D1 Systemy stosowane na statkach: Przepisy mówią o stosowanych napięciach głównych: -prąd stały (DC-direct current) 24-220V; -prąd zmienny (AC-alternating current) (220V/50Hz)(3x380V/50Hz). Na statku stosuje się przejściówkę-przetwornica, gdzie dopasowane zostaje napięcie okrętowe do napięcia zasilanego z lądu. Na większości statków jest sieć trójfazowa dzielona na: a)sieć czteroprzewodowa, gdzie kadłub pełni rolę przewodu powrotnego, można otrzymać 2 rodzaje napięć: fazowe i międzyprzewodowe. Układ o znacznej awaryjności i jest niestosowany. B)sieć czteroprzewodowa; c)najpopularniejsza sieć trójfazową, trójprzewodową, izolowana od kadłuba statku o tej samej częstotliwości. Charakteryzuje się bardzo małymi prądami zwarcia z kadłubem statku, statek może płynąć ze zwarciem na kadłub. Podwyższając napięcie maleje prąd, można stosować mniejsze przekroje przewodów, rośnie ryzyko śmiertelnego porażenia człowieka. Źródła energii na statku: -główne (podstawowe); -awaryjne. Sercem systemu elektrycznego statku jest główna tablica rozdzielcza GTR (RG-rozdzielnica główna). Główne źródła to prądnice synchroniczne. RYS 1 Przy awaryjnej pracy tablicy rozdzielczej (tablica awaryjna), gdy główna już padła i nie funkcjonuje (np. przy black outcie) prądnica awaryjna zasila: -pompy przesmarowania wstępnego; -sprężarki powietrza rozruchowego agregatora; -pompa p.poż. (jej silnik elektryczny); -pompy zęzowo-balastowe; -winda kotwiczna; -maszyna sterowa; -latarnie sygnałowo-pozycyjne; -oświetlenie awaryjne podstawowych miejsc pracy, przejść i korytarzy; -wszelki niezbędny osprzęt radio-nawigacyjny, radar, żyrokompas. Wg przepisów rozdzielnica pomocnicza musi znajdować się z dala od głównej nad pokładem głównym ale nie w skrajnikach dziobowych i rufowych. Występuje tez 3 element: tablica ładowania akumulatorów, która posiada własne źródło w postaci baterii akumulatorowych (m.in. 2 akumulatory). W przypadku awarii jednej z nich moc pokryć w 100% strat systemu energetycznego statku.
D2 Rodzaje odbiorników: -odbiorniki ważne nie posiadające własnej rezerwy (nie są zdublowane) np. winda kotwiczna; -odbiorniki ważne posiadające rezerwę np. pompy hydrauliczne maszyny sterowej; -odbiorniki mniej ważne, które można czasowo wyłączyć np. w przypadku przeciążenia prądnicy (ukl Mayera) w przypadku przeciążenia automatycznie wyłącza mniej ważne odbiorniki, np. cześć oświetlenia, zbędna klimatyzacja, chłodzenia, kuchnie; -odbiorniki 220V np. oświetlenie statku oraz ogrzewanie pomieszczeń statku. Akumulator-odnawialne elektrochemiczne źródła energii elektrycznej (nieodnawialne ogniwa galwaniczne). Sa dwa rodzaje: -akumulator rozruchowy: b. obciążony i pracuje krótko; -akumulator trakcyjny: pracuje na poziomie prądów nominalnych, długa ciągła praca. Ze względu na elektrolit (ciekłe lub żelowe): -kwasowe (jeden typ-ołowiowy): roztwór kwasu siarkowego H2SO4 20%; -zasadowe (srebrowo-cynkowe, kadmowo-niklowe itp.): roztwór potasowy; lug potasowy KOH 20%. Wyczerpanie akumulatora poniżej jego wartości znamionowej może uszkodzić akumulator. Akumulatory łączone są w grupy szeregowo i równolegle. Podstawowym prawem pracy równoległej musi być równość SEM (musza być zsynchronizowane). Pojemność elektryczna całkowita Q=I*t. Pojemność znamionowa jest częścią całkowitej. Nie można rozładować akumulatora poniżej pojemności znamionowej QN. Mierzymy ją na 10h-godziny katalogowe. Jest podawana: QN10=10h*IN. Stany pracy akumulatora: -ładujemy RYS 2 -rozładowanie RYS 3 Sprawność akumulatora: -elektryczna: stosunek ładunków elektrycznych wprowadzonych do akumulatora w czasie ładowania (It*tl) i pobranego w czasie wyładowania (Iw*tw)wzor 1 ηel=(Iw*Uw)/(It*Ut); ηel=(Iw*tw)/(Il*tl)*100%; -energetyczna: stosunek energii elektrycznej wprowadzonej do akumulatora w czasie ładowania i pobranej w czasie wyładowania: wzor 2 ηen=(Iw*Uw*tw)/(Iz*Uz*tz); ηen=(Uw*lw*tw)/(Ul*Il*tl)*100%. Akumulator kwasowy - płyta jest kratką do której wtłoczona jest masa czynnika.
D3 Akumulator zwijany - elektrolit w postaci żelu. W czasie rozładowania - przemiana płyt ołowiowych na siarczan ołowiu. W czasie ładowania - przemiana z siarczanu ołowiu na ołów i tlenek ołowiu. Formowanie jest pierwszym naładowaniem akumulatora prądem 0,05. Po formowaniu akumulator jest gotowy do eksploatacji. Akumulator kwasowy jeśli go nie używamy może się rozładować i jego pojemność może spaść o 20-30% (postępuje dalej). Może to doprowadzić do zniszczenia akumulatora. Można temu zapobiedz tworząc akumulatory suchoformowane. Parametry akumulatora kwasowego: -siła elektromotoryczna (e) 2V na ogniwo; -rezystancja (R) wewnątrz wynosi 0,005Ω na ogniwo. Parametry akumulatora zasadowego, w których elektrolitem jest roztwór tlenku potasu KOH: -siła elektromotoryczna 1,2V/ogniwo; -rezystancja 0,008Ω/ogniwo. Miernikiem stanu naładowania jest gęstość elektrolitu (w czasie rozładowania kwas siarkowy zmienia się na wartość 1,92 g/m3). Jego gęstość możemy sprawdzić aerometrem 1,13 g/m3 => należy go doładować. Wielkość napięcia ładowania powinna być równa 2,1V (dla samochodów wynosi 14-17V). RYS 4 Proces gazowania można osłabić zmniejszając napięcie, w czasie ładowania akumulatora robi się on ciepły. Ładowanie konserwacyjne jeżeli akumulator nie pracuje należy jego braki uzupełnić poprzez ładowanie tak jak prądem przy formowaniu. Uszkodzenie: zasiarczenie akumulatora: powstają kryształy ołowiu w masie czynnej w płytach akumulatora i zmniejsza się jego objętość. Odsiarczanie: wylać elektrolit, przepłukać, zalać wodą destylowaną i lądować (powtórzyć kilka razy) jest to jednak b. pracochłonny i mizerny i może doprowadzić do gorszej sytuacji. Poziom elektrolitu: 5 mm poniżej płyt akumulatora uzupełniamy wodą destylowaną ubytki, w przypadku ubytku elektrolitu tech należy uzupełnić to czystym, elektrolitem lub mieszanka Pb. Zasady eksploatacji akumulatorów: -sprawdzenie gęstości; -sprawdzenie poziomu elektrolitu; -stan zacisku akumulatora; -dodatkowa rezystancja przejścia, pilnować końcówek akumulatora by się nie utleniły (przetrzeć papierem ściernym) Akumulatory siarkowo-miedziowe: najnowsze, są 10x mocniejsze i pracują w temp otoczenia.
D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Budowa: jej ułożyskowanie zależy od rodzaju napędu, szczelina prądnicy okrętowej jest b. niewielka miedzy wirnikiem a stojanem (ustawienie co do mm), prędkość 750 obr/min, napięcie 50 Hz, prąd wzbudzenia jest doprowadzany przez pierścienie: -koło wentylatorowe (rola środka wentylacji); -skrzynia zaciskowa. Jest maszyna samowzbudną - energie wzbudzenia czerpie z własnych zacisków. Regulatory napięcia: RYS 5 sygnały docierające do regulatora: -wzrost prądu (napięcie na prądnicy siada); spadek napięcia. Regulator bocznikowy reaguje tylko sygnał napięciowy. RYS 6 bezpośredni ciąg prądowy występują zakłócenia napięcia (tzw radiotelekomunikacyjne) zakłócenia te wpływają na odbiorniki TV, radio, mogą spowodować usterki obwodów elektronicznych. W celu zapobiegania stosowano kondensatory blokujące, które odprowadzały wysokie napięcie na kadłub, co niebezpieczne dla życia ludzkiego. Dlatego regulatory obecnie mają dodatkowe zabezpieczenia przeciw porażeniowe. Prądnica bezszczotkowa: brak połączenia między wałem a silnikiem. Są to dwie prądnice duża i mała (synchroniczna) Zastosowanie tego typu daje nam: - mniejsza awaryjność; - oddzielamy galwanicznie wirnik od stojana; - skomplikowany uklad sterowania; - dłuższy czas reakcji na zakłócenia w prądnicy wg przepisów 0,5 s musi mieć regulator na odbudowanie strat. Praca równoległa prądnic (synchroniczna) doprowadzamny do równości napięć chwilowych (synchronizujemy prądnice) RYS 7 (U1=U2) Żeby włączyć G1 pr .pracującej G2 należy zwiększyć napięcie wzbudzenia G1 wówczas moc bierna z G2 idzie na G1. Warunki: - jednakowa kolejność faz (następstw faz); - zachowana równość napięć skutecznych (źródeł napięć); - równość częstotliwości , musimy zmienic prędkość obrotowa silnika prądnicy odpowiadającej częstotliwości f1=f2; - kąty fazowe prądnicy muszą być równe α1 = α2
D5. Rodzaje synchronizacji: - na światło (synchronizacja ręczna); - półautomatyczna; - automatyczna RYS 8 Synchronoskop miernik o pełnym kącie obrotu, kąt wskazówki wskazuje kąt fazowy. Dopuszczalny rozrzut mocy między prądnicami wynosi 15%. Prądnice RYS 9 750 obr/min , 4 pary biegunów, f=50 Hz jest samowzbudną rzędu 5% czyli prądnica o mocy 500 kW to moc potrzebna do wzbudzenia prądnicy 25 kW. Samowzbudna jest dzięki pozostałości magnetycznej ferromagnetyka. Parametry prądnicy podczas pracy: a) Δ Us ≤2,5 Un odchyłka od napięcia znamionowego bez zadziałania regulatora nap. ; b) kompensacja w czasie 1,5 s treg ≤ 1,5 s ( ΔUo+ ≤ 15 %Un - przy wrzucie obciążenia; ΔUo- ≤ 20%Un - prz zrzucie obciążęnia) c) Δfs ≤ 5%fn , d) treg ≤ 5s , Δ fo ≤10%fn e) ΔP ≤15% PN , ΔP = (P` - P``) - różnica mocy między prądnicami, ΔUzakł ≤ 5% UN - zakłócenia prądnicy Skutki zwarcia: a) skutek mech F= 2* I1 I2 *k *l/d *10 -7 b) skutek cieplny Q = I2 * R * t c) skutki różnego rodzaju: - chemiczne (jonizacja); - zmiany chem izolacji urządzeń; - przysiad napięcia Łączniki elektryczne - urządzenia które włączają i wyłączają obwód elektr składają się ze : styków, napędów (-stabilizowany żeby włączyć trzeba wcisnąć; - zwrotny np. dzwonek; - elektromagnetyczny; -silnikowy z zamkiem elektr RYS 10 ) Styk składa się z części ruchomej i nieruchomej. Rezystancja styku powinna być jak najmniejsza powinien być kompromisem między miękkim i twardym RYS 11a - ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy-ułatwia zgaszenie łuku elektrycznego 11b łuk elektr zganiany jest na rożki 11 c zwój powoduje wydmuch łuku 11 d dzielenie przestrzeni na mniejsze kawałki 11 e styki opadne
D6 Parametry łączników : - napięcie znamionowe UN, napięcie izolacji Uizol napięcie wzbudzenia Uf ; - znamionowy prąd cieplny IN; - prąd załączalny i wyłączalny Izał Iwył; - częstość łączeń ilość łączeń czas zał/wył Rodzaje łączników: zwarciowe (wyłączniki) - robocze (odłaczniki) - izolacyjne (rozłączniki); - wtykowe (izolacyjne) - przekaźnik , regulacja na zmiane wielkości elektr. - krańcowe regulacja na zmianę wilekości nielektr (termostat, presostat) - sterownicze (przyciski , sensory) RYS 12 Bezpiecznik topikowy RYS 13 Charakterystyka bezpiecznika topikowego , parametry bezpiecznika topikowego : IN - prąd nominalny Id wytrzymałość dynamiczna - jaki prąd może wyłączyć bezpiecznik bez wybuchu, UN - napięcie nominalne pracy, ze względu na napięcie dynamiczne : - bezpieczniki aparatowe (220 V) wytrzymałość dynamiczna ok. 1000 , zakres prądow od 10 mA do 6A; - bezpieczniki instalacyjne, prąd wyłaczalny 25 kA prąd gniazda 25 A; - bezpieczniki stacyjne (mocy prąd nominalny 6 - 630 A, prąd wyłaczalny do 125 kA Przekaźniki przełaczające: - przekaźnik zwłoczny; - przekaźnik ze zwłoką ze wzbudzenia; Przekaźniki programowe zastosowane w układach automatów, napęd silnikowy, kilka styków wykonawczych (kierowanie światłami na skrzyżowaniu) zastosowanie przełączników programowych: - palnik kotła (sterowanie); - sterowanie układów automatyki wirówek paliwa; - prądnicy synchronicznych. Wykonane na drodze mechanizmu silnikowego lub przekaźników elektr przełaczenie zakresu czasowego 0,1 s do 10 h Zabezpieczenia elektryczne: - dwa stany nadprądowe ; - przeciążenie 6-7 krotność prądu nominalnego; - zwracie powyżej; - stany zwarciowe z napięciem; - obniżenie napięcia do 20 % napięcia znamionowego spowodowane obniżeniem momentu; - zanik napięcia jednoczesny na wszystkich fazach lub tylko na jednej.
D1 Systemy stosowane na statkach. Źródła energii na statku: prądnica awaryjna zasila: tablica ładowania akumulatorów, D2 Rodzaje odbiorników:. Akumulator Stany pracy akumulatora: Akumulator kwasowy D3 Akumulator zwijany Formowanie. Parametry akumulatora kwasowego: - Parametry akumulatora zasadowego, Proces gazowania Ładowanie konserwacyjne OdsiarczaniePoziom elektrolitu: Zasady eksploatacji akumulatorów: Akumulatory siarkowo-miedziowe: D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Prądnica bezszczotkowa: Praca równoległa prądnic D5. Rodzaje synchronizacji: Prądnice Skutki zwarcia: Łączniki elektryczne ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy- D6 Parametry łączników Rodzaje łączników Bezpiecznik topikowy Przekaźniki przełaczające Zabezpieczenia elektryczne.
D1 Systemy stosowane na statkach: Przepisy mówią o stosowanych napięciach głównych: -prąd stały (DC-direct current) 24-220V; -prąd zmienny (AC-alternating current) (220V/50Hz)(3x380V/50Hz). Na statku stosuje się przejściówkę-przetwornica, gdzie dopasowane zostaje napięcie okrętowe do napięcia zasilanego z lądu. Na większości statków jest sieć trójfazowa dzielona na: a)sieć czteroprzewodowa, gdzie kadłub pełni rolę przewodu powrotnego, można otrzymać 2 rodzaje napięć: fazowe i międzyprzewodowe. Układ o znacznej awaryjności i jest niestosowany. B)sieć czteroprzewodowa; c)najpopularniejsza sieć trójfazową, trójprzewodową, izolowana od kadłuba statku o tej samej częstotliwości. Charakteryzuje się bardzo małymi prądami zwarcia z kadłubem statku, statek może płynąć ze zwarciem na kadłub. Podwyższając napięcie maleje prąd, można stosować mniejsze przekroje przewodów, rośnie ryzyko śmiertelnego porażenia człowieka. Źródła energii na statku: -główne (podstawowe); -awaryjne. Sercem systemu elektrycznego statku jest główna tablica rozdzielcza GTR (RG-rozdzielnica główna). Główne źródła to prądnice synchroniczne. RYS 1 Przy awaryjnej pracy tablicy rozdzielczej (tablica awaryjna), gdy główna już padła i nie funkcjonuje (np. przy black outcie) prądnica awaryjna zasila: -pompy przesmarowania wstępnego; -sprężarki powietrza rozruchowego agregatora; -pompa p.poż. (jej silnik elektryczny); -pompy zęzowo-balastowe; -winda kotwiczna; -maszyna sterowa; -latarnie sygnałowo-pozycyjne; -oświetlenie awaryjne podstawowych miejsc pracy, przejść i korytarzy; -wszelki niezbędny osprzęt radio-nawigacyjny, radar, żyrokompas. Wg przepisów rozdzielnica pomocnicza musi znajdować się z dala od głównej nad pokładem głównym ale nie w skrajnikach dziobowych i rufowych. Występuje tez 3 element: tablica ładowania akumulatorów, która posiada własne źródło w postaci baterii akumulatorowych (m.in. 2 akumulatory). W przypadku awarii jednej z nich moc pokryć w 100% strat systemu energetycznego statku.
D2 Rodzaje odbiorników: -odbiorniki ważne nie posiadające własnej rezerwy (nie są zdublowane) np. winda kotwiczna; -odbiorniki ważne posiadające rezerwę np. pompy hydrauliczne maszyny sterowej; -odbiorniki mniej ważne, które można czasowo wyłączyć np. w przypadku przeciążenia prądnicy (ukl Mayera) w przypadku przeciążenia automatycznie wyłącza mniej ważne odbiorniki, np. cześć oświetlenia, zbędna klimatyzacja, chłodzenia, kuchnie; -odbiorniki 220V np. oświetlenie statku oraz ogrzewanie pomieszczeń statku. Akumulator-odnawialne elektrochemiczne źródła energii elektrycznej (nieodnawialne ogniwa galwaniczne). Sa dwa rodzaje: -akumulator rozruchowy: b. obciążony i pracuje krótko; -akumulator trakcyjny: pracuje na poziomie prądów nominalnych, długa ciągła praca. Ze względu na elektrolit (ciekłe lub żelowe): -kwasowe (jeden typ-ołowiowy): roztwór kwasu siarkowego H2SO4 20%; -zasadowe (srebrowo-cynkowe, kadmowo-niklowe itp.): roztwór potasowy; lug potasowy KOH 20%. Wyczerpanie akumulatora poniżej jego wartości znamionowej może uszkodzić akumulator. Akumulatory łączone są w grupy szeregowo i równolegle. Podstawowym prawem pracy równoległej musi być równość SEM (musza być zsynchronizowane). Pojemność elektryczna całkowita Q=I*t. Pojemność znamionowa jest częścią całkowitej. Nie można rozładować akumulatora poniżej pojemności znamionowej QN. Mierzymy ją na 10h-godziny katalogowe. Jest podawana: QN10=10h*IN. Stany pracy akumulatora: -ładujemy RYS 2 -rozładowanie RYS 3 Sprawność akumulatora: -elektryczna: stosunek ładunków elektrycznych wprowadzonych do akumulatora w czasie ładowania (It*tl) i pobranego w czasie wyładowania (Iw*tw)wzor 1 ηel=(Iw*Uw)/(It*Ut); ηel=(Iw*tw)/(Il*tl)*100%; -energetyczna: stosunek energii elektrycznej wprowadzonej do akumulatora w czasie ładowania i pobranej w czasie wyładowania: wzor 2 ηen=(Iw*Uw*tw)/(Iz*Uz*tz); ηen=(Uw*lw*tw)/(Ul*Il*tl)*100%. Akumulator kwasowy - płyta jest kratką do której wtłoczona jest masa czynnika.
D3 Akumulator zwijany - elektrolit w postaci żelu. W czasie rozładowania - przemiana płyt ołowiowych na siarczan ołowiu. W czasie ładowania - przemiana z siarczanu ołowiu na ołów i tlenek ołowiu. Formowanie jest pierwszym naładowaniem akumulatora prądem 0,05. Po formowaniu akumulator jest gotowy do eksploatacji. Akumulator kwasowy jeśli go nie używamy może się rozładować i jego pojemność może spaść o 20-30% (postępuje dalej). Może to doprowadzić do zniszczenia akumulatora. Można temu zapobiedz tworząc akumulatory suchoformowane. Parametry akumulatora kwasowego: -siła elektromotoryczna (e) 2V na ogniwo; -rezystancja (R) wewnątrz wynosi 0,005Ω na ogniwo. Parametry akumulatora zasadowego, w których elektrolitem jest roztwór tlenku potasu KOH: -siła elektromotoryczna 1,2V/ogniwo; -rezystancja 0,008Ω/ogniwo. Miernikiem stanu naładowania jest gęstość elektrolitu (w czasie rozładowania kwas siarkowy zmienia się na wartość 1,92 g/m3). Jego gęstość możemy sprawdzić aerometrem 1,13 g/m3 => należy go doładować. Wielkość napięcia ładowania powinna być równa 2,1V (dla samochodów wynosi 14-17V). RYS 4 Proces gazowania można osłabić zmniejszając napięcie, w czasie ładowania akumulatora robi się on ciepły. Ładowanie konserwacyjne jeżeli akumulator nie pracuje należy jego braki uzupełnić poprzez ładowanie tak jak prądem przy formowaniu. Uszkodzenie: zasiarczenie akumulatora: powstają kryształy ołowiu w masie czynnej w płytach akumulatora i zmniejsza się jego objętość. Odsiarczanie: wylać elektrolit, przepłukać, zalać wodą destylowaną i lądować (powtórzyć kilka razy) jest to jednak b. pracochłonny i mizerny i może doprowadzić do gorszej sytuacji. Poziom elektrolitu: 5 mm poniżej płyt akumulatora uzupełniamy wodą destylowaną ubytki, w przypadku ubytku elektrolitu tech należy uzupełnić to czystym, elektrolitem lub mieszanka Pb. Zasady eksploatacji akumulatorów: -sprawdzenie gęstości; -sprawdzenie poziomu elektrolitu; -stan zacisku akumulatora; -dodatkowa rezystancja przejścia, pilnować końcówek akumulatora by się nie utleniły (przetrzeć papierem ściernym) Akumulatory siarkowo-miedziowe: najnowsze, są 10x mocniejsze i pracują w temp otoczenia.
D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Budowa: jej ułożyskowanie zależy od rodzaju napędu, szczelina prądnicy okrętowej jest b. niewielka miedzy wirnikiem a stojanem (ustawienie co do mm), prędkość 750 obr/min, napięcie 50 Hz, prąd wzbudzenia jest doprowadzany przez pierścienie: -koło wentylatorowe (rola środka wentylacji); -skrzynia zaciskowa. Jest maszyna samowzbudną - energie wzbudzenia czerpie z własnych zacisków. Regulatory napięcia: RYS 5 sygnały docierające do regulatora: -wzrost prądu (napięcie na prądnicy siada); spadek napięcia. Regulator bocznikowy reaguje tylko sygnał napięciowy. RYS 6 bezpośredni ciąg prądowy występują zakłócenia napięcia (tzw radiotelekomunikacyjne) zakłócenia te wpływają na odbiorniki TV, radio, mogą spowodować usterki obwodów elektronicznych. W celu zapobiegania stosowano kondensatory blokujące, które odprowadzały wysokie napięcie na kadłub, co niebezpieczne dla życia ludzkiego. Dlatego regulatory obecnie mają dodatkowe zabezpieczenia przeciw porażeniowe. Prądnica bezszczotkowa: brak połączenia między wałem a silnikiem. Są to dwie prądnice duża i mała (synchroniczna) Zastosowanie tego typu daje nam: - mniejsza awaryjność; - oddzielamy galwanicznie wirnik od stojana; - skomplikowany uklad sterowania; - dłuższy czas reakcji na zakłócenia w prądnicy wg przepisów 0,5 s musi mieć regulator na odbudowanie strat. Praca równoległa prądnic (synchroniczna) doprowadzamny do równości napięć chwilowych (synchronizujemy prądnice) RYS 7 (U1=U2) Żeby włączyć G1 pr .pracującej G2 należy zwiększyć napięcie wzbudzenia G1 wówczas moc bierna z G2 idzie na G1. Warunki: - jednakowa kolejność faz (następstw faz); - zachowana równość napięć skutecznych (źródeł napięć); - równość częstotliwości , musimy zmienic prędkość obrotowa silnika prądnicy odpowiadającej częstotliwości f1=f2; - kąty fazowe prądnicy muszą być równe α1 = α2
D5. Rodzaje synchronizacji: - na światło (synchronizacja ręczna); - półautomatyczna; - automatyczna RYS 8 Synchronoskop miernik o pełnym kącie obrotu, kąt wskazówki wskazuje kąt fazowy. Dopuszczalny rozrzut mocy między prądnicami wynosi 15%. Prądnice RYS 9 750 obr/min , 4 pary biegunów, f=50 Hz jest samowzbudną rzędu 5% czyli prądnica o mocy 500 kW to moc potrzebna do wzbudzenia prądnicy 25 kW. Samowzbudna jest dzięki pozostałości magnetycznej ferromagnetyka. Parametry prądnicy podczas pracy: a) Δ Us ≤2,5 Un odchyłka od napięcia znamionowego bez zadziałania regulatora nap. ; b) kompensacja w czasie 1,5 s treg ≤ 1,5 s ( ΔUo+ ≤ 15 %Un - przy wrzucie obciążenia; ΔUo- ≤ 20%Un - prz zrzucie obciążęnia) c) Δfs ≤ 5%fn , d) treg ≤ 5s , Δ fo ≤10%fn e) ΔP ≤15% PN , ΔP = (P` - P``) - różnica mocy między prądnicami, ΔUzakł ≤ 5% UN - zakłócenia prądnicy Skutki zwarcia: a) skutek mech F= 2* I1 I2 *k *l/d *10 -7 b) skutek cieplny Q = I2 * R * t c) skutki różnego rodzaju: - chemiczne (jonizacja); - zmiany chem izolacji urządzeń; - przysiad napięcia Łączniki elektryczne - urządzenia które włączają i wyłączają obwód elektr składają się ze : styków, napędów (-stabilizowany żeby włączyć trzeba wcisnąć; - zwrotny np. dzwonek; - elektromagnetyczny; -silnikowy z zamkiem elektr RYS 10 ) Styk składa się z części ruchomej i nieruchomej. Rezystancja styku powinna być jak najmniejsza powinien być kompromisem między miękkim i twardym RYS 11a - ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy-ułatwia zgaszenie łuku elektrycznego 11b łuk elektr zganiany jest na rożki 11 c zwój powoduje wydmuch łuku 11 d dzielenie przestrzeni na mniejsze kawałki 11 e styki opadne
D6 Parametry łączników : - napięcie znamionowe UN, napięcie izolacji Uizol napięcie wzbudzenia Uf ; - znamionowy prąd cieplny IN; - prąd załączalny i wyłączalny Izał Iwył; - częstość łączeń ilość łączeń czas zał/wył Rodzaje łączników: zwarciowe (wyłączniki) - robocze (odłaczniki) - izolacyjne (rozłączniki); - wtykowe (izolacyjne) - przekaźnik , regulacja na zmiane wielkości elektr. - krańcowe regulacja na zmianę wilekości nielektr (termostat, presostat) - sterownicze (przyciski , sensory) RYS 12 Bezpiecznik topikowy RYS 13 Charakterystyka bezpiecznika topikowego , parametry bezpiecznika topikowego : IN - prąd nominalny Id wytrzymałość dynamiczna - jaki prąd może wyłączyć bezpiecznik bez wybuchu, UN - napięcie nominalne pracy, ze względu na napięcie dynamiczne : - bezpieczniki aparatowe (220 V) wytrzymałość dynamiczna ok. 1000 , zakres prądow od 10 mA do 6A; - bezpieczniki instalacyjne, prąd wyłaczalny 25 kA prąd gniazda 25 A; - bezpieczniki stacyjne (mocy prąd nominalny 6 - 630 A, prąd wyłaczalny do 125 kA Przekaźniki przełaczające: - przekaźnik zwłoczny; - przekaźnik ze zwłoką ze wzbudzenia; Przekaźniki programowe zastosowane w układach automatów, napęd silnikowy, kilka styków wykonawczych (kierowanie światłami na skrzyżowaniu) zastosowanie przełączników programowych: - palnik kotła (sterowanie); - sterowanie układów automatyki wirówek paliwa; - prądnicy synchronicznych. Wykonane na drodze mechanizmu silnikowego lub przekaźników elektr przełaczenie zakresu czasowego 0,1 s do 10 h Zabezpieczenia elektryczne: - dwa stany nadprądowe ; - przeciążenie 6-7 krotność prądu nominalnego; - zwracie powyżej; - stany zwarciowe z napięciem; - obniżenie napięcia do 20 % napięcia znamionowego spowodowane obniżeniem momentu; - zanik napięcia jednoczesny na wszystkich fazach lub tylko na jednej.
D1 Systemy stosowane na statkach. Źródła energii na statku: prądnica awaryjna zasila: tablica ładowania akumulatorów, D2 Rodzaje odbiorników:. Akumulator Stany pracy akumulatora: Akumulator kwasowy D3 Akumulator zwijany Formowanie. Parametry akumulatora kwasowego: - Parametry akumulatora zasadowego, Proces gazowania Ładowanie konserwacyjne OdsiarczaniePoziom elektrolitu: Zasady eksploatacji akumulatorów: Akumulatory siarkowo-miedziowe: D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Prądnica bezszczotkowa: Praca równoległa prądnic D5. Rodzaje synchronizacji: Prądnice Skutki zwarcia: Łączniki elektryczne ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy- D6 Parametry łączników Rodzaje łączników Bezpiecznik topikowy Przekaźniki przełaczające Zabezpieczenia elektryczne.
D1 Systemy stosowane na statkach: Przepisy mówią o stosowanych napięciach głównych: -prąd stały (DC-direct current) 24-220V; -prąd zmienny (AC-alternating current) (220V/50Hz)(3x380V/50Hz). Na statku stosuje się przejściówkę-przetwornica, gdzie dopasowane zostaje napięcie okrętowe do napięcia zasilanego z lądu. Na większości statków jest sieć trójfazowa dzielona na: a)sieć czteroprzewodowa, gdzie kadłub pełni rolę przewodu powrotnego, można otrzymać 2 rodzaje napięć: fazowe i międzyprzewodowe. Układ o znacznej awaryjności i jest niestosowany. B)sieć czteroprzewodowa; c)najpopularniejsza sieć trójfazową, trójprzewodową, izolowana od kadłuba statku o tej samej częstotliwości. Charakteryzuje się bardzo małymi prądami zwarcia z kadłubem statku, statek może płynąć ze zwarciem na kadłub. Podwyższając napięcie maleje prąd, można stosować mniejsze przekroje przewodów, rośnie ryzyko śmiertelnego porażenia człowieka. Źródła energii na statku: -główne (podstawowe); -awaryjne. Sercem systemu elektrycznego statku jest główna tablica rozdzielcza GTR (RG-rozdzielnica główna). Główne źródła to prądnice synchroniczne. RYS 1 Przy awaryjnej pracy tablicy rozdzielczej (tablica awaryjna), gdy główna już padła i nie funkcjonuje (np. przy black outcie) prądnica awaryjna zasila: -pompy przesmarowania wstępnego; -sprężarki powietrza rozruchowego agregatora; -pompa p.poż. (jej silnik elektryczny); -pompy zęzowo-balastowe; -winda kotwiczna; -maszyna sterowa; -latarnie sygnałowo-pozycyjne; -oświetlenie awaryjne podstawowych miejsc pracy, przejść i korytarzy; -wszelki niezbędny osprzęt radio-nawigacyjny, radar, żyrokompas. Wg przepisów rozdzielnica pomocnicza musi znajdować się z dala od głównej nad pokładem głównym ale nie w skrajnikach dziobowych i rufowych. Występuje tez 3 element: tablica ładowania akumulatorów, która posiada własne źródło w postaci baterii akumulatorowych (m.in. 2 akumulatory). W przypadku awarii jednej z nich moc pokryć w 100% strat systemu energetycznego statku.
D2 Rodzaje odbiorników: -odbiorniki ważne nie posiadające własnej rezerwy (nie są zdublowane) np. winda kotwiczna; -odbiorniki ważne posiadające rezerwę np. pompy hydrauliczne maszyny sterowej; -odbiorniki mniej ważne, które można czasowo wyłączyć np. w przypadku przeciążenia prądnicy (ukl Mayera) w przypadku przeciążenia automatycznie wyłącza mniej ważne odbiorniki, np. cześć oświetlenia, zbędna klimatyzacja, chłodzenia, kuchnie; -odbiorniki 220V np. oświetlenie statku oraz ogrzewanie pomieszczeń statku. Akumulator-odnawialne elektrochemiczne źródła energii elektrycznej (nieodnawialne ogniwa galwaniczne). Sa dwa rodzaje: -akumulator rozruchowy: b. obciążony i pracuje krótko; -akumulator trakcyjny: pracuje na poziomie prądów nominalnych, długa ciągła praca. Ze względu na elektrolit (ciekłe lub żelowe): -kwasowe (jeden typ-ołowiowy): roztwór kwasu siarkowego H2SO4 20%; -zasadowe (srebrowo-cynkowe, kadmowo-niklowe itp.): roztwór potasowy; lug potasowy KOH 20%. Wyczerpanie akumulatora poniżej jego wartości znamionowej może uszkodzić akumulator. Akumulatory łączone są w grupy szeregowo i równolegle. Podstawowym prawem pracy równoległej musi być równość SEM (musza być zsynchronizowane). Pojemność elektryczna całkowita Q=I*t. Pojemność znamionowa jest częścią całkowitej. Nie można rozładować akumulatora poniżej pojemności znamionowej QN. Mierzymy ją na 10h-godziny katalogowe. Jest podawana: QN10=10h*IN. Stany pracy akumulatora: -ładujemy RYS 2 -rozładowanie RYS 3 Sprawność akumulatora: -elektryczna: stosunek ładunków elektrycznych wprowadzonych do akumulatora w czasie ładowania (It*tl) i pobranego w czasie wyładowania (Iw*tw)wzor 1 ηel=(Iw*Uw)/(It*Ut); ηel=(Iw*tw)/(Il*tl)*100%; -energetyczna: stosunek energii elektrycznej wprowadzonej do akumulatora w czasie ładowania i pobranej w czasie wyładowania: wzor 2 ηen=(Iw*Uw*tw)/(Iz*Uz*tz); ηen=(Uw*lw*tw)/(Ul*Il*tl)*100%. Akumulator kwasowy - płyta jest kratką do której wtłoczona jest masa czynnika.
D3 Akumulator zwijany - elektrolit w postaci żelu. W czasie rozładowania - przemiana płyt ołowiowych na siarczan ołowiu. W czasie ładowania - przemiana z siarczanu ołowiu na ołów i tlenek ołowiu. Formowanie jest pierwszym naładowaniem akumulatora prądem 0,05. Po formowaniu akumulator jest gotowy do eksploatacji. Akumulator kwasowy jeśli go nie używamy może się rozładować i jego pojemność może spaść o 20-30% (postępuje dalej). Może to doprowadzić do zniszczenia akumulatora. Można temu zapobiedz tworząc akumulatory suchoformowane. Parametry akumulatora kwasowego: -siła elektromotoryczna (e) 2V na ogniwo; -rezystancja (R) wewnątrz wynosi 0,005Ω na ogniwo. Parametry akumulatora zasadowego, w których elektrolitem jest roztwór tlenku potasu KOH: -siła elektromotoryczna 1,2V/ogniwo; -rezystancja 0,008Ω/ogniwo. Miernikiem stanu naładowania jest gęstość elektrolitu (w czasie rozładowania kwas siarkowy zmienia się na wartość 1,92 g/m3). Jego gęstość możemy sprawdzić aerometrem 1,13 g/m3 => należy go doładować. Wielkość napięcia ładowania powinna być równa 2,1V (dla samochodów wynosi 14-17V). RYS 4 Proces gazowania można osłabić zmniejszając napięcie, w czasie ładowania akumulatora robi się on ciepły. Ładowanie konserwacyjne jeżeli akumulator nie pracuje należy jego braki uzupełnić poprzez ładowanie tak jak prądem przy formowaniu. Uszkodzenie: zasiarczenie akumulatora: powstają kryształy ołowiu w masie czynnej w płytach akumulatora i zmniejsza się jego objętość. Odsiarczanie: wylać elektrolit, przepłukać, zalać wodą destylowaną i lądować (powtórzyć kilka razy) jest to jednak b. pracochłonny i mizerny i może doprowadzić do gorszej sytuacji. Poziom elektrolitu: 5 mm poniżej płyt akumulatora uzupełniamy wodą destylowaną ubytki, w przypadku ubytku elektrolitu tech należy uzupełnić to czystym, elektrolitem lub mieszanka Pb. Zasady eksploatacji akumulatorów: -sprawdzenie gęstości; -sprawdzenie poziomu elektrolitu; -stan zacisku akumulatora; -dodatkowa rezystancja przejścia, pilnować końcówek akumulatora by się nie utleniły (przetrzeć papierem ściernym) Akumulatory siarkowo-miedziowe: najnowsze, są 10x mocniejsze i pracują w temp otoczenia.
|
D1 Systemy stosowane na statkach: Przepisy mówią o stosowanych napięciach głównych: -prąd stały (DC-direct current) 24-220V; -prąd zmienny (AC-alternating current) (220V/50Hz)(3x380V/50Hz). Na statku stosuje się przejściówkę-przetwornica, gdzie dopasowane zostaje napięcie okrętowe do napięcia zasilanego z lądu. Na większości statków jest sieć trójfazowa dzielona na: a)sieć czteroprzewodowa, gdzie kadłub pełni rolę przewodu powrotnego, można otrzymać 2 rodzaje napięć: fazowe i międzyprzewodowe. Układ o znacznej awaryjności i jest niestosowany. B)sieć czteroprzewodowa; c)najpopularniejsza sieć trójfazową, trójprzewodową, izolowana od kadłuba statku o tej samej częstotliwości. Charakteryzuje się bardzo małymi prądami zwarcia z kadłubem statku, statek może płynąć ze zwarciem na kadłub. Podwyższając napięcie maleje prąd, można stosować mniejsze przekroje przewodów, rośnie ryzyko śmiertelnego porażenia człowieka. Źródła energii na statku: -główne (podstawowe); -awaryjne. Sercem systemu elektrycznego statku jest główna tablica rozdzielcza GTR (RG-rozdzielnica główna). Główne źródła to prądnice synchroniczne. RYS 1 Przy awaryjnej pracy tablicy rozdzielczej (tablica awaryjna), gdy główna już padła i nie funkcjonuje (np. przy black outcie) prądnica awaryjna zasila: -pompy przesmarowania wstępnego; -sprężarki powietrza rozruchowego agregatora; -pompa p.poż. (jej silnik elektryczny); -pompy zęzowo-balastowe; -winda kotwiczna; -maszyna sterowa; -latarnie sygnałowo-pozycyjne; -oświetlenie awaryjne podstawowych miejsc pracy, przejść i korytarzy; -wszelki niezbędny osprzęt radio-nawigacyjny, radar, żyrokompas. Wg przepisów rozdzielnica pomocnicza musi znajdować się z dala od głównej nad pokładem głównym ale nie w skrajnikach dziobowych i rufowych. Występuje tez 3 element: tablica ładowania akumulatorów, która posiada własne źródło w postaci baterii akumulatorowych (m.in. 2 akumulatory). W przypadku awarii jednej z nich moc pokryć w 100% strat systemu energetycznego statku.
D2 Rodzaje odbiorników: -odbiorniki ważne nie posiadające własnej rezerwy (nie są zdublowane) np. winda kotwiczna; -odbiorniki ważne posiadające rezerwę np. pompy hydrauliczne maszyny sterowej; -odbiorniki mniej ważne, które można czasowo wyłączyć np. w przypadku przeciążenia prądnicy (ukl Mayera) w przypadku przeciążenia automatycznie wyłącza mniej ważne odbiorniki, np. cześć oświetlenia, zbędna klimatyzacja, chłodzenia, kuchnie; -odbiorniki 220V np. oświetlenie statku oraz ogrzewanie pomieszczeń statku. Akumulator-odnawialne elektrochemiczne źródła energii elektrycznej (nieodnawialne ogniwa galwaniczne). Sa dwa rodzaje: -akumulator rozruchowy: b. obciążony i pracuje krótko; -akumulator trakcyjny: pracuje na poziomie prądów nominalnych, długa ciągła praca. Ze względu na elektrolit (ciekłe lub żelowe): -kwasowe (jeden typ-ołowiowy): roztwór kwasu siarkowego H2SO4 20%; -zasadowe (srebrowo-cynkowe, kadmowo-niklowe itp.): roztwór potasowy; lug potasowy KOH 20%. Wyczerpanie akumulatora poniżej jego wartości znamionowej może uszkodzić akumulator. Akumulatory łączone są w grupy szeregowo i równolegle. Podstawowym prawem pracy równoległej musi być równość SEM (musza być zsynchronizowane). Pojemność elektryczna całkowita Q=I*t. Pojemność znamionowa jest częścią całkowitej. Nie można rozładować akumulatora poniżej pojemności znamionowej QN. Mierzymy ją na 10h-godziny katalogowe. Jest podawana: QN10=10h*IN. Stany pracy akumulatora: -ładujemy RYS 2 -rozładowanie RYS 3 Sprawność akumulatora: -elektryczna: stosunek ładunków elektrycznych wprowadzonych do akumulatora w czasie ładowania (It*tl) i pobranego w czasie wyładowania (Iw*tw)wzor 1 ηel=(Iw*Uw)/(It*Ut); ηel=(Iw*tw)/(Il*tl)*100%; -energetyczna: stosunek energii elektrycznej wprowadzonej do akumulatora w czasie ładowania i pobranej w czasie wyładowania: wzor 2 ηen=(Iw*Uw*tw)/(Iz*Uz*tz); ηen=(Uw*lw*tw)/(Ul*Il*tl)*100%. Akumulator kwasowy - płyta jest kratką do której wtłoczona jest masa czynnika.
D3 Akumulator zwijany - elektrolit w postaci żelu. W czasie rozładowania - przemiana płyt ołowiowych na siarczan ołowiu. W czasie ładowania - przemiana z siarczanu ołowiu na ołów i tlenek ołowiu. Formowanie jest pierwszym naładowaniem akumulatora prądem 0,05. Po formowaniu akumulator jest gotowy do eksploatacji. Akumulator kwasowy jeśli go nie używamy może się rozładować i jego pojemność może spaść o 20-30% (postępuje dalej). Może to doprowadzić do zniszczenia akumulatora. Można temu zapobiedz tworząc akumulatory suchoformowane. Parametry akumulatora kwasowego: -siła elektromotoryczna (e) 2V na ogniwo; -rezystancja (R) wewnątrz wynosi 0,005Ω na ogniwo. Parametry akumulatora zasadowego, w których elektrolitem jest roztwór tlenku potasu KOH: -siła elektromotoryczna 1,2V/ogniwo; -rezystancja 0,008Ω/ogniwo. Miernikiem stanu naładowania jest gęstość elektrolitu (w czasie rozładowania kwas siarkowy zmienia się na wartość 1,92 g/m3). Jego gęstość możemy sprawdzić aerometrem 1,13 g/m3 => należy go doładować. Wielkość napięcia ładowania powinna być równa 2,1V (dla samochodów wynosi 14-17V). RYS 4 Proces gazowania można osłabić zmniejszając napięcie, w czasie ładowania akumulatora robi się on ciepły. Ładowanie konserwacyjne jeżeli akumulator nie pracuje należy jego braki uzupełnić poprzez ładowanie tak jak prądem przy formowaniu. Uszkodzenie: zasiarczenie akumulatora: powstają kryształy ołowiu w masie czynnej w płytach akumulatora i zmniejsza się jego objętość. Odsiarczanie: wylać elektrolit, przepłukać, zalać wodą destylowaną i lądować (powtórzyć kilka razy) jest to jednak b. pracochłonny i mizerny i może doprowadzić do gorszej sytuacji. Poziom elektrolitu: 5 mm poniżej płyt akumulatora uzupełniamy wodą destylowaną ubytki, w przypadku ubytku elektrolitu tech należy uzupełnić to czystym, elektrolitem lub mieszanka Pb. Zasady eksploatacji akumulatorów: -sprawdzenie gęstości; -sprawdzenie poziomu elektrolitu; -stan zacisku akumulatora; -dodatkowa rezystancja przejścia, pilnować końcówek akumulatora by się nie utleniły (przetrzeć papierem ściernym) Akumulatory siarkowo-miedziowe: najnowsze, są 10x mocniejsze i pracują w temp otoczenia.
D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Budowa: jej ułożyskowanie zależy od rodzaju napędu, szczelina prądnicy okrętowej jest b. niewielka miedzy wirnikiem a stojanem (ustawienie co do mm), prędkość 750 obr/min, napięcie 50 Hz, prąd wzbudzenia jest doprowadzany przez pierścienie: -koło wentylatorowe (rola środka wentylacji); -skrzynia zaciskowa. Jest maszyna samowzbudną - energie wzbudzenia czerpie z własnych zacisków. Regulatory napięcia: RYS 5 sygnały docierające do regulatora: -wzrost prądu (napięcie na prądnicy siada); spadek napięcia. Regulator bocznikowy reaguje tylko sygnał napięciowy. RYS 6 bezpośredni ciąg prądowy występują zakłócenia napięcia (tzw radiotelekomunikacyjne) zakłócenia te wpływają na odbiorniki TV, radio, mogą spowodować usterki obwodów elektronicznych. W celu zapobiegania stosowano kondensatory blokujące, które odprowadzały wysokie napięcie na kadłub, co niebezpieczne dla życia ludzkiego. Dlatego regulatory obecnie mają dodatkowe zabezpieczenia przeciw porażeniowe. Prądnica bezszczotkowa: brak połączenia między wałem a silnikiem. Są to dwie prądnice duża i mała (synchroniczna) Zastosowanie tego typu daje nam: - mniejsza awaryjność; - oddzielamy galwanicznie wirnik od stojana; - skomplikowany uklad sterowania; - dłuższy czas reakcji na zakłócenia w prądnicy wg przepisów 0,5 s musi mieć regulator na odbudowanie strat. Praca równoległa prądnic (synchroniczna) doprowadzamny do równości napięć chwilowych (synchronizujemy prądnice) RYS 7 (U1=U2) Żeby włączyć G1 pr .pracującej G2 należy zwiększyć napięcie wzbudzenia G1 wówczas moc bierna z G2 idzie na G1. Warunki: - jednakowa kolejność faz (następstw faz); - zachowana równość napięć skutecznych (źródeł napięć); - równość częstotliwości , musimy zmienic prędkość obrotowa silnika prądnicy odpowiadającej częstotliwości f1=f2; - kąty fazowe prądnicy muszą być równe α1 = α2
D5. Rodzaje synchronizacji: - na światło (synchronizacja ręczna); - półautomatyczna; - automatyczna RYS 8 Synchronoskop miernik o pełnym kącie obrotu, kąt wskazówki wskazuje kąt fazowy. Dopuszczalny rozrzut mocy między prądnicami wynosi 15%. Prądnice RYS 9 750 obr/min , 4 pary biegunów, f=50 Hz jest samowzbudną rzędu 5% czyli prądnica o mocy 500 kW to moc potrzebna do wzbudzenia prądnicy 25 kW. Samowzbudna jest dzięki pozostałości magnetycznej ferromagnetyka. Parametry prądnicy podczas pracy: a) Δ Us ≤2,5 Un odchyłka od napięcia znamionowego bez zadziałania regulatora nap. ; b) kompensacja w czasie 1,5 s treg ≤ 1,5 s ( ΔUo+ ≤ 15 %Un - przy wrzucie obciążenia; ΔUo- ≤ 20%Un - prz zrzucie obciążęnia) c) Δfs ≤ 5%fn , d) treg ≤ 5s , Δ fo ≤10%fn e) ΔP ≤15% PN , ΔP = (P` - P``) - różnica mocy między prądnicami, ΔUzakł ≤ 5% UN - zakłócenia prądnicy Skutki zwarcia: a) skutek mech F= 2* I1 I2 *k *l/d *10 -7 b) skutek cieplny Q = I2 * R * t c) skutki różnego rodzaju: - chemiczne (jonizacja); - zmiany chem izolacji urządzeń; - przysiad napięcia Łączniki elektryczne - urządzenia które włączają i wyłączają obwód elektr składają się ze : styków, napędów (-stabilizowany żeby włączyć trzeba wcisnąć; - zwrotny np. dzwonek; - elektromagnetyczny; -silnikowy z zamkiem elektr RYS 10 ) Styk składa się z części ruchomej i nieruchomej. Rezystancja styku powinna być jak najmniejsza powinien być kompromisem między miękkim i twardym RYS 11a - ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy-ułatwia zgaszenie łuku elektrycznego 11b łuk elektr zganiany jest na rożki 11 c zwój powoduje wydmuch łuku 11 d dzielenie przestrzeni na mniejsze kawałki 11 e styki opadne
D6 Parametry łączników : - napięcie znamionowe UN, napięcie izolacji Uizol napięcie wzbudzenia Uf ; - znamionowy prąd cieplny IN; - prąd załączalny i wyłączalny Izał Iwył; - częstość łączeń ilość łączeń czas zał/wył Rodzaje łączników: zwarciowe (wyłączniki) - robocze (odłaczniki) - izolacyjne (rozłączniki); - wtykowe (izolacyjne) - przekaźnik , regulacja na zmiane wielkości elektr. - krańcowe regulacja na zmianę wilekości nielektr (termostat, presostat) - sterownicze (przyciski , sensory) RYS 12 Bezpiecznik topikowy RYS 13 Charakterystyka bezpiecznika topikowego , parametry bezpiecznika topikowego : IN - prąd nominalny Id wytrzymałość dynamiczna - jaki prąd może wyłączyć bezpiecznik bez wybuchu, UN - napięcie nominalne pracy, ze względu na napięcie dynamiczne : - bezpieczniki aparatowe (220 V) wytrzymałość dynamiczna ok. 1000 , zakres prądow od 10 mA do 6A; - bezpieczniki instalacyjne, prąd wyłaczalny 25 kA prąd gniazda 25 A; - bezpieczniki stacyjne (mocy prąd nominalny 6 - 630 A, prąd wyłaczalny do 125 kA Przekaźniki przełaczające: - przekaźnik zwłoczny; - przekaźnik ze zwłoką ze wzbudzenia; Przekaźniki programowe zastosowane w układach automatów, napęd silnikowy, kilka styków wykonawczych (kierowanie światłami na skrzyżowaniu) zastosowanie przełączników programowych: - palnik kotła (sterowanie); - sterowanie układów automatyki wirówek paliwa; - prądnicy synchronicznych. Wykonane na drodze mechanizmu silnikowego lub przekaźników elektr przełaczenie zakresu czasowego 0,1 s do 10 h Zabezpieczenia elektryczne: - dwa stany nadprądowe ; - przeciążenie 6-7 krotność prądu nominalnego; - zwracie powyżej; - stany zwarciowe z napięciem; - obniżenie napięcia do 20 % napięcia znamionowego spowodowane obniżeniem momentu; - zanik napięcia jednoczesny na wszystkich fazach lub tylko na jednej.
D1 Systemy stosowane na statkach. Źródła energii na statku: prądnica awaryjna zasila: tablica ładowania akumulatorów, D2 Rodzaje odbiorników:. Akumulator Stany pracy akumulatora: Akumulator kwasowy D3 Akumulator zwijany Formowanie. Parametry akumulatora kwasowego: - Parametry akumulatora zasadowego, Proces gazowania Ładowanie konserwacyjne OdsiarczaniePoziom elektrolitu: Zasady eksploatacji akumulatorów: Akumulatory siarkowo-miedziowe: D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Prądnica bezszczotkowa: Praca równoległa prądnic D5. Rodzaje synchronizacji: Prądnice Skutki zwarcia: Łączniki elektryczne ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy- D6 Parametry łączników Rodzaje łączników Bezpiecznik topikowy Przekaźniki przełaczające Zabezpieczenia elektryczne.
D1 Systemy stosowane na statkach: Przepisy mówią o stosowanych napięciach głównych: -prąd stały (DC-direct current) 24-220V; -prąd zmienny (AC-alternating current) (220V/50Hz)(3x380V/50Hz). Na statku stosuje się przejściówkę-przetwornica, gdzie dopasowane zostaje napięcie okrętowe do napięcia zasilanego z lądu. Na większości statków jest sieć trójfazowa dzielona na: a)sieć czteroprzewodowa, gdzie kadłub pełni rolę przewodu powrotnego, można otrzymać 2 rodzaje napięć: fazowe i międzyprzewodowe. Układ o znacznej awaryjności i jest niestosowany. B)sieć czteroprzewodowa; c)najpopularniejsza sieć trójfazową, trójprzewodową, izolowana od kadłuba statku o tej samej częstotliwości. Charakteryzuje się bardzo małymi prądami zwarcia z kadłubem statku, statek może płynąć ze zwarciem na kadłub. Podwyższając napięcie maleje prąd, można stosować mniejsze przekroje przewodów, rośnie ryzyko śmiertelnego porażenia człowieka. Źródła energii na statku: -główne (podstawowe); -awaryjne. Sercem systemu elektrycznego statku jest główna tablica rozdzielcza GTR (RG-rozdzielnica główna). Główne źródła to prądnice synchroniczne. RYS 1 Przy awaryjnej pracy tablicy rozdzielczej (tablica awaryjna), gdy główna już padła i nie funkcjonuje (np. przy black outcie) prądnica awaryjna zasila: -pompy przesmarowania wstępnego; -sprężarki powietrza rozruchowego agregatora; -pompa p.poż. (jej silnik elektryczny); -pompy zęzowo-balastowe; -winda kotwiczna; -maszyna sterowa; -latarnie sygnałowo-pozycyjne; -oświetlenie awaryjne podstawowych miejsc pracy, przejść i korytarzy; -wszelki niezbędny osprzęt radio-nawigacyjny, radar, żyrokompas. Wg przepisów rozdzielnica pomocnicza musi znajdować się z dala od głównej nad pokładem głównym ale nie w skrajnikach dziobowych i rufowych. Występuje tez 3 element: tablica ładowania akumulatorów, która posiada własne źródło w postaci baterii akumulatorowych (m.in. 2 akumulatory). W przypadku awarii jednej z nich moc pokryć w 100% strat systemu energetycznego statku.
D2 Rodzaje odbiorników: -odbiorniki ważne nie posiadające własnej rezerwy (nie są zdublowane) np. winda kotwiczna; -odbiorniki ważne posiadające rezerwę np. pompy hydrauliczne maszyny sterowej; -odbiorniki mniej ważne, które można czasowo wyłączyć np. w przypadku przeciążenia prądnicy (ukl Mayera) w przypadku przeciążenia automatycznie wyłącza mniej ważne odbiorniki, np. cześć oświetlenia, zbędna klimatyzacja, chłodzenia, kuchnie; -odbiorniki 220V np. oświetlenie statku oraz ogrzewanie pomieszczeń statku. Akumulator-odnawialne elektrochemiczne źródła energii elektrycznej (nieodnawialne ogniwa galwaniczne). Sa dwa rodzaje: -akumulator rozruchowy: b. obciążony i pracuje krótko; -akumulator trakcyjny: pracuje na poziomie prądów nominalnych, długa ciągła praca. Ze względu na elektrolit (ciekłe lub żelowe): -kwasowe (jeden typ-ołowiowy): roztwór kwasu siarkowego H2SO4 20%; -zasadowe (srebrowo-cynkowe, kadmowo-niklowe itp.): roztwór potasowy; lug potasowy KOH 20%. Wyczerpanie akumulatora poniżej jego wartości znamionowej może uszkodzić akumulator. Akumulatory łączone są w grupy szeregowo i równolegle. Podstawowym prawem pracy równoległej musi być równość SEM (musza być zsynchronizowane). Pojemność elektryczna całkowita Q=I*t. Pojemność znamionowa jest częścią całkowitej. Nie można rozładować akumulatora poniżej pojemności znamionowej QN. Mierzymy ją na 10h-godziny katalogowe. Jest podawana: QN10=10h*IN. Stany pracy akumulatora: -ładujemy RYS 2 -rozładowanie RYS 3 Sprawność akumulatora: -elektryczna: stosunek ładunków elektrycznych wprowadzonych do akumulatora w czasie ładowania (It*tl) i pobranego w czasie wyładowania (Iw*tw)wzor 1 ηel=(Iw*Uw)/(It*Ut); ηel=(Iw*tw)/(Il*tl)*100%; -energetyczna: stosunek energii elektrycznej wprowadzonej do akumulatora w czasie ładowania i pobranej w czasie wyładowania: wzor 2 ηen=(Iw*Uw*tw)/(Iz*Uz*tz); ηen=(Uw*lw*tw)/(Ul*Il*tl)*100%. Akumulator kwasowy - płyta jest kratką do której wtłoczona jest masa czynnika.
D3 Akumulator zwijany - elektrolit w postaci żelu. W czasie rozładowania - przemiana płyt ołowiowych na siarczan ołowiu. W czasie ładowania - przemiana z siarczanu ołowiu na ołów i tlenek ołowiu. Formowanie jest pierwszym naładowaniem akumulatora prądem 0,05. Po formowaniu akumulator jest gotowy do eksploatacji. Akumulator kwasowy jeśli go nie używamy może się rozładować i jego pojemność może spaść o 20-30% (postępuje dalej). Może to doprowadzić do zniszczenia akumulatora. Można temu zapobiedz tworząc akumulatory suchoformowane. Parametry akumulatora kwasowego: -siła elektromotoryczna (e) 2V na ogniwo; -rezystancja (R) wewnątrz wynosi 0,005Ω na ogniwo. Parametry akumulatora zasadowego, w których elektrolitem jest roztwór tlenku potasu KOH: -siła elektromotoryczna 1,2V/ogniwo; -rezystancja 0,008Ω/ogniwo. Miernikiem stanu naładowania jest gęstość elektrolitu (w czasie rozładowania kwas siarkowy zmienia się na wartość 1,92 g/m3). Jego gęstość możemy sprawdzić aerometrem 1,13 g/m3 => należy go doładować. Wielkość napięcia ładowania powinna być równa 2,1V (dla samochodów wynosi 14-17V). RYS 4 Proces gazowania można osłabić zmniejszając napięcie, w czasie ładowania akumulatora robi się on ciepły. Ładowanie konserwacyjne jeżeli akumulator nie pracuje należy jego braki uzupełnić poprzez ładowanie tak jak prądem przy formowaniu. Uszkodzenie: zasiarczenie akumulatora: powstają kryształy ołowiu w masie czynnej w płytach akumulatora i zmniejsza się jego objętość. Odsiarczanie: wylać elektrolit, przepłukać, zalać wodą destylowaną i lądować (powtórzyć kilka razy) jest to jednak b. pracochłonny i mizerny i może doprowadzić do gorszej sytuacji. Poziom elektrolitu: 5 mm poniżej płyt akumulatora uzupełniamy wodą destylowaną ubytki, w przypadku ubytku elektrolitu tech należy uzupełnić to czystym, elektrolitem lub mieszanka Pb. Zasady eksploatacji akumulatorów: -sprawdzenie gęstości; -sprawdzenie poziomu elektrolitu; -stan zacisku akumulatora; -dodatkowa rezystancja przejścia, pilnować końcówek akumulatora by się nie utleniły (przetrzeć papierem ściernym) Akumulatory siarkowo-miedziowe: najnowsze, są 10x mocniejsze i pracują w temp otoczenia.
D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Budowa: jej ułożyskowanie zależy od rodzaju napędu, szczelina prądnicy okrętowej jest b. niewielka miedzy wirnikiem a stojanem (ustawienie co do mm), prędkość 750 obr/min, napięcie 50 Hz, prąd wzbudzenia jest doprowadzany przez pierścienie: -koło wentylatorowe (rola środka wentylacji); -skrzynia zaciskowa. Jest maszyna samowzbudną - energie wzbudzenia czerpie z własnych zacisków. Regulatory napięcia: RYS 5 sygnały docierające do regulatora: -wzrost prądu (napięcie na prądnicy siada); spadek napięcia. Regulator bocznikowy reaguje tylko sygnał napięciowy. RYS 6 bezpośredni ciąg prądowy występują zakłócenia napięcia (tzw radiotelekomunikacyjne) zakłócenia te wpływają na odbiorniki TV, radio, mogą spowodować usterki obwodów elektronicznych. W celu zapobiegania stosowano kondensatory blokujące, które odprowadzały wysokie napięcie na kadłub, co niebezpieczne dla życia ludzkiego. Dlatego regulatory obecnie mają dodatkowe zabezpieczenia przeciw porażeniowe. Prądnica bezszczotkowa: brak połączenia między wałem a silnikiem. Są to dwie prądnice duża i mała (synchroniczna) Zastosowanie tego typu daje nam: - mniejsza awaryjność; - oddzielamy galwanicznie wirnik od stojana; - skomplikowany uklad sterowania; - dłuższy czas reakcji na zakłócenia w prądnicy wg przepisów 0,5 s musi mieć regulator na odbudowanie strat. Praca równoległa prądnic (synchroniczna) doprowadzamny do równości napięć chwilowych (synchronizujemy prądnice) RYS 7 (U1=U2) Żeby włączyć G1 pr .pracującej G2 należy zwiększyć napięcie wzbudzenia G1 wówczas moc bierna z G2 idzie na G1. Warunki: - jednakowa kolejność faz (następstw faz); - zachowana równość napięć skutecznych (źródeł napięć); - równość częstotliwości , musimy zmienic prędkość obrotowa silnika prądnicy odpowiadającej częstotliwości f1=f2; - kąty fazowe prądnicy muszą być równe α1 = α2
D5. Rodzaje synchronizacji: - na światło (synchronizacja ręczna); - półautomatyczna; - automatyczna RYS 8 Synchronoskop miernik o pełnym kącie obrotu, kąt wskazówki wskazuje kąt fazowy. Dopuszczalny rozrzut mocy między prądnicami wynosi 15%. Prądnice RYS 9 750 obr/min , 4 pary biegunów, f=50 Hz jest samowzbudną rzędu 5% czyli prądnica o mocy 500 kW to moc potrzebna do wzbudzenia prądnicy 25 kW. Samowzbudna jest dzięki pozostałości magnetycznej ferromagnetyka. Parametry prądnicy podczas pracy: a) Δ Us ≤2,5 Un odchyłka od napięcia znamionowego bez zadziałania regulatora nap. ; b) kompensacja w czasie 1,5 s treg ≤ 1,5 s ( ΔUo+ ≤ 15 %Un - przy wrzucie obciążenia; ΔUo- ≤ 20%Un - prz zrzucie obciążęnia) c) Δfs ≤ 5%fn , d) treg ≤ 5s , Δ fo ≤10%fn e) ΔP ≤15% PN , ΔP = (P` - P``) - różnica mocy między prądnicami, ΔUzakł ≤ 5% UN - zakłócenia prądnicy Skutki zwarcia: a) skutek mech F= 2* I1 I2 *k *l/d *10 -7 b) skutek cieplny Q = I2 * R * t c) skutki różnego rodzaju: - chemiczne (jonizacja); - zmiany chem izolacji urządzeń; - przysiad napięcia Łączniki elektryczne - urządzenia które włączają i wyłączają obwód elektr składają się ze : styków, napędów (-stabilizowany żeby włączyć trzeba wcisnąć; - zwrotny np. dzwonek; - elektromagnetyczny; -silnikowy z zamkiem elektr RYS 10 ) Styk składa się z części ruchomej i nieruchomej. Rezystancja styku powinna być jak najmniejsza powinien być kompromisem między miękkim i twardym RYS 11a - ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy-ułatwia zgaszenie łuku elektrycznego 11b łuk elektr zganiany jest na rożki 11 c zwój powoduje wydmuch łuku 11 d dzielenie przestrzeni na mniejsze kawałki 11 e styki opadne
D6 Parametry łączników : - napięcie znamionowe UN, napięcie izolacji Uizol napięcie wzbudzenia Uf ; - znamionowy prąd cieplny IN; - prąd załączalny i wyłączalny Izał Iwył; - częstość łączeń ilość łączeń czas zał/wył Rodzaje łączników: zwarciowe (wyłączniki) - robocze (odłaczniki) - izolacyjne (rozłączniki); - wtykowe (izolacyjne) - przekaźnik , regulacja na zmiane wielkości elektr. - krańcowe regulacja na zmianę wilekości nielektr (termostat, presostat) - sterownicze (przyciski , sensory) RYS 12 Bezpiecznik topikowy RYS 13 Charakterystyka bezpiecznika topikowego , parametry bezpiecznika topikowego : IN - prąd nominalny Id wytrzymałość dynamiczna - jaki prąd może wyłączyć bezpiecznik bez wybuchu, UN - napięcie nominalne pracy, ze względu na napięcie dynamiczne : - bezpieczniki aparatowe (220 V) wytrzymałość dynamiczna ok. 1000 , zakres prądow od 10 mA do 6A; - bezpieczniki instalacyjne, prąd wyłaczalny 25 kA prąd gniazda 25 A; - bezpieczniki stacyjne (mocy prąd nominalny 6 - 630 A, prąd wyłaczalny do 125 kA Przekaźniki przełaczające: - przekaźnik zwłoczny; - przekaźnik ze zwłoką ze wzbudzenia; Przekaźniki programowe zastosowane w układach automatów, napęd silnikowy, kilka styków wykonawczych (kierowanie światłami na skrzyżowaniu) zastosowanie przełączników programowych: - palnik kotła (sterowanie); - sterowanie układów automatyki wirówek paliwa; - prądnicy synchronicznych. Wykonane na drodze mechanizmu silnikowego lub przekaźników elektr przełaczenie zakresu czasowego 0,1 s do 10 h Zabezpieczenia elektryczne: - dwa stany nadprądowe ; - przeciążenie 6-7 krotność prądu nominalnego; - zwracie powyżej; - stany zwarciowe z napięciem; - obniżenie napięcia do 20 % napięcia znamionowego spowodowane obniżeniem momentu; - zanik napięcia jednoczesny na wszystkich fazach lub tylko na jednej.
D1 Systemy stosowane na statkach. Źródła energii na statku: prądnica awaryjna zasila: tablica ładowania akumulatorów, D2 Rodzaje odbiorników:. Akumulator Stany pracy akumulatora: Akumulator kwasowy D3 Akumulator zwijany Formowanie. Parametry akumulatora kwasowego: - Parametry akumulatora zasadowego, Proces gazowania Ładowanie konserwacyjne OdsiarczaniePoziom elektrolitu: Zasady eksploatacji akumulatorów: Akumulatory siarkowo-miedziowe: D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Prądnica bezszczotkowa: Praca równoległa prądnic D5. Rodzaje synchronizacji: Prądnice Skutki zwarcia: Łączniki elektryczne ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy- D6 Parametry łączników Rodzaje łączników Bezpiecznik topikowy Przekaźniki przełaczające Zabezpieczenia elektryczne.
D4. Samowzbudzalna prądnica synchroniczna: Budowa: jej ułożyskowanie zależy od rodzaju napędu, szczelina prądnicy okrętowej jest b. niewielka miedzy wirnikiem a stojanem (ustawienie co do mm), prędkość 750 obr/min, napięcie 50 Hz, prąd wzbudzenia jest doprowadzany przez pierścienie: -koło wentylatorowe (rola środka wentylacji); -skrzynia zaciskowa. Jest maszyna samowzbudną - energie wzbudzenia czerpie z własnych zacisków. Regulatory napięcia: RYS 5 sygnały docierające do regulatora: -wzrost prądu (napięcie na prądnicy siada); spadek napięcia. Regulator bocznikowy reaguje tylko sygnał napięciowy. RYS 6 bezpośredni ciąg prądowy występują zakłócenia napięcia (tzw radiotelekomunikacyjne) zakłócenia te wpływają na odbiorniki TV, radio, mogą spowodować usterki obwodów elektronicznych. W celu zapobiegania stosowano kondensatory blokujące, które odprowadzały wysokie napięcie na kadłub, co niebezpieczne dla życia ludzkiego. Dlatego regulatory obecnie mają dodatkowe zabezpieczenia przeciw porażeniowe. Prądnica bezszczotkowa: brak połączenia między wałem a silnikiem. Są to dwie prądnice duża i mała (synchroniczna) Zastosowanie tego typu daje nam: - mniejsza awaryjność; - oddzielamy galwanicznie wirnik od stojana; - skomplikowany uklad sterowania; - dłuższy czas reakcji na zakłócenia w prądnicy wg przepisów 0,5 s musi mieć regulator na odbudowanie strat. Praca równoległa prądnic (synchroniczna) doprowadzamny do równości napięć chwilowych (synchronizujemy prądnice) RYS 7 (U1=U2) Żeby włączyć G1 pr .pracującej G2 należy zwiększyć napięcie wzbudzenia G1 wówczas moc bierna z G2 idzie na G1. Warunki: - jednakowa kolejność faz (następstw faz); - zachowana równość napięć skutecznych (źródeł napięć); - równość częstotliwości , musimy zmienic prędkość obrotowa silnika prądnicy odpowiadającej częstotliwości f1=f2; - kąty fazowe prądnicy muszą być równe α1 = α2
D5. Rodzaje synchronizacji: - na światło (synchronizacja ręczna); - półautomatyczna; - automatyczna RYS 8 Synchronoskop miernik o pełnym kącie obrotu, kąt wskazówki wskazuje kąt fazowy. Dopuszczalny rozrzut mocy między prądnicami wynosi 15%. Prądnice RYS 9 750 obr/min , 4 pary biegunów, f=50 Hz jest samowzbudną rzędu 5% czyli prądnica o mocy 500 kW to moc potrzebna do wzbudzenia prądnicy 25 kW. Samowzbudna jest dzięki pozostałości magnetycznej ferromagnetyka. Parametry prądnicy podczas pracy: a) Δ Us ≤2,5 Un odchyłka od napięcia znamionowego bez zadziałania regulatora nap. ; b) kompensacja w czasie 1,5 s treg ≤ 1,5 s ( ΔUo+ ≤ 15 %Un - przy wrzucie obciążenia; ΔUo- ≤ 20%Un - prz zrzucie obciążęnia) c) Δfs ≤ 5%fn , d) treg ≤ 5s , Δ fo ≤10%fn e) ΔP ≤15% PN , ΔP = (P` - P``) - różnica mocy między prądnicami, ΔUzakł ≤ 5% UN - zakłócenia prądnicy Skutki zwarcia: a) skutek mech F= 2* I1 I2 *k *l/d *10 -7 b) skutek cieplny Q = I2 * R * t c) skutki różnego rodzaju: - chemiczne (jonizacja); - zmiany chem izolacji urządzeń; - przysiad napięcia Łączniki elektryczne - urządzenia które włączają i wyłączają obwód elektr składają się ze : styków, napędów (-stabilizowany żeby włączyć trzeba wcisnąć; - zwrotny np. dzwonek; - elektromagnetyczny; -silnikowy z zamkiem elektr RYS 10 ) Styk składa się z części ruchomej i nieruchomej. Rezystancja styku powinna być jak najmniejsza powinien być kompromisem między miękkim i twardym RYS 11a - ukł jednoprzetwowy, - dwuprzerwowy-ułatwia zgaszenie łuku elektrycznego 11b łuk elektr zganiany jest na rożki 11 c zwój powoduje wydmuch łuku 11 d dzielenie przestrzeni na mniejsze kawałki 11 e styki opadne
D6 Parametry łączników : - napięcie znamionowe UN, napięcie izolacji Uizol napięcie wzbudzenia Uf ; - znamionowy prąd cieplny IN; - prąd załączalny i wyłączalny Izał Iwył; - częstość łączeń ilość łączeń czas zał/wył Rodzaje łączników: zwarciowe (wyłączniki) - robocze (odłaczniki) - izolacyjne (rozłączniki); - wtykowe (izolacyjne) - przekaźnik , regulacja na zmiane wielkości elektr. - krańcowe regulacja na zmianę wilekości nielektr (termostat, presostat) - sterownicze (przyciski , sensory) RYS 12 Bezpiecznik topikowy RYS 13 Charakterystyka bezpiecznika topikowego , parametry bezpiecznika topikowego : IN - prąd nominalny Id wytrzymałość dynamiczna - jaki prąd może wyłączyć bezpiecznik bez wybuchu, UN - napięcie nominalne pracy, ze względu na napięcie dynamiczne : - bezpieczniki aparatowe (220 V) wytrzymałość dynamiczna ok. 1000 , zakres prądow od 10 mA do 6A; - bezpieczniki instalacyjne, prąd wyłaczalny 25 kA prąd gniazda 25 A; - bezpieczniki stacyjne (mocy prąd nominalny 6 - 630 A, prąd wyłaczalny do 125 kA Przekaźniki przełaczające: - przekaźnik zwłoczny; - przekaźnik ze zwłoką ze wzbudzenia; Przekaźniki programowe zastosowane w układach automatów, napęd silnikowy, kilka styków wykonawczych (kierowanie światłami na skrzyżowaniu) zastosowanie przełączników programowych: - palnik kotła (sterowanie); - sterowanie układów automatyki wirówek paliwa; - prądnicy synchronicznych. Wykonane na drodze mechanizmu silnikowego lub przekaźników elektr przełaczenie zakresu czasowego 0,1 s do 10 h Zabezpieczenia elektryczne: - dwa stany nadprądowe ; - przeciążenie 6-7 krotność prądu nominalnego; - zwracie powyżej; - stany zwarciowe z napięciem; - obniżenie napięcia do 20 % napięcia znamionowego spowodowane obniżeniem momentu; - zanik napięcia jednoczesny na wszystkich fazach lub tylko na jednej.
|