OTELLO , MAUR WENECKI W. SHAKESPEARE
Otello stanowi tragedię, której konstrukcja jest najbardziej spoista a zakres tematyczno-problemowy - najwęższy. Jest to sztuka o niebywałej sile wyrazu, wywierająca silne wrażenie na odbiorcy, od błyskotliwego początku po tragiczny koniec.
Sztuka ta powstała prawdopodobnie przed 1 listopada 1604 r. Jest to opwieść zaporzyczona od włoskiego nowelisty Giovanniego Baptisty Giraldiego Cinthio zamieszczony w wydanym w roku 1565 zbiorze Hecatommithi. Dynamiczna akcja Otella sprawia, że mamy wrażenie, jakoby wypadki rozgrywały się w przeciągu dwóch, trzech dni i nocy. Zaprzeczają temu jednak podróże morskie, które z oczywistych względów muszą trwać dłużej. Shakespeare wyeliminował całkowicie ze sztuki długie przerwy czasowe.
Bohaterowie:
Otello - szlachetnie urodzony Maur w służbie państwa weneckiego
Cassio - zastępca Otella
Iago - adiutant Otella
Rodrigo - szlachcic wenecki
Desdemona - córka Barbatia (senator wenecki), żona Otella
Emilia - żona Iaga
Akcja sztuki dzieje się w akcie I w Wenecji, w aktach II-V na Cyprze.
W sztuce tej brak pobocznych wątków, które mogłyby oddalić czytelnika od głównego tematu utworu, czyli doprowadzeniu do tragicznej zguby Otella i Desdemony przez diaboliczną postać Iaga. W zemście Iaga można dopatrywać się dwóch przyczyn: pogłoski o tym, że swego czasu Otello przyprawił mu rogi oraz z powodu urażonej ambicji pominięciem go w awansie. Shakespaere w Otellu zastosował mniejszą liczbę bohaterów. Pojawienie się postaci drugoplanowych nie tworzy osobnych wątków z nimi związanych. Są oni narzędziami służącymi dziełu (Brabantio, Cassio, Rodrigo, Emilia). Sztuka ta jest przykładem nowoczesnej tragedii.
Podstawowym elementem tragedii elżbietańskiej jest konflikt dobra i zła w świecie oficjalnie chrześcijańskim. Shakespare stosuje tu skoncentrowanie potęgi zła w jednym bohaterze (Iago).
Jednym z celów Shakespeare'a było przedstawienie bolesnej degeneracji szlachetnego i silnego duchem Otella ze scen 2 i 3 aktu I w żałosną ofiarę intrygi i postać rozdzieraną wyrzutami sumienia w scenie 2 aktu V, oraz przemiany dumnej i pewnej siebie Desdemony z aktu I sceny 3 w dziecinną i niczego nie pojmującą, skrzywdzoną przez los kobietę z aktów IV i V - wszystko to skutkiem działań zła „uczciwego Iaga”
Otello jest człowiekiem czynu, mężczyzną, którego sukces życiowy był czymś oczywistym, ze względu na piastowane przez niego stanowisko głównodowodzącego sił zbrojnych największej potęgi handlowej. Jest dumny, silny, dostojny, pewny siebie, odważny, rozsądny. Ma duży wpływ na ludzi, którzy szanują go oraz się go boją (Doża i senatorowie - dowiedziawszy się, że uwodzicielem córki Brabantia jest Otello, wycofują się z wcześniej zapowiedzianej pomocy szlachcicowi). Doża darzy Otella pełnym zaufaniem i powierza mu stanowisko gubernatora Cypru. Pod dominującą powierzchnią Otella, kryją się jego słabości. Bezgranicznie ufa ludziom, zwłaszcza zdrajcy Iagowi. Iago nienawidzi Otella, ciągle zastanawia się jak najlepiej zdradzić i pozbyć się Otella. Balansuje na granicy człowieka i demona.
Małżeństwo Desdemony z Otellem było spontaniczne. Małżonkowie nic o sobie nie wiedzieli. Ich miłość jest szczera i namiętna, Desdemona traktuje małżonka jako swego „pana”. Ich związek był jednak nietypowy ze względu na odmienne pochodzenie i kolor skóry Otella. Jednak tą sielankową miłość zepsuć chce podstępny Iago, który wplątuje do swojego planu Rodriga (szlachcic wenecki, zakochany w Desdemonie, wierzy Iagowi, że ten pomoże mu zdobyć ukochaną). Intrygi Iaga prowadzą do tego, że Otello postanawia oddalić się od Desdemony, tym czynem rani sam siebie. Desdemona darzy Otella bezgranicznym zaufaniem, co Iago wykorzystuje na jej niekorzyść. Nie potrafi odróżnić dobra od zła. Jej żarliwe poparcie dla Cassia pogrąża ją. Widzimy w Desdemonie niewinność, która przeradza się w sentymentalizm, względnie pewną ślepotę na fakty. Konflikt małżonków pogłębia zaginiona chustka Desdemony, która zostaje podrzucona podczas snu Cassiowi przez Iaga. Ślepota Otella i Desdemony prowadzi do tragedii. Otello zabija żonę nie dając jej szansy wytłumaczenia się. Iago potknie się na ocenie reakcji swojej „głupiej” żony Emilii, która szczerze kochała swoją panią. Jest oburzona kłamstwami męża, broni prawdy. Iago rani żonę, która umiera. Otello w złości rani Iaga, a później popełnia samobójstwo. To samo czyni Iago.
Tragedia Otella polega na tym, ze nie potrafi dostrzec intryg Iaga. W trakcie wydarzeń Otello zatraca swoje człowieczeństwo, stając się ofiarą zazdrości rozbudzonej w nim przez Iaga. Otello nie potrafi odróżnić prawdziwej uczciwości Desdemony od udawanej, kłamanej „uczciwości” Iaga. Iago do oplątywania Otella wykorzysta słowny argument, że skoro Desdemona potrafiła oszukać ojca, by poślubić Otella to na pewno i jego oszuka. Shakespeare pokazał tu owładnięcie jednego człowieka przez drugiego.
Otello, Maur wenecki - Posłowie G. E. Bentley
Szekspir elżbietański i żywy, Otello - P. Mroczkowski