Słów kilka o metodzie harcerskiej
"Wszystkie elementy metody są współzależne i stanowią spójną całość. Metoda ta jedynie wówczas będzie w pełni skuteczna, jeżeli każdy harcerski instruktor będzie potrafił łącznie wykorzystywać w swej pracy zgodnie z jej cechami wszystkie jej elementy."
"Harcerskie ideały"
No właśnie jak to jest z tą metodą w naszych drużynach? Czy pamiętamy z kursu drużynowych, z czego się składa? Jakie są jej cechy? Czy pracujemy nią? Sądzę, że każdy może się teraz uderzyć w pierś i zastanowić jak swoją pracą z drużyna.
Metoda harcerska składa się z 4 elementów. Z Prawa i Przyrzeczenia harcerskiego z uczenia w działaniu, systemu małych grup oraz z programu, który jest stale doskonalony i pobudzający do rozwoju. Co trzeba przez te 4 elementy rozumieć? Jeśli chodzi o Prawo i Przyrzeczenie to sprawa jest jasna. Są wyznacznikiem systemu wartości i ideałów harcerskich. Odzwierciedlają zasady harcerskiego wychowania, czyli służbę, braterstwo oraz pracę nad sobą. Uczenie przez działanie oznacza, iż wychowujemy przez aktywne uczestnictwo. Każdy harcerz i harcerka uczy się przez obserwację, eksperymentowanie, samodzielne wyciąganie wniosków, dokonywanie wyborów i osobiste działanie. Więc nie jest to suchy wykład jak w szkole. Na zbiórce harcerz i harcerka powinni dostać do ręki busole i zobaczyć jak działa. Samemu porobić węzły itd. System małych grup, czyli system zastępowy. Bardzo ważna część metody. System ten istnieje od początku skautingu. Cały ruch skautowy się na nim opiera i jest on specyfiką jego działania. W małej grupie rówieśników, najczęściej z jednej klasy bądź podwórka nasi harcerze i harcerki lepiej się rozwijają i uczą. Jest to ich naturalne środowisko. Taka grupa uczy współdziałania, samorządności, brania na siebie odpowiedzialności oraz solidarności. Ponadto stwarza atmosferę do stopniowego dojrzewania osobistego i społecznego. Jeśli te argumenty nie przemawiają za systemem małych grup to dodam, iż system zastępowy usprawnia organizację pracy w drużynie, poprawia przepływ informacji, daje kontrole pracy drużynowemu, pozwala wprowadzić współzawodnictwo w drużynie, które bardzo mobilizuje do pracy no i znacznie odciąża drużynowego. Na koniec został nam program, który jest stale doskonalony i pobudzający do rozwoju. Bardzo długa nazwa, która już na samym początku odrzuca, ale w gruncie rzeczy sprawa jest prosta i nie koniecznie chodzi tutaj o programy proponowane przez Główna Kwaterę. Program, czyli plan działania, na co najmniej najbliższy rok. Oczywiście słowo program ma znacznie większy zasięg niż plan, ale są to bardzo bliźniacze słowa. Każdy drużynowy powinien przygotować plan pracy na każdy rok pracy z drużyną. Powinien on zawierać treści, które odpowiadają potrzebą i możliwością harcerzy i harcerek. Program, czyli ten plan powinien być ciągle doskonalony, gdyż potrzeby i możliwości się zmieniają no i nie wszystko się sprawdza, co sobie zaplanujemy. Program harcerski jest harmonijnym połączeniem zdobywania określonej wiedzy, kształcenia praktycznych umiejętności oraz podejmowania konkretnych działań na rzecz innych oraz swojego otoczenia przez zabawę, grę i służbę, czyli powinien stymulować rozwój harcerek i harcerzy. Sądzę, że troszeczkę przybliżyłem metodę harcerską a dokładniej jej elementy i że zastanowisz się teraz nad jej wykorzystywaniem w swojej pracy.
Na koniec dodam, iż aby to wszystko działało musi iść za tymi elementami osobisty przykład instruktorski. Czyli musicie jako drużynowi sami pokazać jak dojść do wartości, które pokazuje Prawo i Przyrzeczenie harcerskie. Pokazać, że potraficie alfabet Morse'a nim będziecie wymagali znajomości jego od swoich harcerzy i harcerek. No i pamiętajcie, że drużynowy nie jest ani dowódcą, ani nauczycielem. Powinien być starszym bratem bądź starszą siostrą, która pokaże harcerzom i harcerką jak dojść do wartości i jak można się świetnie bawić w harcerstwie. Przeczytaj jeszcze raz cytat z "Harcerskich ideałów".
phm. Krzysztof "sigma" Wojtas
Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.