FINANSE PUBLICZNE

Finanse publiczne obejmują procesy związane z:

-pobieraniem i gromadzeniem dochodów i przychodów publicznych

-wydatkowaniem środków publicznych

-finansowaniem pożyczkowych potrzeb budżetu państwa, budżetów jst oraz sektora finansów publicznych jako całości

-zaciąganiem zobowiązań angażujących środki publiczne

-zarządzaniem środkami publicznymi

-zarządzaniem długiem publicznym

Finanse publiczne są określane jako:

1.formy i metody posługiwania się pieniądzem na cele publiczne

2. zjawiska i procesy pieniężne

3.pieniężna forma podziału dochodu narodowego

4.zasoby pieniężne operacje oraz normy prawne ich dotyczące.

FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH

*zespół zadań stawianych przed finansami publicznymi w kształtowaniu stosunków społecznych, politycznych, ekonomicznych

*realizuje je państwo w ramach określonej organizacji gospodarki finansowej poprzez system planowania finansowego oraz w drodze aktów polityki finan

1.fiskalna

2.redystrybucyjna

3.stymulacyjna

4.informacyjno-kontrolna

Funkcje finansów publicznych.

1.redystrybucyjna polega na korygowaniu pierwotnego podziału dochodu narodowego ukształtowanego pod wpływem działania mechanizmu rynkowego. Jest ona bezpośrednio związana f-cją alokacyjną, bo alokacja zasobów wymaga zgromadzenia dochodów, którymi państwo mogłoby dysponować realizując swoje podstawowe f-cje. W tym celu musi wykorzystując atrybuty władzy podejmować decyzje wymuszające wtórny podział dochodów społeczeństwa na rzecz tworzenia fund. publ., które służą finansowaniu wydatków sektora publ, i innych wydatków państwa.

2.alokacyjna polega na tym, że za pomocą środków publ. można zmieniać (alokować) rozmieszczenie czynników wytwórczych (dobra inwestycyjne, kapitału, pracy itp.)

3.stabilizacyjna związana z realizacją koncepcji Keysa, który uważał, że oprócz mechanizmu rynkowego elementem współdziałającym na funkcjonowanie gospodarki powinna być również polityka państwa, po to, aby nie dopuszczać do powstania kryzysu nadprodukcji, do inflacji, bezrobocia, deficytu.

4. fiskalna- ma na celu zaspokoić popyt państwa na pieniądze. popyt państwa na pieniądze jest popytem bieżącym- popytem związanym z finansowaniem niedoboru a zaspokajanie popytu związane jest udzieleniem państwu pożyczek (obligacje, bony skarbowe).

5.kontrolna- system kontroli: monitoruje, sprawdza i kontroluje sprawność rozdysponowania śr. pieniężnych z pkt widzenia celów, które będą służyły społeczeństwu.

Zadania publiczne

- obowiązki prawne nałożone na organy władzy publicznej

Zakres zadań publicznych zależy od przyjętych rozwiązań ustrojowych, zgodnie z doktryną pomocniczości państwa „ władza powinna przejmować tylko te zadania, których nie są w stanie wykonać sami obywatele”.

Zadania publiczne są zróżnicowane, Możemy wśród nich wymienić:

- wykonywanie władczych funkcji państwa

- zarządzanie finansami państwa

- zarządzanie majątkiem stanowiącym własność państwa

- świadczenie usług publicznych

- utrzymanie infrastruktury przeznaczonej do powszechnego użytku

- wspieranie zadań wykonywanych przez organizacje społeczne

- wypłatę prawem przewidzianych świadczeń pieniężnych.

Decentralizacja zadań publicznych

Zasada pomocniczości - postulat decentralizacji zadań publicznych

Konstytucja - zasada domniemania kompetencji samorządu terytorialnego, zgodnie z która:

- samorząd terytorialny „wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez konstytucje lub ustawy dla organów innych władz publicznych”

- gmina „wykonuje wszystkie zadania sam teryt nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego”

¤czy jesteśmy krajem dostatecznie zdecentralizowanym?

Najbardziej syntetyczny miernik stopnia decentralizacji zadań publicznych- udział sektora samorządowego w wydatkach publicznych. W Polsce wskaźnik ten nieznacznie przekracza 20% i jest znacznie niższy od średniej europejskiej.

ZASADY OGÓLNE FINANSÓW PUBLICZNYCH

Planowości

Przejrzystości

Dyscypliny finansowej

Celowości

Jawności

Sprawozdawczości finansowej

Legalności

Kontroli

Ochrony interesu finansowego państwa

Podstawy prawne finansów publicznych w Polsce

- konstytucja rozdział 10

-ustawy

-ratyfikowane umowy mn

-rozporządzenia

Ustawa o finansach publicznych z 30.05.2005- określa:

-zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości finansów publicz

-formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych

-zasady planowania i dysponowania środkami

-zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych

-zasady zarządzania państwowym długiem publicznym oraz procedury ostrożnościowe i sanacyjne wprowadzane w razie nadmiernego zadłużenia

-sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych dokonywanych przez jednostki sektora finansów publicznych

-zakres projektowanych i uchwalanych budżetów opartych na dochodach publicznych

-zasady opracowywania projektów i uchwalania budżetów- oddzielnie dla państwa i dla jst

-zasady i tryb wykonywania budżetów oraz rozliczania ich wykonania

-zasady i tryb gospodarowania środkami pochodzącymi z UE oraz innych źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi.

Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z 17.12.2004 określa:

- zasady i zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

-organy właściwe w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów pub

- tryb postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów pub

-katalog kar.

SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH

3 podsektory

1)rządowy- obejmujący organy władzy publicznej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, organy adm rządowej, PAN i tworzone przez nią jednostki organizacyjne oraz inne jednostki dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest organ adm rządowej lub inna jednostka zaliczana do podsektora rządowego.

2)samorządowy- jst, ich organy i związki oraz jednostki organizacyjne dla

których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka sam teryt

3)ubezpieczeń społecznych- obejmujący Zakład Ubezpieczeń Społecznych i

Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz zarządzane przez nie fundusze

PODSTAWY PRAWA BUDŻETOWEGO I GOSPODARKI BUDŻETOWEJ

ס1768- budżet Obojga Narodów- Skarbu Koronnego i Skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego

Pojecie budżetu

-akt decyzji politycznej

-zasób środków pieniężnych

-plan

-forma organizacji publicznej gospodarki finansowej

-akt prawny

Cechy budżetu państwa:

1. budżet jest funduszem scentralizowanych zasobów pieniężnych gromadzonych i dzielonych przez państwo w związku z realizowaniem zadań

2. gromadzenie środków budżetowych odbywa się w sposób przymusowy

3. szczególna rola budżetu w funkcjonowaniu państwa

4. procesy gromadzenia i dzielenia dochodu za pomocą budżetu wyznaczają zasady ustawowo-konstytucyjne narzucające uregulowania prawne w postaci aktów prawnych najwyższej rangi czyli ustaw

5. procesy gromadzenia i dzielenia przez państwo dochodu w budżecie zawsze mają charakter nie tylko ekonomiczny ale także społeczny

6. dochody budżetowe mają charakter bezzwrotny (definitywny)

7. budżet państwa dotyczy działalności organów i podmiotów państwa w przyszłości (jest planem dochodów i wydatków na z góry ustalony czas)

8. budżet jako fundusz musi cechować specjalizacja polegająca na nadaniu rygorów prawnych wydatkom budżetowym

9. strumieniowy charakter budżetu oznacza z reguły konieczność egzekwowania należnych w danym okresie dochodów jak również obliguje do wydatkowania środków budżetowych przed upływem okresu budżetowego

10. budżet państwa nie jest jedynym "narzędziem" w którym znajduje finansowe odzwierciedlenie działalności państwa co oznacza, że nie może być on wystarczającą podstawą oceny finansowej działalności państwa

Budżet państwa- plan finansowy obejmujący dochody i wydatki oraz przychody i rozchody państwa, uchwalany przez sejm na okres roku kalendarzowego, zwanego rokiem budżetowym w formie ustawy budżetowej. Ma charakter dyrektywny.

ZASADY BUDŻETOWE

- zasada równowagi

- zasada zupełności i powszechności - wymaga ujęcia w budżecie wszystkich dochodów i wydatków

- zasada jedności- formalnej - w danym państwie występuje tylko jeden budżet

- zasada jedności- materialnej - głosi że wszystkie dochody i wydatki państwa powinny być objęte jednym planem finansowym

- zasada szczegółowości (specjalizacji) - wg niej dochody i wydatki powinny być ujmowane w sposób dokładny z określeniem źródeł dochodu oraz przeznaczenia wydatków, wydatkowanie tylko w wysokości ustalonej w budżecie oraz w określonym czasie

- zasada jawności - prezentowanie dochodów i wydatków społeczeństwu( ujawnienie procedury budżetowej, uchwalenia i wykonania budżetu, dane budżetowe są regularnie udostępniane)

- zasada jasności - pozwala rozpoznać procesy zachodzące w obszarze budżetu państwa

- zasada gospodarności - wymaga oszczędnego wydatkowania publicznych środków pieniężnych.

- zasada jednoroczności - ustalanie budżetu na konkretne terminy, roczny - budżet bieżący, długookresowy - budżet inwestycyjny

ŚRODKI PUBLICZNE

- dochody publiczne

- środki pochodzące z budżetu UE

- niepodlegające zwrotowi środki pochodzące z innych źródeł zagranicznych

- przychody budżetu państwa i budżetów jst oraz innych jednostek sektora finansów publicznych

- przychody jed sektora fin pub pochodzące z innych źródeł.

Przychody budżetu państwa i budżetów jst oraz innych jed sektora fin pub pochodzą:

1. ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych operacji finansowych

2. z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa i majątku jst

3. ze spłat pożyczek udzielonych ze środków pub

4. z otrzymanych pożyczek i kredytów

DOCHODY PUBLICZNE TO środki pieniężne pobierane bezzwrotnie przez państwo lub jst na sfinansowanie wydatków związanych z realizacją ich działań. Są to:

1)daniny publiczne

2)inne dochody należne budżetowi państwa, jst, innym jedn sektora fin pub

3)wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych prze jedn sektora fin publicznych

4)dochody z mienia

5)spadki, zapisy, darowizny w postaci pieniężnej

6)odszkodowania należne jedn sektora fin pub

7)kwoty uzyskane z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji

8)dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów

9)inne dochody

Dochody budżetu państwa

- podatki (pośrednie to od towaru i usług, od gier i akcyzowy + od os fizycznych i od os prawnych)

-cła

-wpłaty z zysku NBP

-dywidendy

-wpłaty z zysków przedsiębiorstw państwowych

-dochody z najmu, dzierżawy

-opłaty budżetowe

-kary pieniężne, grzywny, mandaty

-spadki, zapisy, darowizny poczynione w formie pieniężnej

-inne dochody publiczne

Na plan wydatków budżetu państwa składają się:

- zbiorcze zestawienie prezentujące plan wydatków w układzie działów i wyróżnionych rodzajów wydatków

- szczegółowy plan wydatków w układzie części budżetowych, działów i rozdziałów oraz wyróżnionych rodzajów wydatków

-zestaw tabel przedstawiających szczegółowo wybrane rodzaje wydatków

GRUPY WYDATKÓW

-dotacje i subwencje

-świadczenia na rzecz os fizycznych

-wydatki bieżące jednostek budżetowych

-wydatki majątkowe

- rozliczenia z bankami

-obsługa długu publicznego

-środki własne UE

-wydatki na finansowanie projektów z udziałem środków UE

Deficyt budżetu państwa może być pokryty przychodami pochodzącymi:

a)ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym lub zagranicznym

b)kredytów zaciąganych w bankach krajowych lub zagranicznych

c)pożyczek

d)prywatyzacji majątku Skarbu Państwa

e)nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych

*rezerwa ogólna nie może być większa niż 0,2% planowanych wydatków budżetowych

*rezerwy celowe- łączna kwota nie może przekroczyć 5% planowanych wydatków

-awaryjne remonty i zakup wyposażenia

-odszkodowania zarządzane od Skarbu Państwa

-wzrost zatrudnienia w jednostkach budżetowych finansowanych z budżetu państwa

Deficyt budżetowy to niedobór dochodów budżetu państwa w stosunku do jego wydatków, inaczej nadwyżka wydatków nad dochodami.

Pokrywanie deficytu budżetowego:

1. nadwyżki z lat poprzednich

2. pożyczki i kredyty

3. kredyty w banku centralnym

4. przychody z prywatyzacji (Polska)

Państwo sprzedaje papiery wartościowe. Za wyemitowane pap. wartościowe państwo otrzymuje od ich nabywcy banku centralnego pieniądz gotówkowy, który przeznacza na pokrycie deficytu. Z kolei bank centralny sprzedaje te walory na rynku pap. wartościowych wykorzystując operacje otwartego rynku. W Polsce ten sposób finansowania deficytu odbywa się przede wszystkim poprzez emisję obligacji i bonów skarbowych. Dokonuje je imieniu Skarbu Państwa Minister Finansów.

Obligacje emituje się w celu pokrycia deficytu budżetowego. Charakteryzują się niższym ryzykiem inwestycyjnym niż inne instrumenty finansowe, jednakże w zamian za to zysk z obligacji kształtuje się m. więcej na poziomie wzrostu inflacji. Obligacja przenosi wartość pieniądza w czasie. Bony skarbowe- to pap. wartościowe emitowane przez skarb państwa o terminie wykupu do jednego roku. Służą one głównie zabezpieczeniu płynności finansowej budżetu państwa w ciągu roku. Posiadają one gwarancję Skarbu Państwa, są więc uważane przez inwestorów za bardzo bezpieczne. Są także przedmiotem wtórnego obrotu, a więc w razie potrzeby można je odsprzedać przed upływem terminu wykupu.

Kolejnym sposobem finansowania przez państwo deficytu jest kredyt w banku centralnym, czyli dodruk pustego pieniądza. Państwo sprzedaje pap. wartościowe bankowi centralnemu i w zamian otrzymuje pieniądz gotówkowy. Z kolei nabywca nie wprowadza ich na rynek kapitałowy, tym sposobem wielkość środków pieniężnych pozostających w dyspozycji podmiotów rynkowych nie ulega zmianie, natomiast realizowane wydatki budżetowe zwiększają nominalną podaż pieniądza w gospodarce. Jest to tzw. inflacyjna ścieżka finansowania deficytu budżetowego państwa.

wszystkich zobowiązań sektora publicznego z tyt. zaciągniętych kredytów, pożyczek, itp. zobowiązań (z lat poprzednich również).

Przyczyny powstania deficytu budżetowego

1.uporczywie utrzymujący się deficyt budżetowy, który przekształca się w dług publiczny

2.okresy umorzonych wydatków publicznych zwłaszcza okresy wojen i głębokich kryzysów gospodarczych

3.realizowana doktryna ekonomiczna, która może zakładać świadome utrzymanie deficytu budżetowego i długu publicznego jako narzędzi interwencjonizmu państwowego

4.wpadnięcie władz publicznych w pułapkę zadłużenia

5.cykle koniunkturalne w gospodarce

6.spadek skłonności do inwestowania.

Zaciągając pożyczki na finansowanie deficytu budżetowego państwo tworzy dług publiczny.

Dług publiczny- obejmuje nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalone po wy eliminowaniu przepływów finansowych między podmiotami należącymi do tego sektora zaciągnięte z następujących tytułów:

-papiery wartościowe

- pożyczki

-kredyty

-przyjęte depozyty

-zobowiązania wymagalne tzn. których termin płatności minął a które nie zostały przedawnione lub umorzone.

Rodzaje długu publicznego:

a)sektora rządowego (rządowy)

b)sektora JST (samorządowy)

1.krajowy- zadłużenie państwa i JST wobec własnych obywateli i podm. gosp.

2.zagraniczny- zadłużenie wobec zagranicznych podm.

Granice i procedury ostrożnościowe długu publ. - dług publ. nie może przekroczyć 3/5 PKB - czym większy dług publ. tym większy koszt obsługi długu publ.

Dług publ nie może przekroczyć 60% PKB jeśli sięga już 50-55% uruchamiana jest

Procedura ostrożnościowa z ustawy o fin. publ. z 11.1998

Strategia zarządzania długiem publicznym- 3lata, minister finansów, zawiera m. inn. analizę obecnej sytuacji oraz prognozy.

RODZAJE PODATKÓW

1. podatki bezpośrednie - ekonomiczny ciężar podatku ponosi osoba, która jest podatnikiem z prwanego punktu widzenia np. podatek dochodowy od osób fizycznych, od spadków i darowizn

2. podatki pośrednie - inny podmiot wskazują jako podatnika przepisy prawa podatkowego, a inny podmiot ponosi ciężar podatku : np. VAT, akcyza

3. od osób fizycznych

4. od osób prawnych

5. do budżetu państwa

6. do budżetu jst

W każdym podatku można wskazać stale występujące elementy składające się na instytucję prawną podatku, nazywa się je elementami konstrukcji podatku. Podstawowe elementy konstrukcyjne podatku to:

1. podmiot podatku

2. przedmiot podatku

3. podstawa opodatkowania

4. stawki podatku

5. ulgi, zwolnienia i wyłączenia podatkowe

Podmiot podatku

*) Podmiot czynny - z reguły jest to państwo (gmina) z tym zastrzeżeniem, że wymiar i pobór może być dokonywany przez ważne organy finansowe (ustawa podatkowa).

U.P art. 13 Organami podatkowymi są :

1. urzędy skarbowe, wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast I instancji

2. izby skarbowe - jako organ odwoławczy I instancji urzędów skarbowych

3. samorządowe kolegia odwoławcze - organy odwoławcze II instancji od decyzji wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast.

Jeżeli organem I instancji jest Izba Skarbowa, to II instancji Minister Finansów.

Jeżeli organem I instancji jest Minister Finansów, to II instancji też jest Minister Finansów.

*)Podmiot bierny

• Podatnik - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

• Płatnik - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej, obowiązana do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie i na właściwy rachunek. Odpowiada całym swoim majątkiem.

• Inkasent - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie i na właściwy rachunek. Rada Miasta może powołać inkasentów.

Przedmiotem podatku jest sytuacja faktyczna lub prawna, z której zaistnieniem przepisy prawa wiążą obowiązek zapłaty podatku. Taką sytuacją faktyczną może być np. posiadanie rzeczy lub osiąganie przychodów. Natomiast sytuacją prawną - otrzymanie spadku, czy darowizny.

Przedmiot podatku znajduje zazwyczaj swój wyraz w nazwie podatku, ta zaś w tytule ustawy wprowadzającej podatek.

Podstawa opodatkowania to ilościowo lub wartościowo ujęty przedmiot podatku. Ujęcie ilościowe to np. powierzchnia, objętość, ciężar. Z kolei ujęcie wartościowe to np. wartość rynkowa, wartość ewidencyjna, przychód, itp.

Wybór ilościowego lub wartościowego ujęcia podstawy jest sprawą techniki podatkowej uwarunkowanej niekiedy polityką podatkową. Od podstawy opodatkowania należy odróżnić podstawę obliczenia podatku.

W teorii podatku występują 3 typy skal podatkowych:

1. skala progresywna

2. skala regresywna

3. skala degresywna

W przypadku progresywnej wraz ze wzrostem podstawy obliczenia podatku, rośnie wysokość stawek podatkowych. W skalach regresywnych wzrost podstawy obliczenia podatku wiąże się z obniżaniem stawek podatku. Skala degresywna jest połączeniem skali progresywnej i regresywnej.

Ze zwolnieniem podatkowym mamy do czynienia wówczas, kiedy określona kategoria stanów faktycznych lub prawnych mieści się w ogólnych ramach przedmiotowo-podmiotowych danego podatku, ale przepisy wyłączają w sposób wyraźny od opodatkowania (zwolnienia mogą być podmiotowe lub przedmiotowe).

Wyłączenie podatkowe jest wyrazem braku zainteresowania pracodawcy podatkowego określonymi kategoriami stanów faktycznych lub prawnych, zwykle z tego powodu, że są objęte zakresem innych podatków.

Ulgi podatkowe - polegają na ograniczeniu wielkości obciążenia podatkowego (mogą mieć charakter podmiotowy, przedmiotowy lub mieszany).

Rzadziej niż zwolnienia i ulgi podatkowe występują zniżki podatkowe.

Podstawą podatku jest zawsze dochód, czyli bogactwo podatnika. Państwo może przeprowadzić pobranie podatku w różnych momentach, np. wtedy kiedy dochód zostanie wypracowany, lub wówczas gdy ma już formę majątku (kapitału) albo wtedy, kiedy dokonuje się wydatków. W związku z tym, z punktu widzenia przedmiotu opodatkowania występują:

1. podatki od dochodów (niekiedy przychodów)

2. podatki od majątku

3. podatki od wydatków

Kategorie zobowiązania podatkowego:

1. z chwilą doręczenia decyzji (np. podatek od nieruchomości od osób fizycznych);

2. z chwilą zaistnienia przewidzianego w przepisach prawa podatkowego (np. podatek od nieruchomości od osób prawnych).

Formy wygasania zobowiązania podatkowego:

Efektywne/ nieefektywne

1.z dniem zapłaty podatku

2.z chwilą potrącenia zobowiązania podatkowego z wierzytelności podatnika względem skarbu państwa

3.zaniechania poboru podatku

4.z chwilą umorzenia zaległości podatkowej

5.przedawnieniu zobowiązania podatkowego(3lata lub 5 lat)

6.w inny sposób

PODATKI BEZPOŚREDNIE

a)dochodowe

- od osób fizycznych (rozliczenie do 30 kwietnia) PIT- personal income tax

- od osób prawnych (zwolnione podmioty np. Skarb Państwa, NBP) CIT- corporate income tax, rozliczenie do 31 marca

b)majątkowe:- od spadków i darowizn -od czynności cywilnoprawnych - rolny - leśny - od nieruchomości - od środków transportowych - od posiadania psów

PODATKI POŚREDNIE

a) VAT

Podatek od towarów i usług, podatek od wartości dodanej, podatek VAT, forma podatku obrotowego stosowana obecnie w większości krajów świata, również w Polsce od 1993. Przedmiotem opodatkowania jest wartość sprzedaży towarów i usług, Podatek VAT ma charakter liniowy. Polskie prawo podatkowe przewiduje stawkę podstawową 22% (dla większości towarów i usług), stawkę obniżoną 7% (m.in. surowce energetyczne i nośniki energii, materiały budowlane, roboty budowlano-montażowe związane z budownictwem mieszkaniowym, obiekty budownictwa mieszkalnego), stawkę 0% (głównie dla towarów eksportowanych). Obowiązek płacenia podatku VAT spoczywa na osobach fizycznych, prawnych oraz jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, sprzedających w ciągu roku towary i usługi o wartości przekraczającej określoną przepisami kwotę (waloryzowaną co roku w związku z inflacją).

b)Akcyza

kiedyś zwany podatkiem od dóbr luksusowych, nakładany na wyroby konsumpcyjne zwane akcyzowymi, m.inn. papierosy, alkohol, paliwo. W Polsce stanowi 18% i obowiązuje od 1993 roku. Obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym ciąży na producencie wyrobów akcyzowych i na importerze.

c)od gier

nałożony ustawą z 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych, gdzie gry losowe zostały określone jako gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Opodatkowaniu nie podlegają loterie promocyjne Wyróżniamy tu gry liczbowe(20%), lotrie pieniężne i fantowe(10%), gry na automatach(45%).

1

---