abolitio - usunięcie/zniesienie/odpuszczenie przewinień
absentia - niestawienie się przed sądem
absolutio - uwolnienie od zasądzenia
acontrario - przeciwnie
actiones in persone - skargi osobowe -> inter partes -między stronami
actiones in rem - skargi rzeczowe -> erga omnes - wobec wszystkich
ad eventium - dla wywołania innych skutków prawnych
ad hoc - bez przygotowania
ad oculos - dowód na własne oczy
ad probationem - dla celów dowodowych
ad solemnitatem - pod rygorem nieważności
advocatus diaboli - adwokat diabła- pełnomocnik w sprawie niesłusznej
aequum - słusznie/sprawiedliwie
ago / agere - iść/działać/ procesować się
appelatio - zwrócenie się o pomoc, odwołanie się od wyroków prawomocnych
ars - sztuka
Dico,dicere - orzekać/twierdzić
documentum - pismo/dokument - podział na dokumenty urzędowe i dokumenty prywatne
dolus directus - zamiar bezpośredni popełnienia przestępstwa
dolus eventualis - zamiar pośredni popełnienia przestępstwa
dominus - władca, pan
error facti - błąd co do okoliczności faktycznej
essentialia negotii - składniki przedmiotowo istotne
exceptio - wyjątek, zarzut procesowy
exceptio - zarzut procesowy pozwanego
exceptio rei indicatae - zarzut rzeczy prawnie osądzonej
exculpatio - usprawiedliwienie, wykazywanie niewinności
expressis Derbis - dobitnie, wyraźnie
facta concludentia - zdarzenie faktyczne wyrażające domniemaną wolę osoby
facultas iuris -wydział prawa
falsus procurator - fałszywy pełnomocnik, bez umocowania
favor creditoris - przychylność wobec wierzyciela
favor debitoris - przywileje wobec dłużnika
fides - wiara, zaufanie
fontes - źródła prawa
forum - plac, sąd właściwy do rozpoznania, miejsce właściwe
forum contractus - sąd miejsca zawarcia kontraktu
forum delicti commissi - sąd właściwy ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa
forum rei sitae - sąd miejsca położenia nieruchomości
fons - źródło prawa
frater - brat
fratricidium - bratobójstwo
fraus -oszustwo
gentes - ród / naród / rodzina
genus - rzeczy oznaczone
Querimonia - zażalenie/uciążliwość
qui ius dicit - ten, który orzeka
homicidium necessarium - zabójstwo w obronie własnej
honeste vivere -żyć uczciwie
humanitas - człowieczeństwo
illicitum - niedozwolone
in fraudem legis - w celu obejścia ustawy
in ius vocatio - wezwanie przed sąd
in principio - na początku
inter partes - miedzy stronami
inter vivas - między żyjącymi
interpretatio - wykładnia
ipso iure - z mocy samego prawa
iudex corruptus - sędzia skorumpowany
iudicatus - osoba zasądzona
iudicium privatum - proces cywilny
iudicium publicum - proces karny
iudiucium criminalis - procedura karna
iuris consultius/ iurista clonsultius/ legista consultius - prawnik
iuris privatum - prawo prywatne
iuris prudentia - znajomość prawa, prawoznawstwo
iuris publicum - prawo publiczne
iurisdictio - wymiar sprawiedliwości / władza sądownicza
ius aequum - prawo sprawiedliwe
ius cogens - prawo bezwzględnie obowiązujące
ius criminiale - prawo karne (w sensie prawa materialnego)
ius dispositivum - prawo względnie obowiązujące
ius vetus - prawo stare -> zastąpione przez nowelizacje
ius vitae ac necis - prawo życia i śmierci
lege agere - działaś na podstawie ustawy
legislatura - organ zajmujący się tworzeniem prawa
legitimatis - uprawnienie
levis - lekkie przestępstwo
liberi legitimi - dzieci pochodzące z prawego małżeństwa
liberi naturales - dzieci z konkubinatu
licet - pozwala
licitum - dozwolone
litis pendens - zawisłość sprawy
lucrum cessans - utracony zysk
magistratura - urząd państwowy
magistratus - urzędnik państwowy
matrimonium legitimum - zrodzone z małżeństwa
megalopolis - duże miasto
mortis causa - na wypadek śmierci np. testament
mutatis mutandis - zmieniając wszystko co powinno być zmienione
nascor (czas.) - narodziny
Nego,negare - przeczyć
negotia - czynności prawne
negotium - czynność prawna
non existens - nie istniejący
non licet - nie pozwala
onus probandi - ciężar dowodu
orbis - świat/koło/okrąg
parrecidium - ojcobójstwo
pars pro toto - część zamiast całości
pater familias - głowa(ojciec) rodziny
patria potestas - władza ojcowska
Pełnomocnik w prawie cywilnym-cognitor
per procura - działanie przez pomocnika
per procurationem - zastępca procesowy
Peritus - doświadczony,obeznany
perpetuatio fori - niezmienność właściwości sądu pomimo zmiany podstaw jej właściwości
per capita - na głowę
Piaculum - przekroczenie
praeter legem - obok ustawy
praesumptio - domniemanie/przypuszczenie
praesumptio iuris - domniemanie prawa
praesumptio iuris tantum - domniemanie obalone
prima facie - na pierwszy rzut oka
privilegia fisci - przywileje skarbu
privilegium - przywilej
processus crminialis/ processus poenalis-proces karny
procura - rodzaj pełnomocnictwa udzielonym przez przedsiębiorcę
prokurator - zastępca procesowy/ zarządca majątku
prorogatio fori - umowna właściwość sądu
rebus sic stantibus - w takim stanie rzeczy
rebus sic stantibus clausula - zastrzeżenie, że umowa obowiązuje tylko dopóty, dopóki stosunki istniejące przy jej zawarciu nie ulegną zasadniczej zmianie
recipere - cofać
reformatio in melius - zmiana na lepsze
reformatio in peus - zmiana na gorsze
reformationis in peus - zakaz
res indicata - powaga sprawy osądzonej prawomocnym wyrokiem
res litigiosa - rzecz, o którą toczy się spór
secundum legem - zgodne z prawem
sens - uzasadnienie/motyw/cel/rozsądek/rozum
sine ira et studio - bez gniewu i stronności
species - rzeczy gatunkowo oznaczone
status civitatis - status cywilny
status familiae - stan w rodzinie
status libertatis - status wolności
status nascendi - stan powstania (np. urodzenia)
subsydiarus - pomocniczy
testimonium - świadectwo
transfere - przeniesienie
ultimum remedium - ostateczny środek
ultimum supplicium - najwyższa kara
universum - wszechświat
urbs - miasto
urbis capitis - stolica
vacatio legis - spoczynek prawa
verba iuris - reguły prawa
violatio - znieważenie/zbezczeszczenie/naruszenie
violatio sepulchri - zbezczeszczenie zwłok/grobu
vis - siła, moc
vis maier - siła wyższa
vita - życie
vocatio - wezwanie/wywołanie/przywołanie
votum separatum - zdanie odrębne
Clausula rebus sic stantibus - Umowa obowiązuje w niezmienionych warunkach
cognatio - związki, więzy krwi
competentia - właściwość sądu
condennacio - skazanie, zasądzenie
clausula - dodatkowe zabezpieczenie w ustawie
columnia - oszczerstwo, zniesławienie
contradictio - sprzeciw
contradictorius - przeciwstawny, sprzeczny
contra legem - sprzecznie z prawem (ustawą)
contra - przeciwko
contractus(l.poj) - kontrakt
corpus delicti - narzędzie zbrodni
coquoscare - poznawać
contumacia -nieposłuszeństwo wobec zarządzeń sądu
creditum - wierzytelność
crimen - przestępstwo
Crimen laesae maiestatis - Obraza majestatu
crimina - przestępstwa
culpa - wina
dammum enegens - szkoda rzeczywista
debitum - dług
De lege ferenda - Postulat prawa, komentarz do prawa które trzeba uchwalić
delictum/delicta - przestępstwo/przestępstwa
essentialia negotii - składniki przedmiotowo istotne
executio - przymusowe wykonanie wyroku prawomocnego
graramen - zażalenie/uciążliwość
iudex - sędzia
iudices - sędziowie
ius civile - prawo cywilne
ius divinum - prawo boskie
ius honorarium / „prawo sądownicze” - prawo urzędnicze
ius humanum - prawo ludzkie
ius inter gentes - prawo międzynarodowe
ius naturale - prawo naturalne
ius pretorium - nie tworzą prawa, wypaczenie przez tłumaczenie
jurysdykcja - władza sądownicza
Negotia inter vivos - Czynność prawna między żyjącymi
Negotia mortis causa - Czynność prawna na wypadek śmierci
Sententia non exisentens - Wyrok nieistniejący niepodpisany