Krzywe przejściowe
Krzywą przejściową wykorzystuje się w celu:
wprowadzenia stopniowej zmiany wartości przyspieszenia dośrodkowego przy przejściu z prostej w łuk kołowy lub między dwoma łukami,
zapewnienia płynnej zmiany krzywizny drogi w planie,
zapewnienia optycznej płynności trasy.
uzyskania przechyłki na łuku kołowym,
uzyskania poszerzenia jezdni na łuku kołowym.
Krzywa przejściowa stosowana przy projektowaniu dróg winna spełniać następujące warunki:
warunek dynamiczny ustalający dopuszczalny przyrost przyspieszenia dośrodkowego na długości krzywej przejściowej zależnie od Vp:
k = 0,9 m/s3 dla Vp =40 km/h,
k = 0,8 m/s3 dla Vp = 50 km/h,
k = 0,7 m/s3 dla Vp = 60 km/h,
k = 0,6 m/s3 dla Vp = 70 km/h,
k ≤ 0,5 m/s3 dla Vp ≤ 100 ÷ 80 km/h,
k ≤ 0,3 m/s3 dla Vp = 120 ÷ 100 km/h.
warunki estetyki dotyczące przyrostu krzywizny na długości krzywej przejściowej; parametr klotoidy powinien mieścić się w granicach
R/3 ≤ A ≤ R tj. kąt zwrotu stycznej do łuku w punkcie początkowym klotoidy powinien mieścić się w granicach 3o ≤ τ ≤ 29o.[30o]
τ ≥ 3o
τ ≤ 29o [30o]
warunek estetyki dotyczący przesunięcia łuku kołowego w stosunku do stycznej głównej. Odsunięcie łuku kołowego od głównej stycznej po wprowadzeniu krzywej przejściowej powinno zawierać się w granicach
H = 0,3 (zal. 0,5) ÷ 2,5 m.
warunek konstrukcyjny; zmianie przekroju daszkowego na prostej do przekroju jednostronnego na łuku kołowym towarzyszy dodatkowe pochylenie zewnętrznej krawędzi jezdni; aby zapobiec zbyt dużym pochyleniom podłużnym tej krawędzi zakłada się, że przyrost pochylenia podłużnego zewnętrznej krawędzi jezdni na krzywej przejściowej powinien się mieścić w granicach id = 0,3 ÷ 0,75 %. Dopuszczalne wartości dodatkowych pochyleń podłużnych krawędzi jezdni zależnie od prędkości projektowej zestawiono w tablicy
Prędkość projektowa [km/h] |
Dopuszczalne dodatkowe pochylenie krawędzi jezdni [%] |
|
|
największe id max [%] |
najmniejsze id min na odcinku o pochyleniu poprzecznym ≤ 2 % |
120 ÷ 100 |
0,9 |
0,1 × a a - odległość krawędzi jezdni od osi obrotu [m] |
80 |
1,0 |
|
70, 60 |
1,6 |
|
≤ 50 |
2,0 |
|
przy obrocie płaszczyzny jezdni dookoła krawędzi wewnętrznej
przy obrocie wokół osi jezdni
warunek geometryczny zapobiega sytuacji przecięcia się dwóch gałęzi krzywych przejściowych; ogranicza długość projektowanego odcinka klotoidy;
α[o]
α[rad]
warunek poszerzenia pasa ruchu; ustala minimalną długość klotoidy gwarantującą takie kształtowanie poszerzenia po stronie zewnętrznej jezdni, aby zapobiec wrażeniu łuku odwrotnego.
Zalecane wartości parametru A krzywej przejściowej dla dróg klasy A i S zależnie od prędkości projektowej Vp zestawiono w tablicy:
Prędkość projektowa Vp [km/h] |
120 |
100 |
80 |
Parametr klotoidy Amin zal |
500 |
350 |
200 |
Parametr klotoidy Amin |
300 |
200 |
120 |
Zaleca się stosowanie krzywej przejściowej niezależnie od wartości R promienia łuku poziomego.
Jeżeli nie można uzyskać wymaganego odsunięcia H, można nie stosować krzywej przejściowej jeżeli:
R > 2000 m dla Vp = 100 i 120 km/h,
R > 1000 m dla Vp = 80 km/h.
Najmniejsza długość łuku kołowego między krzywymi przejściowymi powinna odpowiadać długości odcinka jaki przejedzie pojazd w czasie 2 s
z prędkością projektową, co wynosi odpowiednio:
≈ 70 m dla Vp = 120 km/h (L = v×t = 33,33 × 2 = 66,66 m),
≈ 60 m dla Vp = 100 km/h (L = 27,78 × 2 = 55,56 m),
≈ 45 ÷ 50 m dla Vp = 80 km/h (L = 22,22 × 2 =44,44 m).
≈ 40 m dla Vp = 70 km/h (L = 19,44 × 2 = 38,89 m).
≈ 30 m dla Vp = 60 km/h (L = 16,67 × 2 = 33,33 m).
Warunek proporcji długości krzywych (klotoid i łuku). Aby zachować płynność trasy między długością klotoid L i długością łuku kołowego K` powinny zachodzić odpowiednie proporcje:
L : K` : L = 1 : n : 1 gdzie nzal = 1 ÷ 2; ndop = 0,5 ÷ 4
n1 = 0,5 ÷ 1; n2 = 2 ÷ 4
n1, n2 - wartości graniczne dla przyjętych wartości zalecanych i dopuszczalnych
(K - długość łuku przed wprowadzeniem krzywych przejściowych)
Przyjęta wartość parametru A powinna spełniać warunek
gdzie:
Amin - minimalne wartości parametru ustalone z warunków: dynamiki ruchu,
konstrukcyjnego, estetyki (τ ≥ 3o) i odsunięcia łuku kołowego H,
Amax - maksymalne wartości parametru ustalone z warunków: estetyki (τ ≤ 29o)
i geometrycznego
Przy projektowaniu i ustalaniu zależności między poszczególnymi parametrami krzywej przejściowej uwzględniono następujące związki:
v[m/s]
V[km/h]