ELEKTROTERAPIA - PRĄDY IMPULSOWE

Elektostymulacje

Elektrostymulacja - Zabieg elektroleczniczy wykorzystujący prąd impulsowy.

Rodzaje zabiegów:

* elektrostymulacja mięśni zdrowych;

* elektrostymulacja mięśni odnerwionych;

* elektrostymulacja mięśni gładkich;

* elektrostymulacja poprawiająca ukrwienie;

* elektrostymulacja w zwalczaniu bólu - TENS;

* impuls prostokątny (prąd galwaniczny przerywany).

Cechy:

krótki czas narastania i opadania impulsu, faza plateau

timp od 0,1 do 1200 ms, P = 20-3000 ms

Działanie biologiczne: skurcz mięśnia podczas wzrostu i spadku natężenia, objawy czuciowe (mrowienie, kłucie).

Zastosowanie:

1. Pobudzanie do skurczu mięśni zdrowych - profilaktyka zaniku i przykurczu, ćwiczenie mięśni słabych. UWAGA - mięśnie odnerwione (porażone wiotko) reagują tylko przy dużych natężeniach

-> ból, uszkodzenie skóry!

2. elektrodiagnostyka

3. prąd timp = 2 ms, P = 5 ms - obniżenie napięcia mięśniowego, działanie p/bólowe - prąd Traberta

Impuls trójkątny, ekspotencjalny

Cechy: wolne narastanie i opadanie natężenia, gdy timp krótszy od 10 ms to działanie podobne do prądu prostokątnego.

Działanie biologiczne: pobudzenie do skurczu mięśni odnerwionych - zdrowe mięśnie - zdolność akomodacji - nie reagują skurczem; mniejsze pobudzenie włókien nerwów czuciowych (mniej bolesne).

Zastosowanie:

* elektrostymulacja mięśni porażonych wiotko (niedowład obwodowy);

* elektrostymulacja mięśni gładkich (pęcherz moczowy, jelita);

* leczenie zespołów bólowych;

* elektrodiagnostyka;

* elektrostymulacja.

Dobór dawki: - natężenie prądu, czas trwania impulsu, rodzaj impulsu.

Akomodacja - przystosowanie do wolno narastającego impulsu - cecha zdrowych mięśni szkieletowych.

Mięśnie gładkie - słaba akomodacja,

Mięśnie odnerwione - utrata akomodacji - reakcja skurczem na impuls trójkątny

Elektrostymulacja mięśni - Celem jest pobudzenie do skurczu mięśni szkieletowych lub gładkich.

Skurcz mięśnia można wywołać przez:

* działanie bezpośrednie na mięsień;

punkt motoryczny mięśnia - miejsce wnikania nerwu do mięśnia;

* działanie pośrednie na nerw;

punkt motoryczny nerwu - miejsce, w którym nerw znajduje się najbliżej powierzchni skóry.

Mięsień zdrowy: najpierw pobudzony nerw ruchowy, następnie włókna mięśnia.

Mięsień odnerwiony: pobudzane tylko bezpośrednio włókno mięśniowe (dłuższy impuls jest potrzebny).

Technika zabiegów elektrostymulacji mięśni:

* Metoda jednobiegunowa (elektroda czynna)

elektroda czynna (-), w punkcie motorycznym,

elektroda bierna (+), większa, umieszczona w oddaleniu.

Ważna znajomość topografii punktów motorycznych - nerwu (pośredni), mięśnia (bezpośredni).

* Metoda dwubiegunowa (dwuelektrodowa)

dwie elektrody równej wielkości ułożone w pobliżu przyczepów mięśnia, biegun (-) ułożony obwodowo.

Zastosowanie:

* ES mięśni odnerwionych (nie reagują na impulsy nerwowe);

* ES mięśni nieznacznie uszkodzonych;

* ES mięśni zdrowych.

Elektrostymulacja mięśni odnerwionych:

Uszkodzenie neuronu obwodowego - porażenie wiotkie. Objawy:

brak lub ograniczenie funkcji ruchowej, zaburzenia czucia - (jeśli nerw ma włókna czuciowe), zanik mięśnia, zwyrodnienie, utrata kurczliwości.

Cel elektrostymulacji: (Uwaga: ES nie przyśpiesza regeneracji mięśnia!)

* opóźnienie zaniku mięśnia,

* odbudowa siły mięśnia,

* zapobieganie wtórnym następstwom braku ruchu (zaburzenia krążenia, uszkodzenia skóry, itp.).

Rodzaj prądu:

* prąd ekspotencjalny (trójkątny) - wybiórcza stymulacja gdyż mięsień zdrowy nie reaguje na te impulsy.

Dobór parametrów - czas trwania impulsu i jego natężenie. Ważne! [krzywa it]

Metodyka - dwubiegunowa, katoda obwodowo; dla małych mięśni jednobiegunowa

Dobór parametrów - uzyskanie możliwie silnego skurczu przy małym natężeniu.

Zasada:

- impuls tym dłuższy im bardziej uszkodzony mięsień - tabela Gillerta

- długie przerwy - 2-5 razy dłuższe od impulsu

Warunki skuteczności zabiegu:

* analiza mechaniki porażonych mięśni;

* wywołanie dostatecznie silnego skurczu, właściwego mięśnia lub grupy mięśni;

* właściwy dobór parametrów (zmęczenie mięśnia!);

* właściwe ułożenie porażonej kończyny (rozluźnienie),

* odpowiedni czas rozpoczęcia zabiegów ES - najczęściej w 2 tyg. po ustabilizowaniu stanu klinicznego (np. tło zapalne - zabiegi dopiero po ustąpieniu ostrego stanu!)

ELEKTROTERAPIA - PRĄDY IMPULSOWE

ŚREDNIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

Prądy impulsowe średniej częstotliwości to prądy o częstotliwości: f=1000-100.000Hz.

W terapii wykorzystuje się głównie częstotliwości - 3.000-10.000Hz

Cechy:

* głębsze wnikanie w tkanki gdyż z wzoru na opór tkanek:

Xc=1:2ΠxfxC pi=3,14 w. stała

wynika, iż oporność pojemnościowa danej tkanki (Xc) w przypadku stałej jej pojemności elektrycznej (C) zmniejsza się w miarę zwiększania częstotliwości prądu (f);

* słabsze oddziaływanie na receptory czuciowe skóry;

* ograniczony wpływ elektrochemiczny na tkanki.

Czas impulsu pr. śr. częstotliwości jest bardzo krótki np. f=10.000 Hz timp=100 ps

Trzeba by użyć dużych natężeń (10x silniejsze) prądu, aby wywołać skurcz, (krzywa It).

Dałoby to nieprzyjemne wrażenia czuciowe, ból, możliwość uszkodzenia tkanek więc:

Aby prądy średniej częstotliwości wywierały działanie pobudzające muszą mieć zmodulowaną częstotliwość i amplitudę.

Rodzaje modulacji:

* endogenna (w tkankach) - prądy Nemeca

* egzogenna (w aparacie) - prądy Kotza, rosyjska stymulacja.

Częstotliwość nośna - średnia częstotliwość będąca nośnikiem fali niskiej częstotliwości do tkanek głębiej położonych np. 4000Hz

Częstotliwość podstawowa - f modulacji = 0-150Hz - niska

Rodzaje modulacji:

Modulacja unipolarna - jednokierunkowa

Ruch jonów jednokierunkowy, zgodny z impulsem, przemieszczenie i gromadzenie jonów na granicach anatomicznych i pod podkładami - efekt galwaniczny (elektrochemiczny).

UWAGA: może dojść do oparzenia elektrochemicznego skóry jak w przypadku prądu stałego!

Modulacja bipolarna - dwukierunkowa

Ruch jonów w obu kierunkach, w jednakowych odstępach czasu - brak efektu galwanicznego ale:

Możliwe oparzenie skóry przy zbyt dużych natężeniach lub zagęszczeniu prądu!

Prądy impulsowe średniej częstotliwości

modulowane endogennie - Prądy Nemeca

Dwa obwody prądu - 4 elektrody,

Częstotliwość nośna f=4.000Hz i f=3.900Hz

Dodawanie faz zgodnych, odejmowanie faz przeciwnych

Częstotliwość modulowana jest właściwie częstotliwością niską = 0-100Hz

Prądy te nie powstają pod elektrodami (brak działania bodźcowego w tym miejscu), ale wewnątrz tkanek. Amplituda jest zawsze większa niż prądów wyjściowych (sumowanie natężeń).

Metoda statyczna - elektrody płaskie lub próżniowe, wielkość i ułożenie zależy od lokalizacji, dawka -wyraźne odczucie wibracji. Interferencja nierównomierna!

Metoda kinetyczna - elektrody ruchome lub przeciwstawna zmiana natężenia prądu na elektrodach-rytmiczna zmiana. Zalety: zwiększenie zasięgu działania, zapobieganie zjawisku przystosowania.

Czas trwania: co najmniej 10, 15-20 min, 1x dziennie, seria 6-20 zabiegów.

Działanie biologiczne:

* przeciwobrzękowe

* pobudzenie mięśni szkieletowych do skurczu

* zmniejszenie napięcia nerwów współczulnych

* rozszerzenie naczyń krwionośnych

* poprawa trofiki (odżywienia) tkanek

* przeciwbólowe

Pole statyczne (stała częstotliwość) - efekt działania

f=100Hz - dz. przeciwbólowe, obniżenie aktywności u. współczulnego.

f=50Hz - skurcz mięśni szkieletowych.

Pole dynamiczne (częstotliwość zmienia się rytmicznie) - efekty działania

f=0-10Hz - skurcz mięśni szkieletowych

f=25-50Hz - pobudzenie mm szkieletowych, usprawnienie krążenia

f=50-100Hz - p/bólowe, przekrwienne, obniżenie napięcia mięśni, sprzyja resorpcji.

f=90-100Hz - hamuje u. współczulny, p/bólowe, przekrwienie

f=0-100Hz - działanie wszystkich powyższych zak

Wskazania:

* zespoły bólowe ze zwiększonym napięciem mięśni

* pourazowe i pooperacyjne zaburzenia czynności mięśni

* zaniki mięśniowe

* zapalenia okołostawowe

* neuropatie

* obwodowe zaburzenia krążenia we wczesnym okresie

Przeciwwskazania:

* ból o niejasnej etiologii

* ostre stany zapalne

* skłonność do zakrzepów, żylaki

* uszkodzenia skóry, czyraki itd.

* stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, miastenia.

* ciąża, krwawienia ginekologiczne

* zaburzenia rytmu serca, okolica serca, rozrusznik

* metalowe implanty.

Prądy impulsowe średniej częstotliwości

modulowane egzogennie (w aparacie)

Rosyjska stymulacja

na częstotliwość nośną f=8.000Hz nałożona obwiednią prądu małej częstotliwości.

2 lub 4 elektrody.

Prądy Kotza

częstotliwość nośna: f=2.000 - 10.000Hz

„paczkowane” w prostokątne impulsy małej częstotliwości.

Wskazania:

* dysfunkcje mięśni - zanik z nieczynności, stany pourazowe i pooperacyjne, (dz. p/bólowe 15-20 min, przekrwienne 7-10 min czas modulacji 1:2,1:3);

* trening mięśni zdrowych. (t=10s, tp=50s, 10 skurczów w serii, 5x tyg.;

* zwiększenie szybkości skurczu-10-15 zabiegów;

* siły skurczu - 20-25 zab.;

* wytrzymałości - mięśnia 35 zab. i więcej).

Przeciwwskazania: jak do prądów endogennych.

Działania uboczne prądu stałego, prądów małej i średniej częstotliwości:

Elektroliza - na styku elektrod z podkładami. Wywołują prądy galwaniczne, asymetryczne prądy impulsowe, prądy z komponentem galwanicznym. Anoda - jony kwaśne. Katoda - jony zasadowe.

Ważne: grube, duże podkłady, odpowiedni czas zabiegu, stan skóry pacjenta.

Zagęszczenie prądu - na ostrych krawędziach, nierównych powierzchniach, metalach

Ważne: technika zabiegu - stan elektrod i podkładów, przestrzeganie przeciwwskazań.

Działanie ciepła - im większa częstotliwość tym większe niebezpieczeństwo oparzeń.

Ważne: technika zabiegu - natężenie prądu, sprawdzenie zaburzeń czucia, sprawna aparatura.

Zasady bezpiecznej obsługi urządzeń elektroleczniczych BHP:

* usytuowanie aparatu w odpowiedniej odległości od instalacji wodno-kanalizacyjnej i centralnego ogrzewania;

* dobry stan techniczny aparatów (przeglądy naprawy);

* obsługa przez wykwalifikowany personel;

* szkolenie pracowników na stanowisku pracy.

Pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem:

* wyłączenie prądu lub usunięcie osoby rażonej spod jego wpływu (izolacja!);

* przystąpienie do reanimacji;

* polecenie wezwania lekarza.

ELEKTROTERAPIA - PRĄDY IMPULSOWE

MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch ładunków. W organizmie żywym, tak jak w cieczach, ładunkami tymi są jony, to znaczy atomy lub cząsteczki obdarzone ładunkiem elektrycznym.

Rodzaje prądów:

Prąd stały - przepływ ładunków jednokierunkowy, polaryzacja (ładunek elektrod) stała (+ lub -)

Prąd zmienny - zmiany polaryzacji zachodzące wiele razy w ciągu sek. np. 100 Hz co uniemożliwia stałą polaryzację.

Przepływ prądu może być:

Jednokierunkowy (jednobiegunowy, unipolarny) elektrony zawsze poruszają się w jednym kierunku (umownie od anody do katody.

Rodzaje prądów jednokierunkowych:

* stały (galwaniczny) - cecha: natężenie stałe;

* zmienny jednokierunkowy - cecha: stały kierunek, zmienne natężenie;

* przerywany (rodzaje: prostokątny, trójkątny, trapezowy);

* sinusoidalny.

Dwukierunkowy (dwubiegunowy, bipolarny): przepływ elektronów naprzemienny w różnych kierunkach ze stałą zmianą polaryzacji

Rodzaje prądów dwukierunkowych:

* Symetryczny - po obu stronach linii zerowej występują impulsy o identycznych parametrach (powierzchni-Sl,S2), wtedy oba bieguny są równoważne - brak działania elektrochemicznego.

* Asymetryczny - wychylenia po jednej stronie linii są większe - działanie galwaniczne (elektrochemiczne) - jest tym większe im większa różnica pomiędzy impulsami dodatnimi i ujemnymi.

W fizykoterapii prądami niskiej częstotliwości wykorzystuje się wiele różnych rodzajów prądów

Złożone są one z impulsów elektrycznych o różnym kształcie i częstotliwości od 0,5 do 500 Hz. (najczęściej do 200Hz) i amplitudzie. Często poddane różnej modulacji.

Podstawowa cecha tych prądów - działanie bodźcowe na tkanki pobudliwe-nerwową i mięśniową, (efekt-wywołanie skurczu mięśnia).

Działanie zależy głównie od:

kształtu impulsu, amplitudy (natężenia prądu), częstotliwości.

Działanie biologiczne:

Motoryczne (skurcz) - działanie tonizujące napięcie mięśniowe, zwiększenie siły mięśni.

Zwiększenie ukrwienia:

* przekrwienie powysiłkowe

* działanie na układ sympatyczny (hamowanie u. współczulnego - rozszerzenie naczyń)

Działanie przeciwbólowe:

- działanie na układy hamujące ból;

- działanie przyczynowe np. rozluźnienie mięśnia;

Parametry prądu impulsowego:

timp (ms) - czas trwania impulsu,

tn (ms) - czas narastania natężenia w impulsie,

to (ms) - czas opadania natężenia w impulsie.

l = (mA) - amplituda natężenia impulsu.

f (imp/min), (imp/s) - częstotliwość - liczba impulsów w czasie = 1/T

T (ms) - czas powtarzania (okres) = czas trwania impulsu + czas trwania przerwy (P).

Parametry prądu impulsowego a oddziaływanie biologiczne:

Częstotliwość impulsów - ma wpływ na reakcje tkanki pobudliwej:

* b. niskie częstotliwości pojedyncze skurcze mięśni;

* wysokie częstotliwości brak efektu skurczu.

Zależność rodzaju skurczu od częstotliwości:

mięśnie szkieletowe

Do 10 Hz - skurcz pojedynczych mięśni

10-20 Hz - skurcz tężcowy niezupełny

20-80 Hz (50Hz) - skurcz tężcowy zupełny

90-200 Hz - rozluźnienie mięśni

Czas trwania impulsów:

Aby wywołać reakcję impuls musi mieć dostateczny czas trwania (krzywa l/t)

im krótszy impuls tym potrzebna większa amplituda (natężenie prądu), aby wywołać efekt.

Czas narastania natężenia w impulsie - Ma wpływ na kształt impulsu:

prostokątne - b. krótki

trójkątne - długi czas narastania

możliwe inne. np. trapezowe

Długość przerwy pomiędzy impulsami lub seriami impulsów, ma wpływ na zmęczenie mięśnia i jego wypoczynek - w tym czasie odbywa się usunięcie produktów przemiany materii, uzupełnienie niedoborów energetycznych powstałych na skutek skurczu.

Ważny stosunek czasu trwania salwy impulsów do czasu trwania przerwy: co najmniej 1:2,1:3, 1:5.

Prąd Traberta - prąd UR, prąd 2-5

impuls prostokątny timp=2ms, tp=5ms, T=7ms, f=142 Hz (1/T)

komponenta galwaniczna tego prądu = 2/7 (timp: T = współczynnik wypełnienia - ile czasu w całym cyklu T zajmuje przepływ stały)

Dopuszczalna dawka prądu = powierzchnia elektrody (cm1) x 0,2 mA/cm3

(max dawka prądu galwanicznego).

Składowa galwaniczna prądu UR=2:7=0,286 [timp.= 2,T=2+5=7]

Dopuszczalna dawka prądu Traberta jest większa od dawki prądu galwanicznego = 0,2 mA/cm2:0,286= 0,7mA/cm2. Dla elektrody o pow.np. 70cm2=70x0,7=49 mA

(dla galwanicznego max 25mA!)

działanie biologiczne:

hamowanie u. współczulnego, rozluźnienie mięśni, hamowanie przewodnictwa bólu

metodyka:

* terapia miejscowa - elektrody w miejscu bólu

* terapia segmentarna - elektrody na kręgosłupie, równoczesne oddziaływanie na czuciowo-ruchowy i układ wegetatywny (l=15-25mA)

* terapia łączona - miejscowa i segmentarna

2 - elektrody duże 8x10cm,10x14cm, odległość 3 cm, gruby podkład 2 cm, mocno zwilżony!, czas zabiegu - 10-15min, l-na granicy tolerancji, (uczucie wibracji lub ucisku) zwiększane kilka razy w ciągu zabiegu

ułożenie elektrod:

szyjne EL1 - ułożenie elektrod - C2-C6, Th1-Th5

K(-) - góra, A(+) - dół - dolegliwości głowy i szyi

A(+) - góra, K(-) - dół - dolegliwości kończyn górnych

piersiowe górne EL2 - ułożenie elektrod - C7-Th5, Th6-Th10

K(-) - góra, A(+) - dół - dolegliwości głowy, szyi, obręczy barkowej

A(+) - góra, K (-) - dół - dolegliwości górnej części klatki piersiowej

piersiowo-lędźwiowe EL3 - ułożenie elektrod Th5-Th9, Th12-L5

K(-) - góra, A(+) - dół - neuralgie międzyżebrowe

A(+) - góra, K (-) - dół- dolegliwości kręgosłupa lędźwiowego

lędźwiowo-krzyżowe EL4 - ułożenie elektrod Th9-13, L5-S4

K(-) - góra, A(+) - dół - dolegliwości kręgosłupa lędźwiowego

A(+) - góra, K (-) - dół - dolegliwości obręczy biodrowej i kończyn dolnych

Wskazania: choroba zwyrodnieniowa stawów, kręgosłupa, neuralgie, bóle mięśniowe, wzmożone napięcie mięśni, stany pourazowe narządu ruchu, zaburzenia krążenia obwodowego

Przeciwwskazania: jak do innych zabiegów przy użyciu prądów, ciąża, miesiączka - ułożenia lędźwiowe

Prądy diadynamiczne - prądy Bernarda

Są to prądy złożone:

komponenta zmienna - wyprostowany prąd sinusoidalny, f=50Hz w postaci impulsów o f=50Hz lub 100Hz t=10ms (dosis)

komponenta galwaniczna - prąd stały podprogowy (basis), wartość mocy impulsu nie spada do zera.

zachowują właściwości bodźcowe impulsów oraz właściwości prądu stałego (zjawiska elektrolityczne, ruch jonów

Podstawą terapii są 2 rodzaje prądów:

Prąd MF - jednopołówkowy, wyprostowany prąd zmienny f=50Hz, t.imp.= 10ms i przerwa 10ms.

Prąd DF - dwupołówkowy, wyprostowany prąd zmienny f=100Hz, timp= 10 ms, bez przerwy.

Pozostałe rodzaje prądów DD powstałe na bazie MF i DF:

Prąd CP - naprzemienne występowanie w ciągu 1 sek. prądu MF, następnie w ciągu 1 sek. prądu DF

Najsilniej wyrażone działanie p/bólowe spośród prądów DD, ale często zła tolerancja- gwałtowne zmiany częstotliwości pomiędzy 50-100Hz. Pulsacja z fazą nasilenia odczuć podczas przepływu MF (częstotliwość 50Hz łatwiej pobudza mięśnie i włókna nerwowe) i osłabienia -DF. Ograniczona możliwość dawkowania natężenia z powodu złej tolerancji fazy MF. Aby wyeliminować to zjawisko powstał: prąd izodynamiczny CP (ISO) - faza MF ma obniżoną amplitudę lub DF podwyższoną. Można zwiększyć natężenie w obwodzie pacjenta - więc skuteczniej podnoszą próg bólu. Lepsza tolerancja-znika uczucie pulsacji-obie fazy odczuwane są jednakowo.

Prąd LP - nałożenie na prąd MF takiego samego prądu o zmodulowanej amplitudzie i przesunięciu w fazie o 180°.

Stymulacja łagodniejsza niż CP, dz. p/bólowe słabsze. Oddziaływanie na tkanki pobudliwe takie same.

Prąd RS - przerywanie co 10 sek. prądu MF przerwą o czasie 10 sek.

Prąd MM - prąd MF o zmodulowanej amplitudzie (czas trwania 10 sek. przerwa 10 sek.)

Działanie biologiczne:

* przeciwbólowe - DF, CP, LP

* zwiększające ukrwienie - MF, CP

* wpływ na mięśnie szkieletowe (stymulacja) - MF, CP, RS, MM

* działanie poprawiające trofikę mięśni - CP, LP

metodyka - Zależy od rodzaju i umiejscowienia schorzenia.

Rodzaje elektrod: płaskie, bliźniacze na uchwycie cyrklowym, bliźniacze na uchwycie zwykłym, pojedyncze na uchwycie zwykłym

Podkłady: gaza, gąbki lateksowe

Ułożenie elektrod: poprzeczny przepływ prądu lub na punkty spustowe bólu lub wzdłuż pni nerwowych

katoda (-) w miejscu bolesnym, anoda (+) obwodowo. Przebieg prądu powinien obejmować miejsce schorzenia. Możliwa zmiana polaryzacji. Dobór rodzaju i kolejności prądu zależy od schorzenia. Seria zabiegów zwykle 6-10. Codziennie.

Wskazania: choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i stawów, nerwobóle, zapalenia okołostawowe, stany po urazach narządów ruchu, zespoły naczyniowe - ch. Reynauda, migreny, półpasiec, zaniki mięśni z nieczynności.

Przeciwwskazania: takie jak do innych zabiegów elektroterapii. Nigdy na okolice serca!

TENS - PRZEZSKÓRNA STYMULACJA NERWÓW CZUCIOWYCH

Stymulacja nerwów czuciowych z wykorzystaniem płytkowych elektrod powierzchniowych.

Obecnie najczęściej wykorzystuje się TENS:

1. Konwencjonalną - wysokoczęstotliwościową

2. Akupunkturową - niskoczęstotliwościową

3. Uderzeniową

4. Intensywną

5. Wysokonapięciową HV

6. Modulowaną

Rodzaj elektrod - płytkowe, powierzchniowe, jednorazowe, wielokrotnego użytku, pokryte żelem.

Ułożenie elektrod (2-4):

Lokalne, obustronne, kontrlateralne, obszar odruchowo nadwrażliwych stref skórnych (dermatomów)

ułożenie segmentalne, specyficzne miejsca stymulacji - p. motoryczne, akupunkturowe, stymulacja splotów nerwowych.

Częstotliwość - ból ostry - wysoka, ból przewlekły- niska.

Natężenie - 2 techniki - delikatne odczucie prądu

- intensywne wrażenia czuciowe, skurcz.

Czas trwania zabiegu - 15-60min, 3-4x dziennie.

TENS - wskazania

zespoły bólowe kręgosłupa i stawów, rwa kulszowa, rwa barkowa, zespoły bólowe kręgosłupa i stawów, neuralgie, uszkodzenia nerwów obwodowych, półpasiec, odruchowa dystrofia współczulna - z. Sudecka, nerwoból nerwu V, bóle zębów (stomatolog!) Migrena - ważna diagnoza neurologiczna! bóle pourazowe tkanek miękkich, bóle pooperacyjne, bóle porodowe, menstruacyjne, choroby stawu skroniowo- żuchwowego, ból po uszkodzeniu splotu barkowego, bóle fantomowe.

Objawy niepożądane:

skórne odczyny alergiczne lub zapalne (przylepce i folie)oparzenia skóry- kontakt elektrod ze skórą, obrzęki - chorzy po radioterapii, mastektomii, zaostrzenie bólu.

TENS - przeciwwskazania

rozrusznik serca; padaczka, stan po udarze mózgu (ułożenia przezczaszkowe); ostre stany zapalne i choroby zakaźne; zmiany dermatologiczne w obszarze zabiegu; oparzenia i odmrożenia; metalowe implanty w polu zabiegowym; ból niewiadomego pochodzenia, ból rozlany na dużej powierzchni ból trzewny, ból psychogenny; schorzenia naczyń obwodowych III i IV stopnia - (sztywność naczyń); nadciśnienie niewyrównane III i IV okres; okolica zatoki szyjnej, krtani, tchawicy, gałki ocznej, wystających elementów kości, nadmiernie owłosiona skóra; neuropatia cukrzycowa, zburzenia czucia - względne; choroba nowotworowa - względne (zasada mniejszego zła)

1

---