Prawo karne wykonawcze
ZJAZD I
08.10.2006 r.
21.01.2007 r. ( 7 zjazd) test zaliczeniowy, materiał z zajęć.
Kodeks karny wykonawczy składa się z 4 części:
Ogólna,
Szczególna,
Wojskowa,
Końcowa.
Prawo karne wykonawcze - zespół (zbiór) norm prawnych, które regulują wykonywanie orzeczonych przez sądy kar, środków karnych, środków probacyjnych, środków zabezpieczających, należności sądowych, a także wykonywanie tymczasowego aresztowania.
Kary - grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności.
Środki karne - np. zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz wykonywania określonego zawodu,
zakaz pełnienia określonego stanowiska, obowiązek naprawienia szkody.
Środek probacyjny - zawieszenie kary i poddanie skazanego próbie.
Zadania prawa karnego wykonawczego;
Aspekt formalnoprawny - polega na zabezpieczeniu prawidłowego wykonania kar zgodnie z treścią orzeczenia sądu.
Aspekt materialnoprawny - polega na realizacji celów i funkcji kary.
Cele kary (art. 67 Kkw):
Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.
Dla osiągnięcia celu określonego w § 1 prowadzi się zindywidualizowane oddziaływanie na skazanych w ramach określonych w ustawie systemów wykonywania kary, w różnych rodzajach i typach zakładów karnych.
W oddziaływaniu na skazanych, przy poszanowaniu ich praw i wymaganiu wypełniania przez nich obowiązków, uwzględnia się przede wszystkim pracę, zwłaszcza sprzyjającą zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji zawodowych, nauczanie, zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe, podtrzymywanie kontaktów z rodziną i światem zewnętrznym oraz środki terapeutyczne.
Funkcje kary:
- odstraszająca,
- wychowawcza.
10.12.1948 r. - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela.
Wolności - m.in. prawo do:
- życia,
- własności,
- godności,
- wolności,
- humanitarnego traktowania,
- zapobiegania dyskryminacji.
1987 r. - Europejska Konwencja o zapobieganiu torturom łączy się z karą śmierci.
Kara śmierci po raz ostatni została wykonana w Polsce w 1988 r. natomiast formalnie zniesiono ją dopiero w 1997 r.
Środki wykonywania kary śmierci:
- ukamienowanie,
- ukrzyżowanie,
- spalenie na stosie,
- gilotyna,
- wieszanie,
- krzesło elektryczne,
- rozstrzelanie,
- zastrzyk z trucizną.
System prawa karnego:
Prawo karne materialne - zawiera zespół norm określających przestępstwa i kary, które są za nieprzewidziane.
Prawo karne procesowe - wszelkie zasady organizujące postępowanie karne, obowiązki i uprawnienia organów procesowych, stron biorących udział w procesie.
Prawo karne wykonawcze.
Dyscypliny pokrewne:
- kryminologia - nauka zajmująca się źródłami, formami i dynamiką przestępczości (opis zjawisk kryminalnych, polityka kryminalna),
- psychologia - funkcjonowanie człowieka w życiu,
- psychiatria - choroby psychiczne,
- pedagogika - wychowawcy w zakładach karnych,
- socjologia - funkcjonowanie grup społecznych.
Art. 83 kkw precyzuje przeprowadzanie badań psychologicznych i psychiatrycznych.
22.10.2006 r.
Zasady wspólne dla postępowania karnego i prawa wykonawczego
ZJAZD II
Zasada humanizmu - normy nakazujące poszanowanie godności ludzkiej i osobowości skazanego, zakazujące stosowania tortur lub nieludzkiego czy poniżającego traktowania i karania skazanych.
Art. 4 kkw: § 1. Kary, środki karne, zabezpieczające i zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego. Zakazuje się stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego.
§ 2. Skazany zachowuje prawa i wolności obywatelskie. Ich ograniczenie może wynikać jedynie z ustawy oraz z wydanego na jej podstawie prawomocnego orzeczenia.
Zasada praworządności - norma oznaczająca, że tryb i zasady postępowania wszystkich podmiotów postępowania wykonawczego, organów wykonujących orzeczenia oraz podstawowe prawa i obowiązki skazanego w tym stadium postępowania określone są przez kkw i przepisy wykonawcze ustawy. Z zasady tej wynika, że organy wykonawcze obowiązane są niezwłocznie wszcząć postępowanie wykonawcze, gdy orzeczenie stało się wykonalne, skazany zaś ma obowiązek stosować się do wydanych przez te organy poleceń zmierzających do wykonania orzeczenia. Istotnym składnikiem tej zasady są te przepisy, które określają prawne i administracyjne formy kontroli i nadzoru nad wykonaniem orzeczeń. Do prawnych form kontroli należy zaliczyć prawo skazanego do składania wniosków i wnoszenia zażaleń na postanowienia wydane w postępowaniu wykonawczym. Materialnagwarancja tej prerogatywy wynika z prawa do korzystania z obrońcy lub pełnomocnika w tej fazie postępowania.
Art. 8 kkw: [Obrońca] § 1. W postępowaniu wykonawczym skazany może korzystać z pomocy obrońcy ustanowionego w tym postępowaniu.
§ 2. W postępowaniu przed sądem skazany musi mieć obrońcę, jeżeli:
1) jest głuchy, niemy lub niewidomy,
2) zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,
3) nie ukończył 18 lat,
4) nie włada językiem polskim.
§ 3. Skazany pozbawiony wolności może porozumiewać się ze swoim obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym podczas nieobecności innych osób. Korespondencja z tymi osobami nie podlega cenzurze i zatrzymaniu, a rozmowy w trakcie widzeń i telefoniczne nie podlegają kontroli. Nadzór nad korespondencją z obrońcą może być wykonany przez otwarcie listu wyłącznie wtedy, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że list zawiera przedmioty, których dotyczy zakaz posiadania, przechowywania, przekazywania, przesyłania lub obrotu. Czynności otwarcia dokonuje się w obecności skazanego i zawiadamia się o niej sędziego penitencjarnego, podając jej powód i wynik. Przepis art. 225 § 3 Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
Zasada sprawiedliwości -
Zasada prawdy materialnej - dyrektywa ta oznacza, że organy orzekające w postępowaniu wykonawczym obowiązane są podejmować wszelkie starania, aby ich ustalenia faktyczne były zgodne z prawdą, zaś organy sprawujące kontrolę judykacyjną mają obowiązek sprawdzania prawdziwości tych ustaleń.
Zasada kontradyktryjności -
Zasada współdziałania ze społeczeństwem - zasada ta wskazuje, że instytucje państwowe, samorządowe i społeczne są obowiązane w zakresie swojego działania do udzielania pomocy organom prowadzącym postępowanie karne.
Art. 10 § 4. Organy i instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne w zakresie swojego działania udzielają pomocy organom wykonującym orzeczenia.
Prawo karne wykonawcze kieruje się zasadami:
Zasada realizacji w postępowaniu wykonawczym celów i funkcji kary - wchodzi w życie w momencie orzeczenia kary; w trakcie wykonywania kary ...................................................
Socjalizacja - podlegają jej wszyscy ludzie, jest to dorastanie do życia w grupie.
Resocjalizacja - nastąpił błąd w socjalizacji, resocjalizacja polega na tym, że osoba, która nie działa w społeczeństwie tak jak powinna, jest przywracana do społeczeństwa.
Dzieci i młodzież poddawane są resocjalizacji obowiązkowo, natomiast dorośli tylko jeżeli wyrażą na to zgodę.
Definicja resocjalizacji - zespół czynności zmierzających do takiej zmiany cech osobowości jednostki aby była ona zdolna do funkcjonowania w społeczeństwie.
Zaburzenia osobowości:
psychopatie - zaburzenia w sferze psychicznej,
socjopatie - zaburzenia funkcjonowania w społeczeństwie,
charakteropatie - zaburzenia osobowości na skutek uszkodzenia mózgu.
Socjopatie występują u ok. 3% każdego społeczeństwa.
Socjopaci - ludzie niedostosowani do życia społecznego pod wpływem środowiska, w którym się wychowywali.
Socjopaci:
nie odczuwają lęku,
bardzo dobrze przyzwyczajają się do warunków ekstremalnych.
Charakterystyczne cechy ludzi z zaburzeniami osobowości:
agresja (słowna, fizyczna, psychiczna),
zmienność nastroju.
Istnieją dwa systemowe podejścia do zjawiska zaburzeń w zachowaniu:
Model choroby psychicznej - wszelkie formy przestępczego i dewiacyjnego zachowania są rodzajem chorby i tak jak każda choroba, jeżeli ma być wyleczona, musi zostać dokładnie poznana, a następnie trzeba znaleźć odpowiednie dla niej środki prewencyjne i lecznicze.
Model behawioralny - zachowanie przestępcze czy dewiacyjne jest jak najbardziej normalną reakcją na nieprawidłowe uwarunkowania dlatego też cała resocjalizacja polegać powinna na „przewarunkowaniu” takich cech, które są pozytywne ze społecznego punktu widzenia.
Zestaw orientacji i modeli oddziaływań resocjalizacyjnych:
Model rozwojowy - dziecko w toku rozwoju psychospołecznego przechodzi okresy krytyczne, odznaczające się podatnością na różnego rodzaju odchylenia od normy w zakresie równowagi emocjonalnej i na przestępstwa. Zadaniem resocjalizacji jest pomoc w przezwyciężeniu tych kryzysów.
Model psychodynamiczny - zaburzenia w zakresie stosunków interpersonalnych prowadzą do zaburzeń osobowości przez niezaspokojenie potrzeb psychicznych i zaburzeń równowagi procesów emocjonalnych. Resocjalizacja powinna polegać na uwrażliwieniu osób znaczących w życiu dziecka na to, żeby zwracały większą uwagę na potrzeby procesów emocjonalnych, których zaspokojenie zapewnia właściwy rozwój i dojrzałość społeczną.
Upośledzenie uczenia się - u podłoża tego modelu leżą dwie przesłanki:
1) neurologiczne dysfunkcje hamują dojrzałe społecznie i emocjonalnie reakcje dziecka,
2) nieumiejętność przyswajania sobie wielu sposobów zachowania u dziecka, poczucie niższości, prowadzące do wzrostu agresji i zachowania.
Środki zaradcze polegają na intensyfikacji procesu uczenia się i doskonalenia.
Strategia modyfikacji zachowania - wszelkie zachowanie, dobre i złe, jest wyuczone, dlatego też poprawa złego (nieodpowiedniego) zachowania polegać musi na zmianie wzmocnień na takie, które nagradzać będą zachowania pozytywne, a karać negatywne.
Medyczne i biofizyczne podejście - zaburzenia w zachowaniu wynikają albo z chorób i uszkodzeń systemunerwowego, albo z takiego trybu życia, który powoduje zmiany w reakcjach nerwowych (jak np. Nieodpowiednia dieta). Zmiana zachowania zależy od samych wyników leczenia i od przestrzegania zasad w życiu codziennym.
Model transcendentalny - głębokie przekonanie, że natura człowieka jest z istoty swej dobra i mądra, trzeba jednak rozbudzić tkwiące w niej możliwości, których uśpienie spowodowało różnego rodzaju zaburzenia w zachowaniu. Najlepszym sposobem rozwiązania problemu są komuny terapełtyczne.
ZJAZD 3
PRAWO KARNE WYKONAWCZE 05.XI.2006
Sądy w Polsce
sądy powszechne sądy szczególne
sąd najwyższy
sądy wojskowe sądy administracyjne sądy apelacyjne (II instancji)
sądy okręgowe (II lub I instancji) izba naczelna sądu wojskowego NSA sady rejonowe
wojskowe sądy okręgowe wojewódzkie sądy adm.
wojskowe sądy garnizonowe
Sądy I instancji orzekają w składzie 1 sędziego zawodowego i 2 ławników.
Sądy II instancji orzekają w składzie 3 sędziów zawodowych.
Sądy apelacyjne orzekają w składzie 3 sędziów apelacyjnych.
Organy postępowania wykonawczego:
-sądy I instancji
-sądy penitencjarne
Sądowe organy uczestniczące w procesie wykonywania orzeczeń:
-prezes sądu lub upoważniony sędzia
-sędzia penitencjarny
-sądowy kurator zawodowy
-sądowy organ egzekucyjny - komornik sądowy
Pozasądowe organy wykonujące orzeczenia:
-dyr. Generalny służby więziennej
-dyr. Okręgowy służby więziennej
-dyr. Zakładów karnych i aresztów śledczych
-komisja penitencjarna
-administracyjny organ egzekucyjny - Urząd Skarbowy
-społeczny kurator sądowy
-stowarzyszenia, organizacje, instytucje
-osoby godne zaufania
Dyr. Generalny służby więziennej
Dyr. Okręgowi służby więziennej
Dyr. Zakładów karnych i aresztów śledczych
]
Jednostki organizacyjne służby więziennej:
Centralny zarząd służby więziennej
Okręgowe inspektoraty służby więziennej
zakłady karne i areszty śledcze ośrodki szkolenia i doskonalenia kadr służby więziennej
Areszt śledczy - miejsce osadzenia osób tymczasowo aresztowanych. Areszty śledczy występuje w dwóch rodzajach:
- samodzielne
-oddział zakładu karnego
Zakład karny - miejsce w którym osoby skazane prawomocnym wyrokiem sądy odbywają karę pozbawienia wolności. Polskie zakłady karne ze względu na stopień zabezpieczenia, zakresu obowiązków i praw skazanych oraz ich izolacje można podzleć na:
-zamknięte
-półotwarte
-otwarte
-dla młodocianych
-dla dorosłych pierwszy raz karanych
-dla recydywistów
-dla odbywających karę aresztu wojskowego
Sądowy kurator zawodowy: KKW (zasady organizacji służby kuratorskiej reguluje ustawa z 27.07.2001 r.)
- art. 169 par 3
- art. 170 par 1
- art. 173 par 1, 2
Kuratorzy społeczni - nie mają uprawnień do bezpośredniego inicjowania postępowania wykonawczego przed sądem (mogą to robić za pośrednictwem kuratora zawodowego, bezpośrednio nie mogą), ale w zakresie wykonywania dozoru spełniają takie same czynności jak kuratorzy zawodowi.
Prawo karne wykonawcze 26.XI.2006r
Rozdział 3 (kw) Skazany
Art. 4 §1 Środki karne zapobiegawcze stosuje sie w sposob humanitarny
Skazany jest podmiotem - zakazuje sie takich czynności jak poniżanie, torturowanie itd...
Nie jest możliwe, by człowiek jako jednostka był najwyższą wartością prawa karnego, gdyż stałoby się to ze szkodą dla ochrony interesów ogólnospołecznych, państwa itp.. Dlatego zasada humanizmu prawa karnego jest nie realistyczna.
Prawo karne powinno być jednak „ludzkie” tzn., że wymagania przezeń stawiane powinny być na miarę możliwości ludzi, a stosowane kary i środki nie powinny być okrutne, poniżać karanego, ani wyrządzać mu zbędnych dolegliwości. Postulat humanitaryzmu jest jednym z dorobków Oświecenia. Współcześnie wynika z art. 3 KPCPW i art. 7 MPPOP, art. 40 Konstytucji RP i art. 3 kk.
§2 Skazany zachowuje prawa i wolności obywatelskie
Art. 5 Poddać sie karze - podstawowy obowiazek skazanego.
Art. 6 Prawa skazanego - składanie wniosków i zarzaleń
§ 7 Może składać skargi - jeżeli dopatrzą sie że decyzja jest niezgodna
Sąd właściwy jest penicentiarny - wnioski, skargi, zarzalenia - skazanego
§ 5 Pozpatrywanie decyzji
Wyznaczniki statusu prawnego skazanego
Prawo do inicjowania postępowania i skaładania wniosków dowodowych, prawo do uczestnictwa w czynnościach procesowychi składania pytań, prawo do składania oświadczeń procesowych, prawo do korzystania z obrońcy w postępowaniu przed sądem, prawo do zaskarżenia decyzji procesowych.
Art. 8 Prawo do posiadania obrońcy
Skazany może mieć obrońcę
Obrońca musi być wtedy kiedy skazany nie skończył 18 lat, musi być kiedy skazany nie zna polskiego, kiedy mamy doczynienia z niepełnosprawnością (osoba jest głucha, niema, niewidoma), kiedy zachodzi wątpliwość co do poczytalności skazanego.
Obrona materialna - całokształt uprawnień do wywodzenia w postępowaniu wykonawczym racji i argumentów istotnych dla skazanego a także do odpierania zarzutów.
Prawo skazanego pozbawionego do porozumiewania sie ze swoim obrońcą.
Inicjowanie oskarżenia poprzez składanie wniosków. Skazany ma prawo do wnoszenia zarzaleń, do udziału w posiedzeniach sądu, maja prawo do przeglądania akt sadowych (oczywiście w swojej sprawie).
Obrona formalna - związana jest z pełnomocnictwami jakim...........................................
Pełnomocnictwo może być złożone ustnie do protokołu (nie musi być na piśmie)
Wszczęcie postępowania wykonawczego - wszczyna się bezzwłocznie gdy orzeczenie stało sie wykonalne - uprawomocniło sie.
Prawomocność - sytłacja prawna charakteryzująca się niepodwarzalnością decyzji procesowych.
Nie mozna być skazanym za to samo przestępstwo.
PRAWOMOCNOŚĆ |
|
Podmiotowa |
Przedmiotowa |
Jeden czyn Czterech skazanych za pobicie jednego człowieka Dwóch wskazali świadkiwie i ci dwaj nie wnoszą oskarżenia. Dwóch pozostałych których nie wskazali świadkowie wnoszą zażalenia na orzeczenie sądu. Ich sprawa zostaje rozpatrzona ponownie. |
Jeden odkarżony za 5 różnych czynów. Przyznaje się do 4 do piątego się nie przyznaje, nie chce. Wyrok uprawomocnia sie do 4 przewinień. Piąte sąd rozpoznaje jeszcze raz. |
Inicjowanie postępowanie - skazany lub jego obrońca lub pełnomocnik, prokurator, organ wykonujący orzeczenie, sądowy kurator zawodowy, dyrektor zakładu karnego, a żołnierzy dowódca jednostki wojskowej.
W postępowaniu wykonawczym są orzekane postanowienia. Jeżeli postanowienie nie jest potrzebne reguluje sie to przez zarządzenia.
W postępowaniu wykonawczym bez względu na instancję sąd orzeka 1-osobowo. Jeżeli następuje posiedzenie sadu, sąd ma obowiązek zawiadomić strony, prokuratora, obrońcę, pokrzywdzonego. Jeżeli ktoś nie stawi sie na sprawie jest dalej rozpatrywana.
Sąd może wydać nakaz doprowadzenia skazanego.
Wzruszalność postanowień - może nastąpić zmiana lub uchylenie postanowienia jeżeli pojawiły się nowe lub poprzednio nieznane okoliczności. Nieznane sądowi ale dotyczące aktów prawnych, które zmieniają sytłację.
Wyjątek: zmiana lub uchylenie postanowienia nie może nastąpić po upływie 3 miesięcy chyba że będą to przesłanki na korzyść poszkodowanego.
Umorzenie - wtedy kiedy jest śmierć skazanego, przedawnienie się skutkuje umorzeniem.
Zawieszenie - następuje wtedy kiedy występuje długotrwała przeszkoda uniemożliwiajaca postępowanie wykonawcze:
nie można ująć skazanego
choroba - przede wszystkim psychiczna, ale oprócz każda inna.
W momencie ustąpienia długotrwałej przeszkody następuje wykonanie wyroku.
Postępowanie egzekucyjne
Def: Egzekucja jest to przymusowe dochodzenie od dłużniak przez organy egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego w sposób prawem przewidziany należnego wierzycielowi świadczenia.
Art. 5
Egzekucji podlega grzywna, kwota równoznaczna przedmiotowi który powinien ulec przepadkowi oraz nawiązka.