Krzywa obojętności - przedstawia zbiór takich kombinacji wielkości zakupów dwóch dóbr, przy których konsument odczuwa jednakowy poziom zadowolenia.
Linia budżetowa jest graficznym odwzorowaniem ograniczenia budżetowego konsumenta. Łączy punkty odpowiadające dostępnym konsumentowi kombinacjom dóbr A i B, przy założeniu wydatkowania na nie całości dochodu. Przy zerowej konsumpcji dobra A, konsument może zakupić
dobra B, z kolei powstrzymując się całkowicie od zakupów dobra B, może nabyć
dobra A.
Punkty odpowiadające innym kombinajcom dóbr A i B wykorzystującym całość dochodu konsumenta leżą na prostej danej wyprowadzonym wcześniej równaniem.
Linia budżetowa oddziela kombinacje dostępne konsumentowi od niedostępnych. Wszystkie koszyki dóbr A i B odpowiadające punktom leżącym na prostej lub poniżej niej są dostępne (pkt. K, L oraz M). Wszystkie leżące powyżej (pkt. G) przekraczają aktualne możliwości finansowe konsumenta. Wybory konsumenta dotyczyć będą wyłącznie kombinacji dostępnych.
Konsument może nabyć np. koszyk M, zakupując q^1_a dobra A oraz q^1_b dobra B, lub koszyk K, zakupując q^1_a dobra A i q^2_b dobra B. Jednak w tym drugim przypadku konsument nie wykorzystuje do końca całości swojego dochodu. Może zwiększyć ilość nabywanego dobra B o q^1_b-q^2_b (przechodząc tym samym do koszyka M), bez zmniejszania ilości dobra A.
Ponieważ zgodnie z założeniem o nieograniczonych potrzebach każda dodatkowa jednostka dobra powoduje przyrost użyteczności konsumenta (choć zgodnie z prawem malejącej użyteczności krańcowej przyrosty te są coraz mniejsze w miarę zwiększania konsumpcji), to konsumentowi zawsze opłaca się dokupić więcej dobra gdy pozwala mu na to jego dochód. Dlatego też koszyk M będzie zawsze koszykiem bardziej użytecznym dla konsumenta niż koszyk K.
Podobnie, będąc w punkcie K, konsument może dokupić q^2_a-q^1_a dobra A, nie będąc zmuszonym do zmniejszenia ilości zakupionego dobra B i tym samym przechodząc do koszyka L.
Oznacza to, że zarówno koszyk M, jak i koszyk L są bardziej użyteczne dla konsumenta niż koszyk K. Uogólniając to stwierdzenie, można powiedzieć, że dla każdego punktu leżącego poniżej linii budżetowej istnieją co najmniej dwa punkty leżące na linii budżetowej, które charakteryzują się większą użytecznością dla konsumenta.
Wnioskiem z tego stwierdzenia jest to, że konsument chcąc maksymalizować swoją użyteczność będzie zawsze poruszał się po linii budżetowej, czyli przy wykorzystaniu całości swojego dochodu.
Dwa prawa Gossena:
W miarę wzrostu konsumpcji danego dobra użyteczność krańcowa każdej kolejnej jednostki maleje. Prawo to znane jest także pod nazwą prawa malejącej krańcowej użyteczności.
Optimum konsumenta - jest to punkt styczności krzywej obojętności z linią budżetową. Charakteryzuje się tym, że krańcowa stopa substytucji jest równa stosunkowi cen x i dobra y.
Teoria wyboru konsumenta - sformułowana na polu mikroekonomii teoria, która przy pomocy narzędzi matematycznych opisuje zachowania indywidualnych konsumentów na rynku oraz wyjaśniania działanie mechanizmu rynkowego w zakresie dystrybucji dóbr i kształtowania cen; opracowana na gruncie nurtu ekonomii neoklasycznej w pierwszej połowie XX w.
Efekt Giffena - dotyczy niektórych dóbr niższego rzędu. W przypadku tych dóbr (zwanych też dobrami Giffena) wzrost ceny powoduje wzrost popytu na nie - konsument nie może sobie już pozwolić na zakup żadnego innego dobra, stąd kupuje wyłącznie dobro Giffena.
Współczesna teoria zachowania się konsumenta na rynku opiera sięna trzech twierdzeniach:
1.Założenie o ekonomicznej racjonalności konsumenta.
Konsument wybierając pomiędzy różnymi alternatywnymi konsumpcjami czyni to
w sposób świadomy, zgodnie z własnym i interesem i własnymi korzyściami.
Zachowanie racjonalne to wewnętrznie spójne, logiczne postępowanie zmierzające do maksymalizacji satysfakcji jednostki.
Powyższa teza sprowadza się do trzech założeń:
a) Konsument przejawia pewne potrzeby i potrafi je określić;
b) Konsument jest w stanie dokonać wartościowania swych potrzeb - od najbardziej do najmniej intensywnie odczuwanych;
c) Jednostka dokonuje wyboru w celu maksymalizacji własnej satysfakcji (zadowolenia, użyteczności)
2. Konsument posiada pełną i prawdziwą wiedzę na temat produktów.
Posiadając pełną i prawdziwą informację o produktach, konsument sam potrafi najlepiej ocenić na czym polegają jego korzyści.
a) Błędy w podejmowanych przez konsumenta decyzjach wynikają głównie z braku odpowiedniej informacji (np. tzw. „dysonans pozakupowy”).
3. Substytucyjność dóbr.
a) Konsument decyduje o strukturze własnej konsumpcji zgodnie ze swoimi preferencjami, dochodami oraz obowiązującymi na rynku cenami dóbr.
b) Konsument zaspokajając swoje potrzeby może zastępować jedne dobra innymi. Zjawisko to określamy mianem substytucyjności dóbr