3. Zakres podmiotowy i przedmiotowy w podatku dochodowym od osób fizycznych
Podatnikami tego podatku są osoby fizyczne uzyskujące dochody z różnych tytułów lub w różnej formie. Podatników dzieli się na tych, którzy podlegają tzw. nieograniczonemu i ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium RP. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych,
- przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Kiedy mamy sytuacje, że cudzoziemiec przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni ale jego centrum interesów osobistych znajduje się poza terytorium RP, wtedy korzysta się z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (Polska zawierała takie z wieloma państwami), pierwszeństwo ma centrum interesów osobistych. Urząd skarbowy uważa, iż dany teren jest centrum interesów osobistych danej osoby, jeżeli osoba ta ma na tym terenie mieszkanie, dom lub inną nieruchomość, sprowadzi tam swoją rodzinę, dzieci tej osoby uczęszczają tam do szkoły, osoba ta ma w danym kraju rachunek bankowy. Jeżeli osoba nie spełnia danych warunków podlega ograniczonemu obowiązkowi opodatkowania , tylko od dochodów osiągniętych na terenie RP.
Przedmiotem opodatkowania jest dochód jako różnica między przychodami a kosztami uzyskania przychodów. Podstawowe źródła przychodów to :
- przychody uzyskiwane na podstawie umowy o pracę (wynagrodzenia zasadnicze, dodatki, nadgodziny, świadczenia otrzymywane w naturze)
- z tytułu renty, emerytury
- przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej( sprzedane usługi, towary, wyroby gotowe, umorzone zobowiązania, różnice kursowe itp.),
- przychody z działalności wykonywanej osobiście(przychody z działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej)
- z pozostałych źródeł(przychody z kapitałów pieniężnych, działów specjalnych produkcji rolnej, praw majątkowych itp.
4. Ulgi pośrednie i bezpośrednie w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zawiera odliczenia od dochodu, czyli ulgi pośrednie. Korzystanie z nich oznacza obniżenie podstawy opodatkowania i w konsekwencji wysokość podatku do zapłaty. Od roku 2009 obowiązują następujące ulgi pośrednie:
- ulga z tytułu darowizny
Osoba fizyczna może przekazywać darowizny na cele realizowane przez organizacje pożytku publicznego, kultu religijnego, krwiodawstwa. Max wysokość darowizny to 6% dochodu.
- ulga z tytułu wydatków rehabilitacyjnych
Prawo do korzystania z tej ulgi mają osoby fizyczne, które są osobami niepełnosprawnymi lub mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną. (większość wydatków na cele rehabilitacyjne jest nielimitowana)
- ulga z tytułu wydatków na korzystanie z Internetu
Ulga za Internet nie jest ulgą małżeńską co oznacza, że przysługuje każdemu z małżonków jeśli uzyskuje on dochody i dysponuje dowodem poniesienia wydatku. Roczny limit 760 zł(odnosi się do jednej osoby)
- ulga z tytułu nabycia nowych technologii ( ma jakieś formalne wymogi, ale wszystko jest napisane w ustawie i tak się nie zdąży tego napisać na egzaminie )
- ulga odsetkowa z kredyt mieszkaniowy( ostatnie prawa nabycia można było uzyskać w 2006 roku )
Ulga bezpośrednia to obniżka kwoty podatku ustalonego od dochodu. Najważniejsza taka ulga, która istnieje od momentu wprowadzenia tego podatku to ustawowa kwota obniżki podatku. Kwota tej ulgi przysługuje wszystkim podatnikom w tej samej wysokości w danym roku podatkowym. Druga ulga to ulga bezpośrednia na dzieci. Jest to możliwość obniżenia podatku z tytułu wykonywania władzy rodzicielskiej lub pełnienia funkcji wobec dzieci.