana jest tylko niewielka jego część. Stąd też temperatura wytwarzana przez środek zapalający powinna być 2-3 razy większa niż temperatura zapłonu rażonego obiektu. Ponieważ liczba łatwopalnych obiektów na przyszłym polu walki będzie ograniczona (ze względu na opancerzenie sprzętu bojowego, budowle ziemne, betonowe itp.) konieczne jest przygotowanie takich środków zapalających, których temperatura spalania wynosi 1300 K i więcej.

Wysoka wartość ciepła spalania stwarza możliwość szybkiego ogrzania obiektu (przedmiotu) do temperatury zapłonu. Należy przy tym mieć na uwadze, że nie cała ilość ciepła z palącego się środka zapalającego jest przekazywana przedmiotowi znajdującemu się z nim w bezpośredniej styczności. Część energii cieplnej zostaje wypromieniowana do otoczenia oraz jest unoszona przez wydzielające się gazy i dym. Oprócz tego każdy materiał palny ma określoną właściwość i charakterystyczną dla siebie pojemność cieplną - ciepło właściwe. Oznacza to, że potrzebuje on mniej ciepła aby ogrzać się do określonej temperatury. Do materiałów, które odznaczają się dużą wartością ciepła spalania należą:

• niektóre gazy; np. wodór;

• ciała stałe, np. glin, magnez, fosfor;

• ciecze, np. ropa naftowa, oleje itp.

Intensywne spalanie i czas palenia są czynnikami, które wzajemnie się wykluczają. Jeżeli prędkość palenia jest duża, to czas spalania z reguły jest mniejszy i odwrotnie. W praktyce wymaga się, aby środek zapalający, którego temperatura palenia się jest rzędu 1300-2300 K, palił się w ciągu 10 minut na możliwie największej powierzchni. Im bowiem większa powierzchnia, na którą oddziałuje środek zapalający, tym więcej energii przekazywane jest do otoczenia, a co za tym idzie łatwiejsze staje się zapalenie obiektu (przedmiotu). Środki zapalające muszą się charakteryzować również łatwością zapalania. Nie mogą zapalać się jednak samorzutnie przed ich bojowym zastosowaniem tj. w czasie przygotowywania (produkcji) lub transportu. Niektóre środki zapalające (np. fosfor) wymagają szczególnego zabezpieczenia przed samorzutnym zapaleniem się w zetknięciu z powietrzem atmosferycznym. Dlatego fosfor rozpuszcza się w rozpuszczalniku organicznym lub przechowuje pod wodą. Tak zabezpieczony może być przechowywany przez długi czas. Jeżeli rozpuszczalnik (woda) odparuje lub zostanie usunięty, wówczas fosfor stykając się z powietrzem ulegnie samozapaleniu. Bojowe środki zapalające powinny mieć również właściwości maksymalnie utrudniające ich gaszenie. Stąd często stosowany jest sód, którego palenie się jest podtrzymywane przez wodę, stanowiącą najczęściej środek gaśniczy. Z bardzo dużej ilości substancji i mieszanin, będących paliwami i mieszaninami palnymi, tylko niektóre mają właściwości odpowiadające sprecyzowanym wyżej wymaganiom i są używane jako bojowe środki zapalające. Mogą one być klasyfikowane w oparciu o takie kryteria, jak:

• stan fizyczny;

• skład chemiczny;

• szybkość spalania;

• ciepło spalania i inne.

Do celów wojskowych środki zapalające dzieli się najczęściej według ich składu chemicznego i stanu fizycznego.

Ze względu na skład chemiczny środki zapalające dzieli się na dwie grupy.

Pierwszą tworzą środki zapalające, nie zawierające w swoim składzie utleniaczy. Do ich spalania niezbędny jest tlen atmosferyczny.

Drugą grupę tworzą środki zapalające, zawierające w swoim składzie utleniacze. Palą się one bez dostępu powietrza.

Do pierwszej grupy należą takie pierwiastki jak sód, potas, magnez i glin, ich stopy oraz mieszaniny chemiczne zawierające ropę naftową i produkty pochodne - benzynę, naftę, benzol, oleje i ich mieszaniny, a także fosfor oraz związki metaloorganiczne. Dla samozapalenia środków zapalających tej grupy charakterystyczne jest wydzielanie się dużej ilości rozgrzanych do wysokiej temperatury gazów oraz intensywny płomień powiększający efekt zapalny. Gaszenie omawianych środków zapalających jest możliwe przez odcięcie dopływu powietrza.

Do drugiej grupy należą mieszaniny metali oraz soli bogatych w tlen. Tlen niezbędny do spalania dostarczają utleniacze, które wchodzą w skład środków zapalających. Gaszenie takich środków zapalających jest bardzo trudne, ponieważ odcięcie dopływu powietrza nie przerywa procesu spalania.

Ze względu na stan fizyczny, w jakim środki zapalające są używane do rażenia ludzi, sprzętu, uzbrojenia i obiektów terenowych, dzielą się one na stałe i ciekłe.

---