Prawo administracyjne materialne
I.Pojęcie administracji, organu i urzędu
Administracja może występować w 3 znaczeniach:
1/wyodrębnione w państwie struktury organizacyjne powołane dla realizacji zadań publicznych,
2/określona i o specjalnych cechach działalność związana z realizacją zadań publicznych
3/administracja to grupa osób funkcjonujących w tych wyodrębnionych strukturach powołanych dla realizacji zadań publicznych
Organ jest to osoba lub grupa osób funkcjonujących w strukturach administracji powołanych dla realizacji norm prawa administracyjnego i działających w granicach przyznanych im przez prawo kompetencji. Tylko organy mogą wydawać decyzje administracyjne. Jest możliwość technicznego wydawania decyzji przez pracowników urzędu ale tylko wtedy, kiedy organ upoważni danego pracownika do wydawania decyzji i trzeba pamiętać, że tak wydana decyzja w stosunkach zewnętrznych uznawana będzie za decyzje organu,
Wyróżniamy następujące organy: centralne, terenowe, kolegialne, monokratyczne, organy administracji rządowej, organy administracji samorządowej, organy naczelne
Urząd to zespół osób i środków majątkowych służących pomocą organowi
II.Pojęcie, cechy, charakter i rodzaje stowarzyszeń.
Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach nie zarobkowych
-dobrowolność polega na tym, że nikt nie może być zmuszany do przynależności do stowarzyszenia i zasada ta określa, że zakazana jest działalność stowarzyszeń , które zakładają bezwzględne posłuszeństwo członków stowarzyszenia wobec ich władz.
-Samorządność oznacza, że stowarzyszenie ma dowolność działania w ramach przepisów prawnych, ma pewną swobodę organizacji władz, i musi mieć swoje organy
-trwałość oznacza, że stowarzyszenie nie jest tworzone dla zrealizowania doraźnego celu lecz zakłada ciągłość działania
cel nie zarobkowy - stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą. Zyski nie mogą być dzielone między członków stowarzyszenia lecz muszą być przeznaczone na działalność statutową
Są 3 rodzaje stowarzyszeń:
1/stowarzyszenia zarejestrowane - posiadają osobowość prawną i mogą prowadzić działalność gospodarczą
2/stowarzyszenia zwykłe uproszczone - nie posiadają osobowości prawnej, nie mogą prowadzić działalności gospodarczej
3/stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
III.Nadzór nad stowarzyszeniami
Nadzór jest to badanie działalności danego podmiotu administracyjnego połączone z możliwością pomocy, wpływy a także modyfikowanie tej działalności dokonywanej przez organ zwierzchni, organizacyjnie bądź funkcjonalnie w celu zapewnienia zgodności tej działalności z prawem
Organ nadzorujący ma prawo:
1/żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia w wyznaczonym terminie odpisu uchwał zebrania członków
2/żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień
3/może zwrócić się do sądu o udzielenie upomnienia władzą stowarzyszenia
4/może zwrócić się do sądu o nałożenie grzywny na władze stowarzyszenia
5/zwrócić się do sądu o uchylenie niezgodnej z prawem uchwały stowarzyszenia
6/zwrócić się do sądu o rozwiązanie stowarzyszenia jeżeli działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa, lub postanowień statutowych i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem i statutem
IV.Administracyjno prawna reglamentacja zgromadzeń
Zgromadzenie jest to zgrupowanie co najmniej 15 osób zwołane w celu wspólnych obrad lub wspólnego wyrażania stanowiska
Administracyjno prawna reglamentacja zgromadzeń wyraża się
1/we wprowadzeniu pewnych zakazów np. uczestnictwa w zgromadzeniu osób posiadających broń, materiały wybuchowe czy inne niebezpieczne materiały
2/wprowadzeniu określonych obowiązków organizatora.
-jest odpowiedzialny za zgodny z prawem przebieg zgromadzenia
-musi wyznaczyć przewodniczącego zgromadzenia przy czym może nim być sam organizator
-organizator ma obowiązek rozwiązać zgromadzenie gdy: uczestnicy nie podporządkują się jego zarządowi, zgromadzenia narusza przepisy karne, przewodniczący zawsze może zwrócić się o pomoc do policji
3/obowiązku zawiadomienia właściwego organu o zamiarze zwołania zgromadzenia.
-w przypadku zgromadzeń publicznych regulowanych przez ustawę o zgromadzeniach organizator musi zawiadomić w terminie nie wcześniej niż 30 dni i nie mniej niż 3 dni przed planowanym terminem zgromadzenia W, B, PM o zamiarze odbycia zgromadzenia
-w przypadku zgromadzeń o charakterze religijnym regulowanych przez ustawę o stosunku państwa do kościołów organizator takiego zgromadzenia musi uzgodnić z organem zarządzającym drogą czas i miejsce takiego zgromadzenia
-w przypadku zgromadzeń odbywających się na drogach publicznych i wymagających korzystania z drogi w sposób szczególny (np. zawody sportowe) organizator takiego zgromadzenia musi uzyskać zezwolenie organu zarządzającego ruchem drogowym na drodze
V.Charakterystyka powszechnego i szczególnego korzystania z dróg publicznych
Powszechne korzystanie z dróg publicznych jest bezpośrednio lub pośrednio związane z transportem i dotyczy takich zagadnień jak zasady ruchu drogowego, warunki jakie powinny spełniać osoby kierujące pojazdami, wymagania zdrowotne stawiane kierowcą czy warunki techniczne pojazdu. Zagadnienia związane z powszechnym korzystaniem z dróg publicznych regulowane są w ustawie z 20.06.1997 r. prawo o ruchu drogowym.
O szczególnym korzystaniu z dróg można mówić wtedy gdy z drogi korzystają np. zawodnicy zawodów sportowych, rajdów, wyścigów a także procesji czy pielgrzymek. Zagadnienia związane ze szczególnym korzystaniem z dróg publicznych jest uregulowane nie tylko w ustawie z 20.06.1997 r. ale również we wszystkich ustawach regulujących związki wyznaniowe kościoła. Jeżeli zgromadzenie jest związane z wykorzystaniem drogi publicznej w sposób szczególny to organ zarządzający ruchem na drodze wydaje zezwolenie na przeprowadzenie takiego zgromadzenia po zasięgnięciu opinii Komendanta Wojewódzkiego Policji
VII.Organizacja i zadania policji
Funkcjonowanie policji reguluje ustawa z 6.04.1990 r. o policji
Policja jest to umundurowana i uzbrojona formacja przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Organizacja policji:
1/Komendant Główny Policji - powoływany i odwoływany przez Prezesa RM na wniosek Ministra właściwego ds. wewnętrznych
2/Komendant Wojewódzki Policji - powoływany i odwoływany przez Ministra właściwego ds. wewnętrznych na wniosek KGP złożony po zasięgnięciu opinii wojewody
3/Komendant Powiatowy Policji - powoływany i odwoływany przez Komendanta Wojewódzkiego po zasięgnięciu opinii starosty
4/Komendant Komisariatu Policji - powoływany i odwoływany przez Komendanta Powiatowego Policji po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie wójta lub wójtów
5/Kierownik Posterunku Policji
Zespolenie administracyjne to konstrukcja budowy aparatu administracyjnego to inaczej zespolenie administracji pod jednym zwierzchnikiem i w jednym urzędzie bądź tylko pod jednym zwierzchnikiem.
Zespolenie może przyjmować postać zwierzchnictwa osobowego bądź tylko zwierzchnictwa służbowego.
Zespolenie przyjmuje postać zwierzchnictwa osobowego polegające na bezpośrednim włączeniu wojewódzkich i powiatowych, służb inspekcji i straży w struktury Urzędów Wojewódzkich, Urzędów, Urzędów Marszałkowskich, bądź Starostwa Powiatowego.
Zespolenie przyjmujące postać zwierzchnictwa służbowego polega na tym, że kierownicy Wojewódzkich i Powiatowych służb, inspekcji i straży działają pod zwierzchnictwem wojewody, Marszałka województwa bądź starosty ale służby te nie zostały bezpośrednio wcielone w struktury Urzędów wojewódzkiego, marszałkowskiego i starostwa powiatowego.
Zadania policji: Zadaniem policji jest ochrona bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego
VIII.Nabycie i utrata obywatelstwa
W Polsce obowiązuje zasada wyłączności obywatelstwa, znaczy to tyle, że obywatel polski nie może być jednocześnie uznany za obywatela innego kraju.
Obywatelstwo można nabyć:
1.Z mocy prawa - nabywają obywatelstwo osoby urodzone z rodziców obywateli Polskich lub gdy 1 z rodziców jest obywatelem polskim a drugi jest nieznany bądź nieokreślone jest jego obywatelstwo. Z mocy prawa obywatelstwo może nabyć także dziecko urodzone lub znalezione w Polsce gdy oboje rodziców są nieznani lub nieznane jest ich obywatelstwo.
Sposobem nabycia obywatelstwa z mocy prawa jest także nabycie obywatelstwa w drodze repatriacji. Repatriacja dotyczy osób, które wykazują polskie pochodzenie, jest stwierdzone w drodze decyzji administracyjnej
2.W drodze aktu administracyjnego - następuje w drodze aktu prezydenta RP i dotyczy cudzoziemców którym można nadać obywatelstwo albo uznać ich za obywateli polski.
3.Przez oświadczenie woli - dotyczy cudzoziemców, którym udzielono zezwolenia na osiedlenie na terytorium RP którzy pozostają co najmniej 3 lata w związku małżeńskim i nabywają oni obywatelstwo jeżeli złożą oświadczenie które zostanie przyjęte.
Utrata obywatelstwa jest możliwa na wniosek zainteresowanego i po wyrażeniu zgody przez Prezydenta RP.
Nikogo nie można pozbawić obywatelstwa.
IX.Przekraczanie granicy przez cudzoziemców. Pojęcie i rodzaje wiz
Przepisy dot cudzoziemców reguluje ustawa z 13.06.2003 r.
Ustawy tej nie stosuje się do obywateli państw członkowskich UE
Cudzoziemcem jest każdy kto nie posiada obywatelstwa Polskiego.
1/Przekraczanie granicy - cudzoziemiec może przekroczyć granicę RP jeśli posiada ważny dokument podróży oraz wizę. Na żądanie uprawnionego organu tj Komendanta Straży Granicznej musi okazać środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu, przejazdu, pobytu i wyjazdu z terytorium RP.
Decyzja o odmowie wjazdu na terytorium RP podejmuje Komendant Straży Granicznej w przypadku gdy:
-nie posiada dokumentów podróży albo wizy
-gdy jego dane znajdują się w wykazie „niepożądanych”
-gdy nie posiada środków finansowych
-gdy okoliczności związane z jego wjazdem wskazują że ma inny cel niż deklarowany
Zaproszenia
Zaproszenie może wystawić obywatel polski, zamieszkujący na terytorium RP cudzoziemiec który przebywa w Polsce co najmniej 5 lat legalnie, osoba prawna.
Konsekwencją wystawienia zaproszenia jest:
-utrzymanie pełnych kosztów gościa
-istnieje rejestr zaproszeń, który prowadzony jest przez wojewodę
-zaproszenie ważne jest przez 1 rok od jego wydania
Pojęcie i rodzaje wiz
Wiza jest to zezwolenie wydane cudzoziemcowi uprawniające do wjazdu, przejazdu i pobytu na terytorium RP
Rodzaje wiz
1/Lotniskowa - wydaje się ją czas do 2 dni. Uprawnia do wjazdu do strefy tranzytowej lotniska
2/tranzytowa - wydaje się ją do 5 dni i jest wydawana cudzoziemcowi, który posiada prawo wjazdu do państwa docelowego lub państwa graniczącego z Polską
3/wjazdowa - uprawnia do jednokrotnego wjazdu do Polski i jest wydawana codzoziemcowi, który przed przekroczeniem granicy albo w chwili przekroczenia granicy uzyskał tytuł prawny do pobytu w Polsce
4/pobytowa - wydawana jest w celu np. turystycznym, odwiedzin czy uczestnictwa w zawodach sportowych. Uprawnia do wjazdu i nie przerwanego pobytu w Polsce lub kilku pobytów następujących po sobie trwających przez okres nie przekraczający łącznie 3 miesięcy w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia 1 wjazdu bądź roku w okresie ważności w przypadku wizy długoterminowej
5/dyplomatyczna - wydaje się szefowi i członkom personelu misji dyplomatycznej i członkom personelu konsularnego
6/służbowa - wydaje się członkom personelu administracyjnego i technicznego bądź osobom skierowanym do pracy w RP oraz przyjeżdżającym służbowo
7/kurierska - wydaje się kurierowi dyplomatycznemu i konsularnemu
8/dyplomatyczno - tranzytową - wydawana tym samym osobom uprawnionym do otrzymania wizy dyplomatycznej na okres do 5 dni i te osoby muszą mieć prawo wjazdu do państwa docelowego lub graniczącego z Polską
X.Funkcje dowodu osobistego oraz obowiązki związane z posiadaniem dowodu osobistego.
Istnieje obowiązek posiadania DO. Za nie przestrzeganie tego obowiązku przewidziano następujące sankcje:
-ograniczenie wolności do 1 miesiąca, lub kara grzywny. Takie same sankcje są przewidziane za niedopełnienie obowiązku wymiany DO.
Funkcje DO
1/poświadcza obywatelstwo polskie
2/stwierdza tożsamość osoby
3/uprawnia do przekraczania granic pomiędzy państwami członkowskimi UE
Informacje umieszczone w DO np. data i m. urodzenia , adres zameldowania, płeć, wzrost, kolor oczu czy pesel. Zmiana jakiegokolwiek z elementów zawartych w DO wymaga zmiany całego DO. DO wydaje W, B, PM. Wydawanie DO należy do sfery zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.
DO musi mieć obywatel polski jeśli ukończył 18 lat lub po ukończeniu 15 lat jeżeli pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z osobami pod których władzą rodzicielską się znajduje lub opieką albo w ogóle nie pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką. DO może otrzymać osoba, która ukończyła 13 lat. Posiadanie dowodu jest obowiązkiem z wyjątkiem osób między 13 a 15 r. życia.
DO jest ważny 10 lat, natomiast wydany osobie poniżej 18 lat okres ważności wynosi 5 lat. Bezterminowo wydawane są DO osobom powyżej 65 r. życia, jeżeli wystąpią z takim wnioskiem.
Obowiązki związane z posiadaniem DO dzielimy na 3 podstawowe grupy:
1/utrata bądź znalezienie własnego/cudzego DO jest źródłem obowiązku zawiadomienia najbliższego organu gminy
2/obowiązek zwrotu DO w określonych okolicznościach
-w przypadku utraty obywatelstwa
-w przypadku zgonu posiadacza DO (obowiązek spoczywa na osobach bliskich)
3/wymiana DO
-w przypadku zmiany danych zawartych w DO
-w przypadku uszkodzenia
-w przypadku upływu terminu ważności
XI.Wydawanie i charakter prawny paszportów
Paszport jest dokumentem urzędowym uprawniającym do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadczającym obywatelstwo polskie a także tożsamość osoby w nim wskazanej. W przeciwieństwie do dowodu osobistego posiadanie paszportu jest uprawnieniem a nie obowiązkiem
Rodzaje paszportów
-paszporty
-paszporty dyplomatyczne
-paszporty służbowe Ministra Spraw Zagranicznych
-paszporty tymczasowe
Paszport ważny jest 10 lat. Organem wydającym paszport w kraju jest wojewoda a za granicą konsul. Wydanie paszportu jest realizacją decyzji administracyjnej o przyznaniu paszportu a zatem w razie odmowy wydania paszportu można taką decyzję zaskarżyć.
1/Istnieje możliwość odmowy wydania paszportu
2/Istnieje możliwość wydania decyzji o unieważnieniu paszportu
Ad.1 Wydania paszportu organ wydający odmawia na wniosek
A/sądu prowadzącego przeciw danej osobie postępowanie w sprawie karnej lub cywilnej
B/prokuratora generalnego w stosunku do osoby co do której podjęto czynności związane z pojęciem ścigania o przestępstwo popełnione za granicą
C/na wniosek prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze przygotowawcze przeciwko danej osobie
Ad.2 Okoliczności unieważnienia paszportu są takie same jak okoliczności uzasadniające odmowę wydania paszportu
Paszportu organ może odmówić np.:
1.jeżeli osoba ubiegająca się o paszport nie wykonała obowiązku ustawowego a zachodzi uzasadniona obawa, że wyjazd takiej osoby za granice uniemożliwi wykonanie tego obowiązku i nie wykonanie obowiązku znajduje potwierdzenie w orzeczeniu sądu lub decyzji uprawnionego organu
2.w razie prawomocnego skazania za przestępstwo popełnione za granicą o ile czyn podlega w Polsce odpowiedzialności karnej.
XII.Akta Stanu Cywilnego
Państwo rejestruje cechy określające stan cywilny osoby, które kształtują 3 cechy:
1/urodzenie
2/małżeństwo
3/zgon
Zgłoszenie zdarzeń objęte rejestracją jest obowiązkowe. Obowiązek ten obciąża osoby najbardziej związane ze zdarzeniem a czasem ustawa określa kolejność dokonania obowiązku zgłaszania przez poszczególne osoby. I tak jest w przypadku urodzenia dziecka, które należy zgłosić w ciągu 14 dni od dnia urodzenia. A do zgłoszenia urodzenia są zobowiązane osoby w następującej kolejności: ojciec, lekarz, matka.
Akta stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich zawartych. Możemy np. żądać odpisów aktów stanu cywilnego, przy czym niezgodność takiego aktu z rzeczywistością może być stwierdzona jedynie na drodze sądowej.
Księgi stanu cywilnego prowadzi się w Urzędach Stanu Cywilnego, które wchodzą w skłas Urzędów Gmin.