Piaget Rozdział 1- Organizacja intelektualna i adaptacja(Woodworth )
Piaget:
-czynności biologiczne są aktami adaptacji do środowiska fizycznego i pomagają je organizować
-umysł i ciało nie pracują niezależnie od siebie, czynności intelektualne podlegają tym samym prawom, co biologiczne
-czynności intelektualne to czynności organizowania środowiska i adaptacji do niego
-podstawowe zasady rozwoju poznawczego są takie same jak rozwój biologiczny
-PIaget nie uważał organizacji i adaptacji za odrębne procesy
-aktywność intelektualna nie może być oddzielana od całego funkcjonowania organizmu, funkcjonowanie intelektualne uważał za szczególną formę aktywności biologicznej
-czynności intelektualne oraz biologiczne są częściami całościowego procesu, za którego pośrednictwem organizm przystosowuje się do środowiska i organizuje doświadczenia
-aby pojąć proces intelektualnej organizacji oraz adaptacji należy zrozumieć 4 podstawowe pojęcia w teorii Piageta:
-schemat
-asymilacja
-akomodacja
-równoważenie
SCHEMAT:
-to struktura poznawcza lub umysłowa, dzięki której jednostki przystosowują się intelektualnie do otoczenia i organizują je
-psychiczne struktury lub procesy, które adaptują się i zmieniają wraz z rozwojem umysłowym
-nie mają swoich fizycznych odpowiedników, nie są obserwowalne, ich istnienie jest zakładane i stosownie do tego nazywane są konstruktami hipotetycznymi
-schematy w uproszczeniu można wyobrazić sobie jako pojęcia lub kategorie
-używane są do przetwarzania, identyfikowania oraz klasyfikowania docierających bodźców, w ten sposób organizm jest w stanie rozróżniać i generalizować bodźce (wydarzenia)
-są strukturami intelektu organizującymi zdarzenia spostrzegane i klasyfikowane na podstawie ich ogólnych cech, są to powtarzalne zdarzenia psychologiczne w tym sensie, że dziecko wielokrotnie klasyfikuje bodźce w logiczny, spójny sposób
-dziecko po urodzeniu ma niewiele schematów są one odruchowe(niemowlę dokonuje rzeczywistego różnicowania w obrębie swojego ograniczonego środowiska, lecz czyni to za pośrednictwem dostępnego dla siebie aparatu odruchowego i motorycznego)
-schematy osoby dorosłej rozwijają się ze schematów dziecka dzięki procesom adaptacji i organizacji , a zatem rozwój intelektualny jest ciągłym procesem konstrukcji i rekonstrukcji
-schematy są definiowane(lub odzwierciedlane) poprzez zachowanie, które prezentuje dziecko; schematy jednak to coś więcej niż zachowanie, są to wewnętrzne struktury, z których wypływa zachowanie; odzwierciedleniem schematów są te wzory zachowania, które powtarzają się w toku aktywności poznawczej; schematy obejmują cały zestaw odrębnych, lecz podobnych sekwencji działań
-schematy są strukturalnymi odpowiednikami pojęć
-schematy poznawcze dorosłych wyodrębniają się z sensomotorycznych schematów dziecka, procesami odpowiedzialnymi za te przemianę są akomodacja i asymilacja
-schematy odzwierciedlają aktualny poziom rozumienia wiedzy dziecka o świecie
-są konstruowane przez dziecko;jako konstrukcje nie stanowią więc wiernych kopii rzeczywistości- ich formy są zdeterminowane przez jedyny w swoim rodzaju wzorzec asymilacji i akomodacji doświadczenia jednostki i z czasem coraz bardziej przybliżają się swoją postacią do rzeczywistości
ASYMILACJA:
-jest procesem poznawczym, dzięki któremu nowe treści percepcyjne, motoryczne czy pojęciowe włączane są do istniejących schematów lub wzorców zachowania
-jest procesem umieszczania, klasyfikowania nowego bodźca w istniejącym schemacie
-asymilacja występuje nieustannie
-nie powoduje ona zmiany schematu, lecz wpływa na jego rozbudowę i w ten sposób stanowi część(czynnik) rozwoju
-jest częścią procesu, za pośrednictwem, którego jednostka przystosowuje się poznawczo i organizuje swoje otoczenie; proces ten pozwala na rozbudowę schematów
-proces ten nie tłumaczy zmian jakościowych schematów(zmiany te tłumaczy akomodacja)
-jest zawsze procesem końcowym(po akomodacji)
AKOMODACJA:
-w zetknięciu z nowym bodźcem dziecko stara się zasymilować go do istniejących schematów, czasami jest to niemożliwe-w takiej sytuacji można zrobić dwie rzeczy:
1)można stworzyć nowy schemat- w którym bodziec znajdzie miejsce 2)można zmodyfikować istniejący schemat-tak, by nowy bodziec do niego pasował
-akomodacja jest to tworzenie nowych schematów lub modyfikacja starych; w obydwu przypadkach skutkiem jest zmiana lub rozwój struktur poznawczych(schematów)
-żadne zachowanie nie jest w całości asymilacją lub akomodacją; w każdym są elementy jednego i drugiego procesu, choć w przypadku niektórych zachowań może przeważać któryś z nich:
-zabawa-bardziej asymilacja
-naśladownictwo- bardziej akomodacja
-w trakcie asymilacji osoba nakłada dostępne struktury na przetwarzane bodźce, czyli bodźce są zmuszone do dopasowania się do struktury poznawczej przetwarzającej je osoby; w trakcie akomodacji jest odwrotnie, to osoba jest zmuszona do zmiany swoich schematów tak, by pasowały do nowych bodźców, których nie była w stanie zasymilować
-akomodacja odpowiada za rozwój(zmiany jakościowe), a asymilacja za wzrost(zmiany ilościowe), łącznie te dwa procesy odpowiadają za adaptację intelektualną i rozwój struktur intelektu
RÓWNOWAŻENIE:
-pojęcie równowagi między asymilacja i akomodacją oznacza samoregulujący się mechanizm, który zapewnia rozwijającemu się dziecku efektywne interakcje z otoczeniem
-równowaga jest stanem, w którym proces asymilacji i akomodacji są zrównoważone
-nierównowaga-stan, w którym procesy te nie są zrównoważone
-równoważenie jest procesem przechodzenia z nierównowagi do równowagi; jest to samoregulujący się proces, którego narzędziami są asymilacja i akomodacja
-równoważenie pozwala na włączanie zewnętrznego doświadczenia do wewnętrznych struktur(schematów)
-brak równowagi uruchamia proces równoważenia i usiłowania, by powrócić do równowagi; równowaga jest warunkiem koniecznym, do którego organizm nieustannie dąży; organizm w końcu asymiluje bodźce z udziałem akomodacji bądź bez niej; efektem tego jest równowaga
-równowaga związana z określonym bodźcem może być krótkotrwała, jako że struktury stale są narażane na nierównowagę i zmiany, niemniej jednak jest ważna, ponieważ przyczynia się do rozwoju.
Piaget Rozdział 2-Rozwój intelektualny i inne czynniki
Inteligencja= aspekt poznawczy + aspekt afektywny
Wg Piageta rozwój poznawczy posiada 3 komponenty: treść, funkcję i strukturę.:
1)Treść- to, co dzieci widzą, odnosi się do obserwowalnych zachowań-sensomotorycznych lub pojęciowych, które odzwierciedlają aktywność intelektualną, zmienia się wraz z wiekiem, odmienna u różnych ludzi
2)Funkcja- dotyczy cech aktywności intelektualnej- asymilacji i akomodacji
3)Struktura- to zakładane właściwości organizacji intelektu(schematy), które wyjaśniają występowanie określonych zachowań ; przemiany struktury stanowią główny aspekt rozwoju intelektu; To ona głównie interesowała Piageta
DZIAŁANIE I WIEDZA
-aktywność umysłowa i fizyczna jest warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym rozoruj poznawczego- potrzebne są również procesy akomodacji i asymilacji
-dla Piageta cała wiedza jest konstrukcją , będącą wynikiem aktywności działania dziecka
Wg Piageta są 3 rodzaje wiedzy, każada z nich wymaga od dziecka działania , lecz z różnych powodów:
-wiedza fizyczna(odkrycie)- jest wiedzą o fizycznych właściwościach obiektów i zdarzeń takich jak wielkość, kształt, budowa, waga itd.; dziecko zdobywa te wiedzę wszystkimi swoimi zmysłami manipulując przedmiotami; aktywne doświadczenia są asymilowane do schematów; schematów trakcie nabywanie tej wiedzy same obiekty dostarczają inf. o swoich właściwościach.
-wiedza logiczno-matematyczna(inwencja)-jest konstruowana na podstawie myślenia o doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniami; wiedza ta, podobnie jak fizyczna może rozwinąć się tylko wtedy, gdy dziecko działa, manipuluje przedmiotami(umysłowo lub fizycznie); dziecko wynajduje tę wiedzę; ona nie tkwi w przedmiotach tak jak wiedza fizyczna, lecz jest budowana na podstawie czynności dziecka na przedmiotach; przedmiot służy jako czynnik pośredniczący; pojęcia liczb są przykładem pojęć matematyczno-logicznych
-wiedza społeczna- jest wiedzą, dzięki której grupy kulturowe lub społeczne dochodzą do porozumienia na drodze umowy; jej przykładem są reguły, prawa, normy moralne, etyka oraz język; wiedzy tej nie da się wyprowadzić z działań na przedmiotach, powstaje ona na podstawie interakcji, współdziałania z innymi ludźmi
KONTINUUM ROZWOJU:
-rozwój poznawczy to konsekwentny proces następujących po sobie jakościowych zmian struktur poznawczych(schematów), przy czym każda struktura i zmiana wynikają logicznie z poprzedzających je struktur i zmian
- nowe schematy nie zastępują poprzednich- są do nich włączane( tak jak w akomodacji), powodując tym samym ich jakościowe zmiany
-ujmował rozwój jako ciągły proces przebiegający wzdłuż kontinuum; zmiany w rozwoju intelektualnym są stopniowe i nigdy nie są gwałtowne
-schematy są krok po kroku konstruowane i rekonstruowane
Cztery stadia rozwoju poznawczego:
Stadium inteligencji sensomotorycznej(0-2 lat):
W tym okresie przeważają reakcje zmysłowe i ruchowe; dziecko nie tworzy jeszcze wewnętrznych reprezentacji zdarzeń i nie myśli pojęciowo, chociaż rozwój poznawczy jest widoczny, gdyż konstruowane są schematy
2. Stadium myślenia przedoperacyjnego(2-7 lat):
Dla tego stadium charakterystyczny jest rozwój języka i innych form reprezentacji oraz gwałtowny rozwój pojęciowy; rozumowanie w tym okresie zdominowane jest przez percepcję, ma zatem charakter prelogiczny lub częściowo logiczny.
3. Stadium operacji konkretnych(7-11 lat):
W tym okresie dziecko rozwija zdolność stosowani myślenia logicznego do rozwiązywania konkretnych problemów, pojawiających się w danej chwili.
4. Stadium operacji formalnych(11-15/20 lat):
W tym okresie struktury poznawcze dziecka osiągają najwyższy poziom rozwoju i dziecko staje się zdolne do stosowanie rozumowania logicznego przy rozwiązywaniu wszystkich klas problemów.
Każde dziecko musi przejść przez wszystkie stadia rozwoju w tej samej kolejności.
CZYNNIKI ROZWOJU:
-Piaget wymienił 4 czynniki rozwoju i każdy z nich uważał za warunek konieczny rozwoju poznawczego, lecz żaden z nich pojedynczo nie jest wystarczający, by zagwarantować rozwój; Są to:
Dojrzewanie i dziedziczność- dziedziczność wyznacza ogólne granice rozwoju w czasie; dojrzewanie w odniesieniu do funkcji poznawczych wyznacza zakres możliwości w określonym stadium, nie powoduje aktualizacji struktur, wskazuje, czy zbudowanie określonych struktur w określonym stadium jest możliwe czy nie, samo w sobie nie zawiera preformowanej struktury, lecz tylko otwiera możliwości
Aktywne doświadczenie- działania te maja charakter fizycznej manipulacji konkretnymi przedmiotami lub manipulacji umysłowej, aktywne doświadczenie to takie, które doprowadza do asymilacji i akomodacji i w efekcie powoduje zmianę poznawczą.
Interakcje społeczne- wymiana myśli między ludźmi.
Równoważenie- po pierwsze, jeżeli mamy 3 pozostałe czynniki, to musi jakiegoś rodzaju koordynacja między nimi, ta koordynacja jest rodzajem równoważenia, po drugie- trakcie konstruowania podmiot podejmuje wiele prób, popełnia wiele błędów, dokonuje licznych ustaleń, które w ogromnej części pociągają za sobą samoregulację. Samoregulacja jest istota równoważenia.
ROZWÓJ AFEKTYWNY:
-u Piageta rozwój ma dwa aspekty-poznawczy i afektywny
-afekt obejmuje uczucia, zainteresowania, skłonności, wartości oraz wszystkie emocje
-Piaget uważał, że afekt podlega rozwojowi
-w odniesieniu do rozwoju intelektualnego ważne są 2 aspekty: motywacja i selekcja
-rozwój afektywny postępuje w podobny sposób jak rozwój poznawczy, czyli struktury afektywne są konstruowane tak jak struktury poznawcze; afekt odpowiedzialny jest za uaktywnienie czynności intelektualnych oraz za wybór przedmiotów aktywności intelektualnej(obiektów, zdarzeń).
Piaget Rozdział 3- Rozwój sensomotoryczny(0-2 rok życia).