Zmiany stanu technicznego pojazdu w procesie eksploatacji.

• Zużycie

• tarcie ślizgowe

• tarcie toczne

• Okres docierania

• okres pracy szkodliwej ( smarowania)

Zużycie- Technika prowadzenia bardzo mocno wpływa na zużycie samochodu. Trzeba zdawać sobie sprawę, że np. silnik w trakcie ogrzewania najbardziej się zużywa. Jazda na krótkich odcinkach, tylko na krótkich odcinkach, powoduje, że będziemy musieli wcześniej zrobić remont silnika.

Druga sprawa, “gniecenie” na zimno. Jeżeli, zanim silnik się rozgrzeje, już zaczynamy mocno przyspieszać, używać 5-6 tysięcy obrotów, wciskać gaz do dechy… Nie, silnik musi być rozgrzany i tylko wtedy dobrze i wydajnie pracuje.

Wielkim tematem jest jazda po nierównościach. Jeśli jeździmy po drogach nierównych niestety musimy jechać wolniej, omijać dziury. To nie tylko kwestia zawieszenia, ale również powstających naprężeń. Wówczas jest większa tendencja do korozji. Skręcanie kierownicy do końca przy zawracaniu lub wtedy, gdy wjeżdżamy w jakąś dziurę, albo na krawężnik. Wtedy są bardzo duże przeciążenia układu kierowniczego.

Tarcie ślizgowe - tarcie występujące na styku dwóch ciał stałych (jest tarciem zewnętrznym), gdy ciała przesuwają się względem siebie lub gdy ciała spoczywają względem siebie a istnieje siła dążąca do przesunięcia ciał. Tarcie ślizgowe jest zjawiskiem powszechnym i występuje zawsze gdy styk ciał przenosi siłę nacisku, odpowiada ono za wiele zjawisk, występuje w większości urządzeń mechanicznych.

Jeżeli ciała pozostają w spoczynku względem siebie, to tarcie nazywane jest tarciem statycznym (spoczynkowym), a siła - siłą tarcia statycznego. Gdy ciała poruszają się względem siebie to tarcie nazywa się tarciem ruchowym (kinetycznym, dynamicznym), a siła - siłą tarcia kinetycznego .

Na ciało poruszające się z prędkością v dzięki sile napędzającej F, działa siła tarcia (dynamicznego) T skierowana przeciwnie do kierunku ruchu. Jak wiemy, zależy ona od siły nacisku N i wyrażamy ją wzorem:


gdzie:
f - współczynnik tarcia (dynamicznego).
Współczynnik tarcia określa tutaj proporcjonalność siły tarcia do siły nacisku. Nie ma on tutaj żadnej jednostki, jest to tylko wartość liczbowa.

Tarcie toczne (nazywane również oporem toczenia) - opór ruchu występujący przy toczeniu jednego ciała po drugim. Występuje np. pomiędzy elementami łożyska tocznego, między oponą a nawierzchnią drogi. Zwykle tarcie toczne jest znacznie mniejsze od tarcia ślizgowego występującego między ciałami stałymi, dlatego toczenie jest częstym rodzajem ruchu w technice.

załóżmy że jakaś bryła toczy się po równym podłożu.



Podobnie jak wyżej, działa tu siła napędzająca F oraz siła nacisku N. Pojawia się tu jednak nowa siła - siła tarcia tocznego T, wyrażana wzorem:

gdzie:
R - promień koła będącego przekrojem poprzecznym toczącej się bryły (np. walca lub kuli),
f_T - współczynnik tarcia tocznego.
Współczynnik tarcia tocznego wyrażany jest w metrach (jednostkach długości).

Okres pracy szkodliwej silnika

Przy projektowaniu silników spalinowych, podobnie jak przy projektowaniu innych maszyn i ich części, bierze się pod uwagę wszelkie stawiane wymagania konstrukcji. W tym wypadku, jednym z tych wymagań, jest ciągła praca pod obciążeniem. Optymalizuje się resztę konstrukcji tak, by podczas "normalnej pracy", silnik był jak najbardziej wytrzymały, kosztem rzadko używanego biegu jałowego. Dotyczy to projektowania silników, jak i olejów. Olej powinien zapewnić najlepsze smarowanie w warunkach normalnej pracy.

Po pierwsze, jeśli chodzi o odcinkę, na jałowym biegu następuje bardzo szybko. Prędkość kątowa wałka rozrządu, czy korbowego zmienia się natychmiastowo. W bardzo krótkim czasie zmieniają się naprężenia, które możemy nazwać udarnymi, co nie jest dobre dla żadnego materiału. Są to trudne warunki dla pracy, także dla smarowania. Gazowanie na jałowym jest czymś dla silnika podobnym, jak trenujemy boks z workiem. Bierzemy zamach i... ktoś usuwa worek, a my dalej uderzamy, jakby worek był. Bolą ścięgna? Tak samo działa koło zamachowe. Zadając moment, który nie jest nigdzie odbierany, poza tym łożyska również mają większe opory toczenia, ale o tym później.

Po drugie, jeśli silnik chodzi na biegu jałowym, służy on wyłącznie do tego, by podtrzymać jakieś tam obroty, bo silnik spalinowy ma ten feler, że nie daje momentu od zerowych obrotów. Chodząc na jałowym, musi pokonać własne opory, jak pompy wody, alternatora i takie tam. W tym momencie tarcie jest bardzo duże, a silnik daje bardzo mały moment i silnik się szybciej zużywa wycierając się szybciej, łożyska nie pracują najlepiej i występuje tarcie mieszane (w skrajnych przypadkach graniczne). Nie wspominając już o korkach, gdzie wysoka temperatura, niskie obroty, 2. najmniejsze biegi i ich ciągłe wachlowanie powodują znacznie szybsze zużywanie silnika, niż długie trasy.

Tarcie w łożyskach zależy od wielu czynników. Jednym z tych czynników jest prędkość obrotowa. Jej wpływ na współczynnik tarcia pokazuje krzywa Stribecka:




Widać, że wsp. tarcia przy niskich obrotach jest większy. Występujące tam tarcie mieszane, jest związane ze stykaniem się dwóch powierzchni i ich wzajemnego wycierania się.
Następuje szybsze zużycie powierzchni. Łożyska pracują lepiej przy wyższych prędkościach obrotowych, ich współczynnik tarcia jest mniejszy, gdyż powierzchnie się nie stykają, gdyż występuje tarcie płynne.

Dodatkowo, zbyt długa praca na jałowym biegu powoduje osadzanie się sadzy ze spalonego oleju na świecach...

Tak więc śmiem twierdzić, że częste biegu jałowego użycie, skraca życie


Nie wspominając już nawet o tym, że praca na biegu jałowym nie daje nam nic, oprócz zużywania się i pracy w ciężkich dla silnika warunkach, bo spalane paliwo nie jest zamieniane na nasz ruch, a o to nam chodzi. W tym wypadku sprawność całego samochodu jest równa zero, co jest marnotrawieniem. Dlatego też producenci samochodów pracują nad
systemami start and go, które sprawią, że silnik nie będzie musiał pracować w trudnych warunkach w korkach bezczynnie, nie będzie spalał paliwa niepotrzebnie, a przy tym mniej wydzielał do atmosfery zanieczyszczeń.

Okres docierania

Współczesne jednostki napędowe, zarówno z zapłonem iskrowym jak i samoczynnym nie wymagają docierania w dawnym rozumieniu tego pojęcia. Nie trzeba więc wymieniać oleju i filtra oraz regulować zaworów po 1000 - 1500 km przebiegu.

 

W nowoczesnych silnikach pierwszy przegląd wraz z wymianą oleju przypada, w zależności od wymagań producenta, po 15, 20 lub 30 tysiącach kilometrów lub po roku eksploatacji w zależności, który warunek wystąpi wcześniej.

 

Należy jednak podkreślić, że współczesne silniki w pierwszym okresie eksploatacji (około 1000 km) nie powinny być przeciążane jazdą na niskich obrotach i wysokich biegach, nie powinny być gwałtownie obciążane, gdy są zimne zaraz po rozruchu. Części trące tych silników są bardzo dokładnie obrobione, lecz powinny się wzajemnie dopasować i ułożyć, co przyczynia się do osiągania długich przebiegów w przyszłości.

---