57) Ubezpieczenie zdrowotne - zakres podmiotowy, podstawy wymairu składki i źródła je zapłaty.
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeżeli:
1) posiadają obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu i zamieszkują na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu,
2)nie posiadają obywatelstwa i przebywają na terytorium Polski na podstawie wizy pobytowej w celu wykonywania pracy, zezwolenia na zamieszkanie na czas
3) nie posiadają obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu i legalnie zamieszkują na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.
Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają także osoby objęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalność lub współpracy przy tej działalności, które posiadają obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, niezamieszkujące na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.
Od 1 kwietnia 2003 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowiła kwota zadeklarowana, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego wynagrodzenia. Przez przeciętne wynagrodzenie należy rozumieć przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku. Składka w nowej wysokości obowiązywała od trzeciego miesiąca następnego kwartału. Począwszy od składek należnych za okres od 1 marca 2009r. podstawę ich wymiaru stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Składka w nowej wysokości będzie obowiązywać od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest dla wszystkich ubezpieczonych jednakowa. Od 1 stycznia 2007 r. wynosi 9% podstawy wymiaru. W okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2000 r. wynosiła 7,5%, a od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2002 r. - 7,75%, od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. - 8%, od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. - 8,25%, od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r. - 8,5%, od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2006 r. - 8,75%.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu za okresy pobierania zasiłków przyznanych na podstawie przepisów o ubezpieczeniu chorobowym i wypadkowym.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu także za okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego nabytego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, jeżeli działalność w okresie pobierania zasiłku jest prowadzona. Wówczas w przypadku gdy osoba prowadzi działalność pozarolniczą jednoosobowo, składkę na ubezpieczenie zdrowotne wykazuje w składanej deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.
58) Składka na ubezpieczenie zdrowotne od osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą a od pozostałych osób podległych temu ubezpieczeniu.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Oblicza się ją od podstawy wymiaru.
W zależności od tytułu podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w różny sposób ustala się podstawę wymiaru składki zdrowotnej, np.:
* w przypadku pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z następującymi zastrzeżeniami:
- nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz nie stosuje się ograniczenia do kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy,
- podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych,
* w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi ją zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia (składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału).
Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne:
* od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2005 r. - 8,5 proc. podstawy wymiaru,
* od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2006 r. - 8,75 proc. podstawy wymiaru,
* od 1 stycznia 2007 r. - 9 proc. podstawy wymiaru.
Jeśli ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
Składka zdrowotna podlega odliczeniu od:
* podatku dochodowego od osób fizycznych,
* od ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, karty podatkowej oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych.
Jeżeli składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. Do obliczania, pobierania z dochodu ubezpieczonego i odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne zobowiązany jest płatnik składek, np. za osobę pozostającą w stosunku pracy, w stosunku służbowym albo odbywającą służbę zastępczą składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca, a w razie wypłaty świadczeń pracowniczych z FGŚP - podmiot obowiązany do wypłaty tych świadczeń.