91. Rodzaje komisji parlamentarnych
Komisje sejmowe: Są to organy powołane do rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac sejmu, wyrażania opinii w sprawach przekazywanych pod ich obrady przez Sejm, jego marszałka lub Prezydium, a także są organami kontroli sejmowej w zakresie określonym Konstytucją i ustawami. Mają charakter wewnętrznych organów pomocniczych i opiniodawczych Sejmu i są mu podporządkowane. W Polsce nie istnieją komisje zastępujące parlament lub izby, nie są wyposażone w pewien zakres samodzielności i niezależności, a także w kompetencje decyzyjne.
Komisje dzielą się na:
-Komisje stałe; to takie, których istnienie jest przewidziane w Regulaminie Sejmu (było ich V kadencji 28) a ich przedmiotowy zakres działania określa załącznik do tego regulaminu. Istnieją przez cały okres danej kadencji Sejmu.
Komisje stałe dzieli się na:
-resortowe; zajmujące się sprawami powierzonymi jednemu lub kilku resortom administracji państwowej i kontrolujące ich działalność
-nieresortowe; powoływane do zajmowania się sprawami o charakterze międzyresortowym lub niezwiązanym z działalnością administracji
Dzięki komisjom stałym Sejm dysponuje wyspecjalizowanymi organami, których wiedza merytoryczna członków umożliwia im zajmowanie się problemami szczegółowymi stanowiącymi przedmiot obrad izby lub też wypełnianie funkcji kontrolnej wobec odpowiednich ministrów. Z posłami na forum komisji współdziałają też eksperci.
92. Pozycja i funkcje prezydenta w systemie parlamentarno-gabinetowym.
Pozycja- konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej kształtuje ustrój państwa w oparciu o zasadę podziału władzy, stanowiąc w art. 10, że: "1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. 2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały". Zasada ta wyznacza w ogólnym zarysie pozycję ustrojową Prezydenta Rzeczypospolitej w konstytucyjnej strukturze władzy państwowej. Konstytucyjna formuła "podziału i równowagi" władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej wskazuje nie tylko na problematykę rozdzielenia władzy państwowej, lecz również na aspekt równoważenia się trzech władz w relacjach między naczelnymi organami tworzącymi strukturę tych władz.
W konstytucyjnym systemie ustrojowym Prezydent Rzeczypospolitej jest statutowany jako ważny i samodzielny podmiot realizujący koncepcję równoważenia władz, a nie jest tylko częścią dualistycznej władzy wykonawczej.
Konstytucja stanowi w art. 132, że "Prezydent Rzeczypospolitej nie może piastować żadnego innego urzędu ani pełnić żadnej funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem".~
Konstytucyjna koncepcja polskiej prezydentury wskazuje na model prezydentury aktywnej, zaangażowanej do pewnego stopnia w realizację zadań bieżącej polityki.
Wyrazem politycznego zaangażowania Prezydenta w systemie ustrojowym państwa jest konstytucyjna koncepcja jego uprawnień osobistych, czyli prerogatyw. W aktach tych przejawia się samodzielna rola państwowa Prezydenta Rzeczypospolitej, jego udział polityczny w realizacji zadań państwowych.
Oczywiście polityczny charakter prezydentury, jaki wynika z przyjętych rozwiązań ustrojowych, wchodzi w kolizję z całkowitą nieodpowiedzialnością polityczną Prezydenta RP.
Funkcje- Ogólną charakterystykę urzędu prezydenta zawierają przepisy art. 126 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w których czytamy: "1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej. 2. Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. 3. Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach".
Prezydent RP jest postrzegany jako autorytet mogący działać w ewentualnych konfliktach politycznych, stabilizujący ład konstytucyjny, stojący też na straży podstawowych wartości dla bytu narodu i państwa.
W art. 126 ust. 1 Prezydent RP został zdefiniowany jako najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej i gwarant ciągłości władzy państwowej. Konstytucja w ustępie tym określa charakter Prezydenta w aspekcie jego roli ustrojowej jako głowy państwa. Wyznacznikiem tej roli są dwie funkcje: reprezentacja państwa i gwarant ciąglości władzy państwowej. Prezydent wybierany przez naród w wyborach powszechnych nie posiada statusu przedstawiciela narodu, jest natomiast definiowany jako najwyższy przedstawiciel państwa - Rzeczypospolitej Polskiej.
W art. 126 ust. 1 naturalnie chodzi o reprezentację państwa w stosunkach wewnątrzpaństwowych oraz w stosunkach międzynarodowych. Funkcje reprezentacji państwa tradycyjnie uznawane są w doktrynie prawa konstytucyjnego i w praktyce ustrojowej za klasyczne funkcje głowy państwa - króla w ustroju monarchicznym, a prezydenta w ustroju republikańskim - współcześnie określone ogólnie jako funkcje szefa państwa. Prezydent jako głowa państwa jest uosobieniem państwa - jego godności, majestatu, suwerenności i niepodległości. Status Prezydenta - głowy państwa wyznacza mu osobliwą pozycję ustrojową, która nie polega na wykonywaniu władzy, lecz jest dokonywaniem aktów "uobecniających" państwo, sprowadza się do symbolizowania państwa.
Formuła "gwaranta ciągłości władzy państwowej" może budzić wielorakie wątpliwości i trudności interpretacyjne. Zakres funkcji Prezydenta jako "gwaranta ciągłości władzy państwowej" należy interpretować szeroko - w zakresie stosunków wewnętrznych i międzynarodowych. W pierwszym przypadku funkcja ta związana jest z koncepcją arbitrażu politycznego i ma na celu stabilizację władzy w państwie oraz zapewnienie funkcjonowania państwa na wypadek stanów szczególnego zagrożenia dla państwa.
Współcześnie organ państwa pełniący rolę głowy państwa uważany jest również za organ wykonawczy państwa. Istotnie, treść praktycznej działalności i rzeczywistej roli ustrojowej głowy państwa wypełniają prerogatywy określające jego kompetencje wykonawcze. Podobnie Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej definiuje rolę Prezydenta w państwie (art. 10 ust. 2) oraz przyznaje mu kompetencje wykonawcze ściśle związane z działalnością innych organów państwowych.
W świetle art. 126 ust. 2 Prezydent wypełnia w charakterze organu egzekutywy dwie funkcje: 1) strażnika przestrzegania Konstytucji RP; 2) gwaranta suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.
Prezydent RP na gruncie Konstytucji wypełnia zadania podstawowego gwaranta bytu państwowego. Bezwzględnie ponad doraźnymi celami politycznymi najważniejszymi dla każdego państwa są wartości nadrzędne - suwerenność, niepodległość, bezpieczeństwo państwa. Są to podstawowe wyznaczniki bytu państwowego, interesów państwowych i narodowych, państwowej i narodowej racji stanu. Najbardziej predestynowanym do obrony tych wartości państwowych i narodowych jest Prezydent.
"Czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji". Ta swoista funkcja "stróża" Konstytucji stanowi punkt odniesienia do wykonywania wielu szczegółowych kompetencji. Prezydent został zobligowany przepisami szczegółowymi Konstytucji RP do podejmowania instrumentów czynnej ochrony Ustawy Zasadniczej (np. odmowa podpisania ustawy, prawo zaskarżania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego).
"Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach". Celem tego przepisu jest uporządkowanie metod funkcjonowania urzędu prezydenta w praktyce ustrojowej, ale również wyznaczenie sposobu realizacji zadań ustrojowych przez Prezydenta.
93 Prerogatywy prezydenta
W polskim prawie konstytucyjnym termin ten najczęściej odnosi się do wydawanych przez prezydenta aktów urzędowych, niewymagających dla swojej ważności podpisu prezesa Rady Ministrów (kontrasygnaty), w związku z czym Prezydent nie ponosi za nieodpowiedzialności politycznej, gdyż "przechodzi" ona na Premiera. Obecna Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wylicza w art. 144 ust. 3 trzydzieści prerogatyw prezydenta.
1) zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu,
2) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,
3) skracania kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji,
4) inicjatywy ustawodawczej,
5) zarządzania referendum ogólnokrajowego,
6) podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,
7) zarządzania ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,
8) zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego,
9) wniosku do Trybunału Konstytucyjnego,
10) wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli,
11) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów,
12) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,
13) wniosku do Sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów,
14) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,
15) zwoływania Rady Gabinetowej,
16) nadawania orderów i odznaczeń,
17) powoływania sędziów,
18) stosowania prawa łaski,
19) nadawania obywatelstwa polskiego i wyrażania zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego,
20) powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego,
21) powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego,
22) powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego,
23) powoływania prezesów Sądu Najwyższego oraz wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego,
24) wniosku do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
25) powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej,
26) powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego,
27) powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
28) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powoływania i odwoływania Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej,
29) wydawania zarządzeń na zasadach określonych w art. 93,
30) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej.
94. Pozycja ustrojowa prezydenta RP
pozycja ustrojowa prezydenta wyznaczana jest przez zasadę podziału władz i określenie tego urzędu jako jednego z członów władzy wykonawczej → wyznacza ją 6 podstawowych zasad:
* zasada dualizmu - odrębne działanie Prezydenta i rządu, czemu daje wyraz min. systematyka Konstytucji, a domniemanie kompetencyjne w sprawach polityki państwa przysługuje RM, która jest powiązana z Sejmem personalnie i politycznie, a z prezydentem w ograniczonym stopniu;
* funkcja arbitra (czuwanie nad konstytucyjną ciągłością państwa i interweniowanie w razie zakłóceń stosunków Sejm-RM) jako element zracjonalizowania systemu parlamentarnego;
* wybór przez Naród, co umacnia pozycję prezydenta jako arbitra;
* kadencyjność (art. 127 ust. 2 - 5 lat i jedna reelekcja);
* niezależność w wykonywaniu konstytucyjnych zadań i kompetencji daje mu konstrukcja odpowiedzialności (brak odpowiedzialności politycznej, a jedynie konstytucyjna za naruszenie prawa), choć ograniczona przez instytucję kontrasygnaty;
* gwarancją niezależności jest też niepołączność (incompatibilitas) - art. 132 - nie może piastować żadnego innego urzędu ani pełnić żadnej funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanych urzędem → nie oznacza to wymogu apolityczności;
- zadania prezydenta wyznacza art. 126 - jest najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej, oraz czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium;
* nie jest to katalog wyczerpujący, a jedynie wartości najważniejsze, o czym świadczy całokształt postanowień konstytucyjnych dot. prezydenta, a szczególnie art. 144 ust. 2 zawierający prerogatywy;
* art. 126 ust. 3 rozstrzyga czy z w/w zadań można wyinterpretować środki działania, nawet jeśli nie są wyraźnie przyznane stanowiąc, że wykonuje powyższe zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach;
* wymienienie wartości, na których straży ma stać prezydent - suwerenność, integralność, bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne - ma 2 funkcje:
→ subiektywną - art. 126 nakłada na prezydenta szczególną odpowiedzialność za ochronę tych wartości;
→ obiektywną - art. 126 to przyznanie tym wartościom rangi konstytucyjnej, więc zobowiązanie każdego adresata do ich poszanowania i przestrzegania;
* czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji to zobowiązanie do obserwowania pod tym kątem organów władzy państwowej, ale ostateczna decyzja w tej sprawie należy do władzy sądowniczej;
* zagwarantowanie ciągłości władzy państwowej to nadanie prezydentowi funkcji arbitra (nawiązanie do fr. K. z 1958 r.) i zobowiązanie do takiego wykorzystywania swoich kompetencji do ochrony tej ciągłości;
95. Zasady i tryb wyborów prezydenta RP
Prezydent jest wybierany przez naród [art 127 ust. 1 konstytucji], wybory te mają charakter czteroprzymiotnikowy:
-powrzechne
-równe
-bezpośrednie
-tajne
Czynne prawo wyborcze posiadają osoby które do dnia wyborów ukończą osiemnaście lat i nie zostali pozbawieni praw wyborczych lub nie utracili ich w inny sposób[art 62.]. Bierne prawo wyborcze[art 127 ust. 3] przysługuje obywatelom którzy korzystają z pełni praw wyborczych do sejmu o ile ukończyli trzydzieści pięć lat. Prezydentem można być tylko dwie kadencje. Aby zostać kandydatem niezbędna jest liczba stu tys. wyborców mających czynne prawo wyborcze(uważa się, że nie jest to dostateczne zabezpieczenie przed kupowaniem podpisów czy ich fałszowaniem, a także kandydaturą niepoważną)
Organizację wyborów określa ustawa z 27 września 1997 roku, później wielokrotnie zmieniana.
Zarządzenia wyborów dokonuje Marszałek Sejmu. Wybory:
-pierwsza tura; muszą się odbyć w dniu przypadającym nie wcześniej niż sto dni i nie później niż siedemdziesiąt pięć dni przed upływem kadencji obecnego prezydenta. Wybory zawsze kończą się przed upływem kadencji obecnego prezydenta, pozostaje również margines czasowy dla Sądu Najwyższego na rozstrzygnięcie ważności wyboru. Jeżeli nastąpi przedterminowe opróżnienie stanowiska prezydenta, to wyboty muszą być zarządzone nie później niż do czternastego dnia, a wybory do sześćdziesiątego dnia od ch zarządzenia. W stanie nadzwyczajnym mogą się odbyć dopiero po upływie dziewięćdziesięciu dni, a kadencja obecnego prezydenta zostaje przedłużona.
W wyborach obowiązuje zasada większości bezwzględnej, co oznacza, że prezydentem zostaje osoba która uzyskała więcej niż połowę ważnych głosów.
-druga tura; Jeżeli żaden z kandydatów takiej większości nie uzyska, do drugiej tury przechodzą dwaj kandydaci z najwyższą liczbą głosów, odbywa się ona do czternastego dnia po pierwszej turze. Jeśli jeden z kandydatów umrze, wycofa się lub utraci prawo wybieralności, to głosowanie odracza się o kolejne 14 dni, a na jego miejsce wchodzi kandydat z kolejno najwyższą liczbą głosów.
Ważność wyborów weryfikuje Sąd Najwyższy. Orzeka on njajpierw o protestach wyborczych (jeśli zostaną wniesione), następnie o ważności wyboru. Ma na to trzydzieści dni. Można założyć, że brak orzeczenia SN nie stanowiłbym przeszkody dla objęcia urzędu przez nowo wybranego prezydenta, co można wnioskować z art. 131 ust.2, który mówi, że jedyną z przyczyn opróżnienia urzędu przydenta jest stwierdzenie stwierdzenie niewarzności wyborów, ozacza to, że najpierw musi nastąpić objęcie urzędu, nie ma więc konieczności odczekania na rozstrzygnięcie SN.
Nowo wybrany prezydent składa przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym [art 130] do ostatniego dnia przed upływem kadencji obecnego prezydenta. W praktyce przysiędze prezydenta towarzyszy jego wystąpienie przed ZG w formie orędzia. KAdencja zaczyna się od momentu objęcia urzędu i kończy się po pięciu latach.
96. Udział prezydenta RP w procedurze ustawodawczej.
Głównym zadaniem prezydenta w tej procedurze jest podpisywanie ustaw(nawiązanie do tradycji dawnej monarchii konst.) czynność ta nazywana jest promulgacją i wiąże ze sobą wiele skutków prawnych. Art. 122 ust. 2 konstysucji przewiduje, że prezydent podpisuje ustawę w terminie dwudziestu jeden dni od jej przedstawienia przez Marszałka Sejmu. Termin ten ulega skróceniu do siedmiu dni w odniesieniu do ustawy budżetowej i ustawy o prowizium budżetowym[ art. 224 ust. 1] oraz w odniesieniu do ustaw, które zostały uchwalone w trybie pilnym [art. 123 ust. 3]. Podpisanie jest obowiązkiem prezydenta, dotyczy ono zawsze całej ustawy[ nie posiada weta selektywnego jak w USA).
Obowiązek podpisania ustawy ma najpierw charakter względny, bo prezydent może skorzystać z przysługujących mu procedur zakwestionowania ustawy (weto ustawodawcze lub skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego). Obowiązek podpisania ustawy nabiera charakteru bezwzględnego wraz z upływem wymienionych wcześniej terminów, wówczas powstrzymanie się od ich podpisania stanowiło by delikt konstytucyjny a prezydent mógłby być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
Prawnym skutkiem podpisania ustawy jest powstanie, również po stronie prezydenta, obowiązku narządzenia jej ogłoszenia. Ogłoszenia dokonuje prezes Rady Ministrów i dopiero wtedy staje się możliwe jej wejście w życie.
Przed podpisaniem ustawy prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności tej ustawy z konstytucją. Jest to uprawnienie prezydenta o charakterze wyłącznym i samodzielnym. Wystąpienie do TK oznacza rezygnację prezydenta z wykorzystania weta ustawodawczego. Prezydent może zakwestionować przed TK każdą ustawę. Jeśli chodzi o ustawy o zmianie konstytucji, to art. 235 nie udziela jasnej odpowiedzi, czy prezydent może zakwestionować jej konstytucyjność. Gdyby dopuścić taką możliwość, to kontrola mogłaby dotyczyć jedynie procedury, w której zmiana konstytucji doszła do skutku.
Treścią zarzutu musi być niezgodność ustawy z konstytucją( niezgodność treściowa- materialna, naruszenie trybu lub naruszenie kompetencji). Prezydent może cofnąć wniosek złożony do TK jeśli nie został jeszcze rozstrzygnięty i będzie musiał podpisać ustawę.
Orzeczenie TK ma charakter wiążący i jeśli uzna ustawę za zgodną z konstytucją to prezydent ma bezwzględny obowiązek ją podpisać. Jeżeli natomiast TK uzna ustawę za niezgodną z konstytucją, to po stronie prezydenta powstaje bezwzględny obowiązek odmowy podpisania ustawy. Odmowa ma charakter ostateczny a postępowanie ustawodawcze ulega zamknięciu.
Art. 122 ust. 4 zd. 2 konstytucji przewiduje, ze jeżeli TK nie orzeknie, iż przepisy uznane za niezgodne z konstytucją są nierozerwalnie związane z całą ustawą, to prezydent, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu:
1) podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych przez TK za niezgodne z konstytucją( w okrojonym kształcie) albo
2) zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.
Po wprowadzeniu poprawek i zatwierdzeniu przez obie izby, ostateczna wersja ustawy przekazana jest prezydentowi, który znów może przekazać ją do TK z wnioskiem o sprawdzenie jej konstytucyjności, a po stwierdzeniu konstytucyjności przez TK zostaje podpisana przez prezydenta.
Jeżeli prezydent nie wystąpił do TK, to może zastosować weto ustawodawcze, to znaczy przekazać Sejmowi ustawę do ponownego rozpatrzenia. Weto nie może dotyczyć ustaw budżetowych i ustaw o prowizorium budżetowym a także ustaw o zmianie konstytucji. Weto może zostać cofnięte w każdym etapie, byle nastąpiło przed ostatecznym głosowaniem Sejmu.
Wniesienie weta nie wymaga kontr-asygnaty premiera. Jeżeli ustawa zostanie ponownie uchwalona przez Sejm prezydent musi ją bezwzględnie podpisać w ciągu siedmiu dni.
Ostatnią czynnością proceduralną prezydenta jest zarządzenie ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.
97. Udział prezydenta Rp w procedurze ustawodawczej
Konstytucja z 1997 r. przyznaje prezydentowi bardzo skromne kompetencje prawodawcze(obawy sprzed roku 89) Prezydent nie ma mocy wydawania aktów z mocą ustawy, wyjątkiem jest okres stanu wojennego, jeśli Sejm nie może się zebrać. Wtedy prezydent wydaje rozporządzenia z mocą ustawy [art. 234] wymagają one kontrasygnaty premiera, a po zebraniu się Sejmu rozporządzenia muszą być zatwierdzone(kontrola następcza)
W pozostałych sytuacjach prezydent może wydawać tylko akty podstawowe:
1) rozporządzenia - na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawy i w celu jej wykonania; rozporządzenia takie stanowią źródło powszechnie obowiązującego prawa, ale muszą pozostawać w granicach upoważnienia ustawy i być z nią zgodne [art. 142 ust 1 zw. Z art 92]
2) zarządzenia - mają one charakter wewnętrzny i mogą wiązać jedynie jednostki organizacyjne podlegające prezydentowi, a więc przede wszystkim jego kancelarię [art. 142 ust. 1 zw. Z art. 93]
98. Uprawnienia Prezydenta RP wobec Sejmu i Senatu
Stosunki prezydenta z parlamentem są wyznaczone przez ogólne zasady systemu parlamentarnego, w formie nadanej mu przez konstytucje z 1997 roku. Parlament może jedynie pociągnąć prezydenta do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, co może być realne tylko w wyjątkowej sytuacji.
Uprawnienia prezydenta można podzielić na:
-organizacyjne; zarządzanie wyborów, zwoływanie pierwszych posiedzeń izb (prezydent podporządkowany jest terminom ściśle wyznaczonym przez konstytucję).
-inicjatywne; zarządzenie referendum( wymaga zgody Senatu) oraz inicjatywa ustawodawcza.
-hamujące; weto ustawodawcze, kwestionowanie ustaw przed Trybunałem Konstytucyjnym, w procedurze kontorli prewencyjnej bądź następczej, a także rozwiązanie Sejmu(tylko w enumeratywnie wskazanych sytuacjach.
Za wyraz komunikacji uważa się również orędzie prezydenta wygłaszane na forum Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego gdzie przedstawia swoje stanowisko w określonej sprawie. Obowiązkiem marszałka jest włączenie orędzia w plan obrad, nad orędziem nie przeprowadza się debat.
99. Uprawnienia prezydenta RP wobec rządu.
Przysługują mu szerokie kompetencje w procesie powoływania Rady Ministrów ( dalej RD) . Przyjmuje dymisję RD, desygnuje premiera i powołuje nowy rząd, a w razie niepowodzenia trzech kolejnych procedur uzyskania sejmowego wotum zaufania dla nowego rządu rozwiązuje (skraca kadencję) Sejmu. Znaczenie tych kompetencji opiera się na układzie sił w Sejmie . Jeśli jest stabilna większość, to jego rola ogranicza się do formalnego wymiaru,zaś brak tej stabilnej większości prowadzi do wzrostu znaczenia roli prezydenta (koncepcja parlamentaryzmu zracjonalizowanego).
Istotniejsze kompetencje posiada prezydent jeśli chodzi o zmiany w składzie urzędującego gabinetu, jednak musi działać na wniosek premiera [art. 161].
Brak mu kompetencji co do egzekwowania odpowiedzialności rządu lub ministrów.
Nie może samodzielnie dymisjonować rządu, premiera, ministrów. Może zwrócić się do Sejmu o pociągnięcie premiera lub ministra do odpowiedzialności konstytucyjnej [art. 156 ust.2] jeśli złamią prawo.
Ma prawo do zwołania Rady Gabinetowej [art. 141 ust. 1] w sprawach szczególnej wagi. RG nie przejmujje kompetencji Rady Ministrów, postanowienia muszą zostać przetworzone w akty wiążące, czym zajmuje się już Rada Ministrów oraz jej prezes.
Do roli prezydenta należy podejmowanie pewnych rozstrzygnięć w sprawach polityki zagranicznej czy obronności.
Uogólniając, między kompetencjami prezydenta a działaniem rządu istnieje rozdział i prezydent nie dysponuje instrumentami prawnymi pozwalającymi mu kierować, czy kontrolować rząd. W dobrym obyczaju politycznym leży informowanie prezydenta o istotnych sprawach funkcjonowania rządu oraz wysłuchanie uwag i sugestii głowy państwa.
Rzeczywisty kształt relacji prezydent- Rada Ministrów zależy od układu sił politycznych, czy większość pochodzi z tego samego obozu.