Spis treści

18.11.2012

17 Lutego - TEST

23 Lutego - ZALICZENIE

Książki:

Anthony Giddens „Socjologia”,

Norman Goodman „Wstęp do socjologii”,

Barbara Szacka „Wprowadzenie do socjologii”

T: Perspektywa socjologiczna i czy zasadne jest zajmowanie się socjologią w ramach studiów pedagogicznych.

Jakie korzyści wynikają ze studiowania socjologii:

1. Zagadnienie świadomości różnic kulturowych. Pozwala patrzeć na świat społeczny z innych, niż nasz własny punktów widzenia. Jeśli potrafimy zrozumieć to, jak żyją inni, to znacznie łatwiej jest nam rozwiązywać ich problemy. Rozwiązania praktyczne nieoparte na rzetelnej wiedzy, dotyczącej życia innych ludzi są na ogół mało skuteczne (np. integracja niepełnosprawnych w edukacji).

2. Ocena skutków działania. Badania socjologiczne pomagają w ocenie efektów praktycznych inicjatyw społecznych. Każdy program reformy społecznej może się nie powieść lub wywołać niepożądane skutki. Ewaluacja tego typu działań jest, więc konieczna w kreowaniu zmiany społecznej.

3. Samopoznanie. Socjologia może nam pod wieloma względami pomóc w samopoznaniu i lepszym zrozumieniu siebie. Im lepiej wiemy, dlaczego działamy tak, jak działamy, im więcej wiemy o funkcjonowaniu społeczeństwa, tym większy mamy wpływ na naszą przyszłość. Tym bardziej wierzymy w możliwości zmiany.

4. Umiejętność interpretacji. Obecność w codziennym życiu różnego rodzaju statystyk i innych danych w tv, prasie, sprawia, że powinniśmy je odpowiednio zinterpretować i zrozumieć.

5. Przygotowanie do kontaktów z innymi ludźmi. Studiowanie socjologii sprzyja przygotowaniu do kontaktów z innymi ludźmi, zwłaszcza, gdy dotyczy to przygotowania do pracy w zawodach, których celem jest pomaganie innym ludziom (np. nauczyciel, kurator sądowy). Jeśli chcemy pomóc jakiejś grupie, musimy poznać jej zaplecze kulturowe, czy sytuację socjoekonomiczną. Np. sytuacje w ośrodkach dla uchodźców.

6. Poznanie wartości i przekonań. Socjologia sprzyja rozpoznawaniu wartości kulturowych, przekonań, norm wyznawanych przez inne osoby, co jest warunkiem współpracy z nimi, czy nawet zwykłego robienia interesów. Socjologia pomaga rozwinąć wrażliwość na potrzeby innych ludzi.

Socjologia rozwija wyobraźnię socjologiczną, pomaga obudzić w ludziach potrzebę szerszego spojrzenia na rzeczywistość. Jednostki przestają patrzeć na świat ze swojego, ograniczonego punktu widzenia.

1959 Mils użył określenia „wyobraźnia socjologiczna”. Stwierdził, że pomaga ludziom w przekroczeniu ograniczonego, osobistego doświadczenia. Pozwala im dojrzeć związki z innymi oraz instytucją społeczeństwa, jako całości.

Nauka socjologicznego myślenia, czyli myślenia w szerszych kategoriach, polega na ćwiczeniu wyobraźni, stąd studiowanie socjologii nie może ograniczać się do rutynowego nabywania wiedzy. Powinniśmy nauczyć się wyzwalać ze swoich bezpośrednich uwarunkowań i zobaczyć rzeczy, zjawiska w szerszym kontekście. Nie istnieje jedna perspektywa socjologiczna. Raczej należałoby mówić, że istnieje kilka wyraźnie różniących się szkół myśli. Wszystkie ona jednak uznają socjologię za dziedzinę nauki, badającą ludzkie zachowania społeczne, związki między ludźmi i rezultaty działań społecznych.

Socjologia, jako nauka

1. Socjologia, jako nauka

Podstawowym założeniem socjologii jest myśl, że egzystencja ludzka jest egzystencją społeczną. Że jesteśmy ze sobą powiązani i że nasze życie zależy także od innych. Oddziałujemy na innych i inni oddziałują na nas, a więc w istocie nasze poczucie tożsamości zależy od interakcji z innymi. Socjologia proponuje ogólne spojrzenie na warunki ludzkiego bytowania. Socjologia tworzy teorie, wyjaśniające życie społeczne. Teorie ogólne są próbą wszechstronnego wyjaśniania rzeczywistości, mniej wszechstronne są tzw. teorie o ograniczonym zasięgu (szczegółowe), które odnoszą się tylko do określonych danych, opisujących rzeczywistość społeczną. Nie mają ambicji, żeby wyjaśniać wszystko.

2. Czym wyraża się naukowy status socjologii?

Socjologia posługuje się metodą naukową, zazwyczaj formułuje jakąś ogólną teorię, której towarzyszy zestaw hipotez, czyli prawdopodobnych rozwiązań, które należy sprawdzić. Następnie zbiera się, prezentuje i analizuje odpowiednie dane, aby wyciągnąć wnioski, które sprawdzają zasadność pierwotnej teorii.

3. Naukowy status socjologii

Socjologia nie zdążyła jeszcze opracować pełnej metodologii, czy podstaw teoretycznych. Trudno w niej o precyzję takich dziedzin, jak chemia, fizyka, czy astronomia. Wynika to m.in. z tego, że badania zachowań ludzkich to nie jest to samo, co badanie zachowań atomów, cząsteczek, planet. Ludzie są bardziej zmienni. Zmieniają się nawet w trakcie badania. Bywa i tak, że ogłoszone wyniki badań, zachęcają ludzi do zmiany analizowanych u nich wcześniej zachowań. Wszystko to sprawia, że socjologowie nie mogą uogólniać odkryć badawczych w takim stopniu, w jakim robią to fizycy, czy biolodzy. Mamy do czynienia z jeszcze jednym dylematem. Większość ludzi uważa się za znawców zjawisk społecznych, inaczej, niż w przypadku budowy molekularnej kwasów. Podstawowe pojęcia analizy społecznej funkcjonują w języku potocznym, dochodzi, więc często do mylenia znaczeń i pozornej znajomości istoty analizy socjologicznej. Ludziom niekiedy wydaje się, że socjologia bada i wygłasza rzeczy oczywiste.

4. Związki socjologii z pedagogiką

Socjologia jest jedną z nauk społecznych, tak, jak pedagogika. Dla nauk społecznych podobne są założenia teoretyczne oraz podstawy badań empirycznych. Pedagogika w bardzo dużym stopniu wykorzystuje zarówno teorię socjologiczną, jak i metodologię. Przykłady wykorzystania teorii socjologicznych w pedagogice to np. teoria małych grup, w tym rodziny, klasy szkolnej, grupy rówieśniczej. W badaniach pedagogika wykorzystuje zaczerpnięte z socjologii techniki ilościowe np. analiza wypracowań szkolnych.

Podsumowanie:

1. Socjologię można zdefiniować, jako systematyczne badanie społeczeństw ludzkich ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych systemów industrialnych i postindustrialnych.

2. Uprawianie socjologii polega na umiejętności korzystania z wyobraźni i umiejętności oderwania się od zastanych idei dotyczących życia społecznego.

3. Socjologia jest przedmiotem, który ma szerokie zastosowanie praktyczne. Na wiele sposobów może przyczynić się do krytyki społecznej i praktycznej reformy społecznej. Socjologia oferuje możliwość rozwoju naszej wrażliwości kulturowej oraz możliwość badania skutków wdrażania określonych programów społecznych.

4. Socjologia powstała, jako próba zrozumienia dogłębnych zmian społecznych, zarówno w skali całych systemów społecznych, jak i w najbardziej intymnych, osobistych sferach człowieka.

25.11.2012

T: Historia socjologii

Narodziny metody naukowej wywołały radykalną zmianę w sposobie patrzenia na świat i jego pojmowania. Obiektywne i systematyczne badania zachowań ludzi i społeczeństw są zjawiskiem stosunkowo nowym. Ich początki sięgają końca XVIII w. Od tego momentu obserwujemy w kolejnych dziedzinach odchodzenie od wiedzy, opartej w głównej mierze na wierzeniach religijnych. Dla socjologii takimi bezpośrednimi okolicznościami jej narodzin były zmiany będące następstwem dwóch wielkich rewolucji:

1. Rewolucji francuskiej

2. Rewolucja przemysłowa

Te dwie wielkie rewolucje położyły kres tradycyjnym wzorom życia i skłoniły do poszukiwań nowego rozumienia świata społecznego i świata naturalnego.

Jan Szczepański wyróżnił 3 cechy w refleksji teoretycznej, poprzedzającej rozwój socjologii:

1. Tzw. normatywny i finalistyczny punkt widzenia, oznaczający skłonność do kreowania modeli utopijnych, idealnych (np. Platon, Arystoteles)

2. Woluntaryzm - wiara we wszechmoc panującego, w to, że może on stworzyć dowolną formę państwa lub społeczeństwa

3. Koncentracja uwagi na państwie i władzy, wówczas nie rozważano pojęcia społeczeństwa w oderwaniu od państwa (porządku politycznego).

Myśl socjologiczna:

Comté August - zdaniem Comté' a stan rzeczywisty poznaje się przez:

1. Badanie

2. Dociekania teoretyczne.

Comté kładł nacisk na teorię i spekulacje. W swojej definicji socjologii odwoływał się do fizyki:

„socjologia to pojęcie, które wynalazłem na określenie fizyki społecznej”.

Wyróżnił 3 główne metody socjologiczne:

- obserwacja

- eksperyment

- porównanie

W odniesieniu do trzeciej metody wyodrębnił typy porównań:

1. Możemy porównywać społeczności ludzkie z niższymi społecznościami zwierząt;

2. Możemy porównywać społeczeństwa w różnych krajach świata;

3. Możemy porównywać różne stadia rozwoju społeczeństw w różnych okresach (tzw. metoda historyczna).

Wyeksponował potrzebę badań historycznych, jako podstawę do socjologicznych analiz.

Jednym z najbardziej znanych Jednym z najbardziej znanych praw Comté jest:

Prawo trzech stadiów:

1. Stadium teologiczne - sprowadza się do poszukiwania wiedzy absolutnej i zakłada, że wszystkie zjawiska zostały stworzone przez ponadnaturalne siły, które kierują nimi i nadają im cel. Wyróżnia się w nim trzy fazy:

- fetyszyzm,

- politeizm,

- monoteizm.

2. Stadium metafizyczne - miejsce istot nadprzyrodzonych zajmują abstrakcyjne siły (np. przyroda, wola ludu).

3. Stadium pozytywne - na tym etapie ludzkość odrzuca koncepcje nienaukowe i poszukuje niezmiennych praw, które rządzą wszystkimi zjawiskami. W poszukiwaniu tych praw ludzkość posługuje się poprzednimi metodami.

jednostka

Dziecko w okresie dojrzewania osoba dorosła

Teolog metafizyk pozytywista

Jego trwałym wkładem do teorii socjologii jest podział na statykę i dynamikę społeczną. Podobny podział przetrwał w socjologii. Współcześnie rozróżnia się tzw. strukturę społeczną i zmianę społeczną.

Statyka społeczna, to badanie praw akcji i reakcji różnych części systemu społecznego. Comté uważał, że części i całość systemu społecznego znajdują się w stanie harmonii. Jego koncepcja, dotycząca statyki społecznej zapowiedź wielu późniejszych koncepcji tzw. funkcjonalistów strukturalnych, którzy przekształcili ideę harmonii w pojęcie równowagi, czyli equilibrum.

To, dlatego Comté' a często nazywa się prekursorem funkcjonalizmu strukturalnego.

Dynamika społeczna polega na badaniu praw rządzących następowaniu po sobie zjawisk społecznych. Praw, które konstytuują proces zmian społecznych. Inna jej nazwa: teoria naturalnego postępu społeczeństwa ludzkiego. W tę teorię dobrze wpisuje się teoria 3 stadiów.

Poglądy na temat roli kobiet - siła rewolucyjna. Uważał, że kobiety wnoszą do polityki podporządkowanie intelektu uczuciu społecznemu. Uważał, że uczucie to ma większe znaczenie, niż rozum. Kobieta jest dobrowolną kapłanką ludzkości. Gotów powierzyć im kluczową rolę w rewolucji społecznej.

Wkład pozytywny Comté' a:

1. Pierwszy użył terminu socjologia. Może być uznany ojcem socjologii. Pierwszy sprecyzował, na czym polega zainteresowanie zagadnieniami socjologicznymi.

2. Określił socjologię, jako naukę pozytywną - taką, która dąży do odkrywania praw rządzących światem społecznymi w tym odkrywaniu opiera się na metodzie naukowej.

3. Określił główne metody socjologii

4. Wprowadził rozróżnienie między statyką i dynamiką społeczną.

5. Stworzył podstawy do rozwoju funkcjonalizmu strukturalnego.

6. Wyeksponował znaczenie uczestnictwa jednostki w życiu społecznym dla jej rozwoju.

C

Comté August, 4

D

Dynamika społeczna, 5

F

finalistyczny punkt widzenia, 4

N

normatywny punkt widzenia, 4

P

Prawo trzech stadiów, 5

S

Statyka społeczna, 5

W

Woluntaryzm, 4

wyobraźnia socjologiczna, 2

Socjologia - wykłady

6

---