Higiena - pytania i odpowiedzi (na zaliczenie)

1. Dlaczego się szczepimy?

- Żeby nie umierać na choroby śmiertelne, np. tężec

- żeby nie chorować,

- żeby nie mieć powikłań po zachorowaniu,

- zmniejszyć rezerwuar patogenu,

- podnieść jakoś życia i opieki,

- zredukować koszty w obrębie zdrowia publicznego,

- zminimalizować zaostrzenia innych chorób w czasie zakażenia.

2. Dlaczego szczepienia są obowiązkowe?

- Aby przerwać łańcuch epidemiologiczny.

3. Co ile lat należy szczepić się na tężec?

- co 10 lat

4. W jakim wieku mamy ostatni raz darmową szczepionkę na tężec?

- W wieku 18 lat.

5. Przez kogo jest podawany „Program Szczepień Ochronnych”?

- Przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

6. Co jaki okres jest podawany nowy „Program Szczepień Ochronnych”?

- Co 1 rok.

7. Co to jest strategia kokonowa?

- Strategia kokonowa to metoda ochrony noworodków przed chorobami zakaźnymi poprzez szczepienie osób z bliskiego kontaktu z noworodkiem w okresie okołoporodowym
(czyli rodzice, np. szczepienia przeciwko różyczce).

8. Jakie są rodzaje odporności?

- wrodzona, nabyta, humoralna, komórkowa.

9. Kto wyeliminował czarną ospę jako pierwszy?

- Edward Jenner ( w 1796r)

10. Czy to prawda, że szczepienia powodują autyzm u dzieci?

- Nie.

11. Wymień 3 zalecane szczepienia.

- WZW B, WZW A, grypa, tężec, błonica.

12. Która immunoglobulina nie przechodzi przez łożysko matki?

- IgM.

13. Jakie są zalety szczepionki żywej?

- odporność przypomina naturalną,

- 1 dawka wystarcza,

- podanie do 72h chroni przed zachorowaniem.

14. Jakie są wady szczepionek żywych?

- Swoiste przeciwciała utrudniają uodpornienie,

- mogą wywołać chorobę u osób z niedoborem odporności.

15. Jakie są zalety szczepionek zabitych?

- Nie mogą wywołać choroby.

- Swoiste przeciwciała nie przeszkadzają.

16. Jakie są wady szczepionek zabitych?

- Wymagają 2-3 dawek.

- Odporność głównie typu humoralnego.

17. Dla kogo jest zalecane szczepienie WZW B?

- Wskazane dla wszystkich dzieci i dorosłych dotąd nie szczepionych,

- Zalecane zwłaszcza przed zabiegami operacyjnymi.

18. Dla kogo jest zalecane szczepienie WZW A?

- Dla turystów wyjeżdżających do krajów o niskich standardach higienicznych.

- Dla osób zatrudnionych przy produkcji i dystrybucji żywności.

- Dla pracowników mających styczność z nieczystościami komunalnymi.

- Dla dzieci, które nie chorowały na WZW A.

19. Dlaczego zalecane jest szczepienie przeciwko grypie?

- Ponieważ te szczepienie jest najskuteczniejszym sposobem zapobiegania grypie.

- Ponieważ są dobrze tolerowane przez pacjentów z grup ryzyka i stwierdza się właściwe poszczepienne stężenia przeciwciał (astma oskrzelowa, dysplazja oskrzelowo-płucna, nowotwory, immunosupresja, cukrzyca, AIDS/HIV).

20. Czym jest szczepionka na tężec i błonicę?

- Anatoksyną.

21. Kiedy jest wymagana szczepionka na żółtą gorączkę?

- Przy podróżach na tereny endemiczne.

22. Kto prowadzi szczepienia przeciwko żółtej gorączce?

- Wybrane wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne.

23. Dla kogo zalecane są szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu?

- pracownikom leśnym, weterynarzom, żołnierzom, turystom spędzających wakacje na obszarach endemicznych, ludności terenów szczególnie narażonych na KZM.

24. Ile procent dzieci w polskich szkołach ma próchnicę?

- 95%.

25. Jakie są główne elementy profilaktyki przeciwpróchniczej?

- właściwa higiena jamy ustnej,

- sprzyjająca zdrowiu zębów dieta,

- stosowanie profilaktyki fluorkowej,

- regularne wizyty u stomatologa.

26. Jaka bakteria najczęściej powoduje próchnicę?

- Streptococcus mutans/ sanguinis.

27. Kiedy powinno się rozpocząć najpóźniej czyszczenie jamy ustnej?

- Z chwilą pojawienia się pierwszych ząbków.

28. Czym najlepiej jest czyścić zęby u małych dzieci?

- Początkowo gaziki nawilżane wodą, a następnie gumowe szczoteczki nakładane na palec lub bardzo miękkie małe szczoteczki.

29. Z czego wynikają trudności z utrzymaniem higieny jamy ustnej u małych dzieci?

- Z otwierania buzi na prośbę oraz braku umiejętności wypluwania.

30. Jakie zadania spełnia pasta do zębów?

- Redukuje napięcie powierzchniowe, wspomaga ścieranie.

31. Do którego roku życia nie powinno się stosować past z fluorem?

- do 4 r. ż.

32. W jakim wieku dziecko umiej już płukać jamę ustną i wypluwać?

- powyżej 4-5 roku życia.

33. Dlaczego kobieta powinna stosować dietę sprzyjającą zdrowiu zębów w okresie ciąży?

- Ponieważ następuje uwapnianie zębów mlecznych w 5 miesiącu życia płodowego.

34. Co sprzyja rozwojowi próchnicy?

- Spożywanie dużych ilości cukru, słodyczy.

- Częstość spożywania posiłków, szczególnie zawierających cukier ( „święto słodyczy” ;) )

- Czas zalegania na powierzchni zębów.

35. Jakie nawyki żywieniowe należy zastosować w celu zapobiegania próchnicy?

- redukować lub eliminować spożywanie pomiędzy posiłkami pokarmów zawierających sacharozę;

- spożywać pokarmy zawierające przyjazny cukier - sylit, isomalt, sorbit, maltit, mannit, laktit;

- unikać pokarmów lepkich - długo zalegających na powierzchni zębów;

- stosować i znać cechy „idealnej przekąski”.

36. Czym powinna cechować się „idealna przekąska”?

- wymaga dłuższego żucia,

- stymuluje produkcję śliny,

- posiada dużą zawartość białka i tłuszczów,

- zawiera Ca, P, Fl,

- posiada niewielką ilość łatwo fermentujących węglowodanów,

- posiada dużą zdolność buforową,

- nie powoduje obniżenia pH środowiska jamy ustnej.

37. Czym cechuje się profilaktyka próchnicy butelkowej?

- zaprzestanie karmienia butelką powyżej 12-14 m.ż.

- jedyny napój dozwolony po umyciu zębów - woda,

- kaszki, napoje słodkie, soczki, słodzone herbatki - są próchnicotwórcze.

38. Na czym polega profilaktyka profesjonalna z użyciem związków fluoru?

- Polega na nakładaniu różnego rodzaju lakierów, laków, żeli.

39. Czym jest kwas foliowy?

- Kwas foliowy jest witaminą z grupy B (folacyna, witamina B9, witamina M, witamina B11), która jest wrażliwa na obróbkę termiczną, tj. gotowanie i pieczenie.

40. Jaka jest zalecana dawka kwasu foliowego wszystkim kobietom w wieku rozrodczym w Polsce?

- 0,4mg dziennie

Suplementacja kwasem foliowym w okresie przedkoncepcyjnym (3 miesiące przed poczęciem) i w pierwszych 12 tygodniach ciąży skutecznie zapobiega wadom cewy nerwowej (Folik). Nadmiar usuwany jest przez nerki.

41. W jakich produktach znajduje się najwięcej kwasu foliowego?

- Znajduje się w liściastych warzywach, głównie w szpinaku, ale także w sałacie, kapuście, brokułach, szparagach, kalafiorze, brukselce oraz w mniejszych ilościach w pomidorach, grochu, fasoli, soczewicy, soi, burakach, orzechach, słoneczniku, drożdżach piwnych, wątrobie, żółtku jaja, pszenicy, pomarańczach, mandarynkach, bananach i awokado.

42. Kto jest narażony na niedobór kwasu foliowego?

- palaczki

- kobiety spożywające wysokoprzetworzoną żywność

- kobiety stosujące restrykcyjne diety;

- kobiety nadużywające alkoholu i kawy

- kobiety stosujące antykoncepcję doustną starej generacji.

43. Co powoduje niedobór kwasu foliowego w organizmie?

• wady cewy nerwowej u płodu,

• zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek w organizmie

• mała ilość czerwonych ciałek we krwi,

• uczucie przemęczenia i kłopoty z koncentracją

• stany niepokoju, lęku, depresja, nadmierna drażliwość

• bezsenność, roztargnienie, problemy z pamięcią

• zaburzenia w trawieniu i we wchłanianiu składników odżywczych, niedożywienie, biegunka, zmniejszony apetyt, obniżona masa ciała

• stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg, bóle głowy, kołatanie serca, przedwczesna siwizna

• u dzieci i młodzieży zahamowanie wzrostu.

44. Co to jest FAS?

- Alkoholowy zespół płodowy (FAS, ang. Fetal Alcohol Syndrome) - zespół chorobowy, który jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Alkoholowy zespół płodowy jest chorobą nieuleczalną, której można uniknąć zachowując abstynencję w czasie trwania ciąży.

45. Jakie są charakterystyczne objawy zespołu FAS?

- Specyficzne anomalie w budowie twarzy tj. krótkie szpary powiekowe, opadające powieki, szeroko rozstawione oczy, krótki zadarty nos, wygładzona rynienka nosowa, wąska górna warga, brak czerwieni wargowej, wolniejszy rozwój środkowej części twarzy, mała i słabo rozwinięta żuchwa, nisko osadzone uszy, krótka szyja, niedorozwój płytki paznokciowej, anormalność stawów i kości.

- Spowolniony rozwój fizyczny przed i po urodzeniu. Opóźnienia wzrostu, niska waga urodzeniowa, mała głowa, niski wzrost i waga w stosunku do wieku, opóźnienia rozwojowe.

46. Jaka jest bezpieczna dawka alkoholu do przyjęcia przez organizm kobiety w okresie ciąży?

- Nie ma dawki minimalnej. (Nie należy spożywać alkoholu w okresie ciąży).

47. Jaka jest częstość urodzeń dzieci z zespołem FAS?

- 3/1000 żywych urodzeń.

48. Co to jest anizokoria?

- Różne kształty źrenic u dziecka z FAS.

49. Jaka jest forma diagnostyki w FAS?

- wywiad,

- USG,

- α-fetoproteina (AFP),

- β-1-proteiny.

50. Jakie są objawy FAS w późniejszych etapach życia?

- Słaba zdolność komunikowania się, impulsywność, trudności w kontaktach społecznych, trudności z ukończeniem szkoły, znalezieniem pracy i utrzymaniem pracy z powodu nieodpowiedzialności.

3

---