1. Definicja prawa karnego wykonawczego

2. Zadania prawa karnego wykonawczego

3. Kodeks karny wykonawczy jako źródło prawa karnego wykonawczego

4. Związek prawa karnego wykonawczego z innymi gałęziami prawa i innymi naukami

5. Katalog zasad prawa karnego wykonawczego (wymień i omów)

6. Prawo karne wykonawcze a prawa człowieka

7. Pojęcie statusu skazanego(prawa i obowiązki skazanego)

8. Organy postępowania wykonawczego(wymień i omów)

9. Prawa skazanych odbywających karę pozbawienia wolności

10. Obowiązki skazanych odbywających karę pozbawienia wolności

11. Pojęcie nadzoru penitencjarnego

12. Wykonywanie tymczasowego aresztowania

13. Wykonywanie kary ograniczenia wolności(cel kary, miejsce wykonywania i organy)

14. Warunkowe przedterminowe zwolnienie

15. Zakres ustawy o służbie więziennej

1. Definicja prawa karnego wykonawczego

Prawo karne wykonawcze jest gałęzią prawa, która obejmuje normy prawne regulujące wykonywanie orzeczeń wydawanych w postępowaniu karnym, w postępowaniu o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, postępowania w sprawach o wykroczenia oraz kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności. Prawo karne wykonawcze nie obejmuje norm prawnych, które regulują wykonywanie środków poprawczych i wychowawczych przewidzianych dla nieletnich.

2. Zadania prawa karnego wykonawczego

1. Zakres formalno - prawny:

Formalno - prawny charakter zadań prawa karnego wykonawczego sprowadza się do zabezpieczenia prawidłowego wykonywania kary i innych środków penalnych zgodnie z treścią orzeczenia sądu. Oznacza to zapewnienie realizacji praw i obowiązków skazanego w procesie wykonywania orzeczenia oraz uprawnień i obowiązków organów postępowania wykonawczego lub podmiotów, które współdziałają w jego wykonywaniu.

2. Zakres materialno - prawny:

Sprowadza się do realizacji celów i funkcji kary oraz innych środków penalnych. W tym zakresie prawo karne wykonawcze stanowi trzeci etap realizacji zadań państwa w sferze przeciwdziałania przestępczości i wyraz reakcji państwa na przekroczenie normy prawa karnego.

3. Kodeks karny wykonawczy jako źródło prawa karnego wykonawczego

Źródła prawa karnego wykonawczego:

1. Wśród umów międzynarodowych należy wymienić:

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966)

Europejską Konwencję Praw Człowieka (1950)

Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego, poniżającego traktowania oraz karania

Europejską Konwencję o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu albo poniżającemu traktowaniu albo karaniu

2. Ustawy:

Kodeks karny wykonawczy (1987)

Ustawa o służbie więziennej (2010)

Ustawa o kuratorach sądowych

Istotne znaczenie dla prawa karnego wykonawczego mają dokumenty nie mające rangi umów międzynarodowych, które nie stanowią źródeł prawa, ale są ważne w zakresie budowania standardów penitencjarnych.

1. Reguły minimalne dotyczące postępowania z więźniami (1955)

2. Europejskie reguły więzienne (2006)

Kodeks karny wykonawczy jako źródło prawa:

Źródłem inspiracji dla ustawodawstwa karno - wykonawczego przyjętego w kodyfikacji z 1997 są ogólnoludzkie wartości powszechnie przyjmowanie w cywilizowanym świecie, które odnaleźć można w koncepcji praw człowieka, filozofii prawa natury, systemach religijnych i innych systemach, które stanowią podstawy demokratycznego państwa prawnego.

Do podstawowych wartości wynikających z wyżej wskazanych źródeł należą:

• Poszanowanie praw ludzkich skazanych

• Humanitarne, godne, sprawiedliwe i zindywidualizowane traktowanie skazanych

• Ochrona społeczeństwa przed przestępczością

• Współdziałanie społeczeństwa w realizacji polityki karnej

• Minimalizacja społecznych kosztów wykonywania kary

Akceptowanie tych wartości prowadzi do określenie celu wykonywania kary, którym powinno być:

• Umożliwienie skazanym powrotu do społeczeństwa

• Umożliwienie skazanym prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie

• Przeciwdziałanie powrotowi do przestępstwa

• Ochrona społeczeństwa przed przestępczością

Struktura kodeksu karnego wykonawczego, cztery części:

1. Część ogólna

2. Część szczególna

3. Część wojskowa

4. Część końcowa

4. Związek prawa karnego wykonawczego z innymi gałęziami prawa i innymi naukami

Związek prawa karnego wykonawczego z innymi gałęziami prawa i innymi naukami.

Prawo karne wykonawcze wykazuje ścisłe powiązanie z prawem karnym materialnym i procesowym.

Niewątpliwie prawo karne wykonawcze jest ściśle powiązane z problematyką prawa penitencjarnego, które stanowi jego istotną część.

Prawo karne wykonawcze a kryminologia.

Związek prawa karnego wykonawczego z kryminologią jest widoczny w następujących obszarach:

• Przydatności wyników badań etiologiczno kryminalnych dla ustalenia zakresu oddziaływań na sprawcę przestępstwa w trakcie wykonywania kary

• Badania skuteczności wykonywania kary i innych środków penalnych, które stają się postawą do ustalania kierunków polityki kryminalnej

• Badanie związku pomiędzy izolacją penitencjarną a stygmatyzacją społeczną i przestępczością powrotną

• Badanie warunków wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania pod kątem występowania czynników kryminogennych(np. deprywacji potrzeb w warunkach izolacji, wpływu podkultury więziennej, dostępności narkotyków)

• Przygotowanie prognozy kryminologiczno - społecznej skazanego

Związek prawa karnego wykonawczego z psychologią.

Związek ten wynika z tego, że kary i inne środki penalne są wykonywane wobec skazanego - człowieka o określonej kondycji psychicznej uwarunkowanej osobowościowo i środowiskowo.

Prawo karne wykonawcze korzysta przede wszystkim z wyników badań psychologii penitencjarnej, która zajmuje się badaniem przeżyć psychicznych człowieka pozbawionego wolności. Dotyczy to zwłaszcza:

• Stosowania metod i środków oddziaływań na skazanych(co musi być poprzedzone odpowiednią diagnostyką)

• Ustalenie indywidualnych programów oddziaływań na skazanych

• Przeprowadzenia badań psychologicznych w specjalistycznych ośrodkach diagnostycznych

• Dokonywania okresowych ocen skazanego

• Prognozowania zachowania skazanego

Związek z psychiatrią.

Na związek prawa karnego wykonawczego z psychiatrią wskazują następujące przepisy:

• Art. 8 kkw - potrzeba wydania opinii o stanie poczytalności skazanego w związku z obowiązkową obroną w postępowaniu wykonawczym

• Art. 15 § 2 kkw - potrzeba ustalenia czy zachodzą przesłanki do zawieszenia postępowania wykonawczego z powodu choroby psychicznej

• Art. 83 kkw - potrzeba przeprowadzenia badań psychiatrycznych

• Art. 96 kkw - potrzeba skierowania skazanego do terapeutycznego systemu wykonywania kary pozbawienia wolności

• Art. 97 kkw - potrzeba wykonywania badań w trakcie wykonywania kary w systemie terapeutycznym

• Art. 119 § 1 kkw - ustalenie motywów samouszkodzenia skazanego

• Art. 150 § 1 kkw - potrzeba odroczenia wykonywania kary pozbawiania wolności w przypadku choroby psychicznej

• Art. 117 kkw - potrzeba objęcia leczeniem i rehabilitacją skazanych u których stwierdzono uzależnienie od alkoholu, środków odurzających lub substancji psychoaktywnych

• Art. 148 § 2 i 3 kkw - potrzeba diagnozowania w przypadkach wymierzania kary dyscyplinarnej

Prawo wykonawcze a pedagogika.

Prawo karne wykonawcze korzysta przede wszystkim z osiągnięć pedagogiki penitencjarnej, zwłaszcza w zakresie:

• Ustalenia zakresu doboru grup wychowawczych skazanych

• Rozpoznanie środków wychowawczych, zbieranie informacji na temat pełnionych ról w grupie przez poszczególnych skazanych

• Oceny postępów skazanych w oddziaływaniu wychowawczym

Prawo karne wykonawcze a socjologia.

Związek ten wynika z zadań socjologii jako nauki więzi społecznej i społecznych determinantach ludzkich zachowań. Wiedzą w tym zakresie jest potrzeba do opisu totalnego charakteru instytucji izolacyjnych oraz wskazania konkretnych nawiązań w przypadku pojawienia się społecznych patologii tych instytucji np. wystąpień zbiorowych o charakterze buntu czy podkulturze więziennej.

5. Katalog zasad prawa karnego wykonawczego (wymień i omów)

Podstawowe zasady prawa karnego wykonawczego:

1. Zasada poszanowania godności ludzkiej skazanego:

Wyrażona w art. 4 § 1 kkw, wskazuje związek z redakcją przepisu art. 3 kk. Konsekwencją przyjęcia tej zasady jest przyjęcie zakazu stosowania tortur, nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego. Godność w tym ujęciu oznacza cechę niezbywalną, przysługującą każdemu człowiekowi, która wyznacza granicę ingerencji organom postępowania wykonawczego.

2. Zasada podmiotowego traktowania skazanego:

Art. 5 kkw, zgodnie z brzmieniem tego przepisu skazany jest podmiotem określonych w kodeksie praw i obowiązków. Prawa i obowiązki te są elementem stosunku prawnego pomiędzy skazanym a organem wykonującym orzeczenie a nie prawa i wolności obywatelskie. Formułując zasadę podmiotowego traktowania skazanego ustawodawca wzmacnia pozycję skazanego względem organów postępowania wykonawczego, wobec których znajduje się on w relacji podporządkowanej.

3. Zasada praworządności:

Postępowanie wszystkich podmiotów postępowania wykonawczego, organów wykonujących orzeczenia oraz podstawowe prawa i obowiązki skazanego, w tym stadium postępowania, określone są w ustawie. Jednym z przejawów tej zasady są przepisy dotyczące kontroli i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń(nadzór penitencjarny, nadzorcze działanie Centralnego Zarządu Służby Więziennej). Poza tym , istotne jest prawo skazanego do składania wniosków i wnoszenia zażaleń na postanowienia wydane w postępowaniu odwoławczym.

4. Zasada sprawiedliwości:

Ma charakter dyrektywy ogólno - prawnej, której wyjaśnienie wymaga posłużenia się pojęciami z sfery moralności i odwołaniem do tego, co słuszne lub niesłuszne. Treścią zasady sprawiedliwości jest nakaz takiego postępowania, które jest zgodne ze społecznym postrzeganiem sprawiedliwości.

Zasada sprawiedliwości w prawie karnym wykonawczym ma zastosowanie w przypadkach wartościowania zachowań skazanego, np. dokonywanie ocen jego postawy, wymierzania kar dyscyplinarnych, czy stosowania nagród. Kategoria słuszności nakazuje podobne przypadki traktować podobnie a różne przypadki różnie, co wskazuję że dzięki sprawiedliwości jest możliwe zapewnienie równowagi i likwidacja nierówności w życiu społecznym.

5. Zasada współdziałania ze społeczeństwem:

Zasada ta oznacza włącznie przedstawicieli społeczeństwa na zasadach określonych w przepisach prawa karnego wykonawczego w procesie wykonywania orzeczeń. Odzwierciedlenie tej zasady znajduje się w przepisach art. 38 - 43 , 56 - 59 i 169 - 176 kkw. Zasada ta ma szczególne znaczenie w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, ponieważ udział przedstawicieli społeczeństwa w wykonywaniu tek kary sprzyja procesowi realizacji i readaptacji społecznej skazanych i wychodzi naprzeciw zasadzie normalności i otwartości więzień.

6. Zasada indywidualizacji:

Wyrasta wprost z art. 67 § 2 kkw. W kontekście tego przepisu oznacza ten rodzaj dostrzegania odrębności jednostek, który polega na doborze metod i środków oddziaływania na skazanych w taki sposób, aby zapewnić ich dostosowanie do osobowości skazanego i celu wykonywania kary.

7. Zasada resocjalizacji:

Odzwierciedla cele jakie ustawodawca wyznacza prawu karnemu wykonawczemu. Kodeks, przyjął nową koncepcję resocjalizacji, zgodnie z którą przestaje być ona obowiązująca skazanych, a staje się ich prawem. Zgoda ta ma być wyrażona przez samego skazanego, co ma zwiększyć szansę na skuteczność procesu oddziaływań i stanowi zaakcentowanie zasady podmiotowego traktowania więźniów.

8. Zasada podporządkowania sądowi procesu wykonywania orzeczeń:

Ma charakter gwarancyjny, związany z ograniczającym charakterem kary pozbawienia wolności. Zasada ta wyraża się w treści następujących przepisów kkw:

• Art. 7 kkw: stanowi o uprawnienia sądu dotyczących kontrolowania zgodności z prawem decyzji organu postępowania wykonawczego

• Art. 11 § 5 kkw: organy wykonujące orzeczenie zawiadamiają o tym sąd o przystąpienie do wykonywania orzeczenia oraz o zakończeniu jego wykonywania

• Art. 13 kkw: stanowi o kompetencji sądu do rozstrzygania wątpliwości w kwestii zarzutów, co do obliczania kary

• Sąd jest również właściwy w kwestii zawieszenia postępowania wykonawczego, jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca to postępowanie. Z tych samych przyczyn sąd może również umorzyć to postępowanie.

6. Prawo karne wykonawcze a prawa człowieka

Znaczenie praw człowieka w prawie karnym wykonawczym.

Analiza problematyki standardów prawno - człowieczych w prawie karnym wykonawczym opiera się na założeniu, że kara kryminalna z istoty swojej stanowi uszczuplenie praw sprawcy przestępstwa. Prawa te są o dużej doniosłości i odnoszą się do sfery wolności, prywatności, czci, życia rodzinnego, czy dostępu do życia publicznego.

O rzeczywistej dolegliwości kary w dużej mierze decyduje jej wykonywanie, stąd istotna jest potrzeba zapewnienia osobie, wobec której kara jest wykonywana ochrony przed nadużyciem jej zależności od organów wykonujących orzeczenie.

Znaczenie podstawowe w całokształcie omawianej problematyki ma to, że prawa człowieka od czasu włączenia ich do aktów normatywnych wywodzone są z ludzkiej godności, jako cechy niezbywalnej, przyrodzonej każdemu człowiekowi , i określają zakaz traktowania go w kategoriach środka do osiągnięcia jakiegokolwiek celu.

Prawno - człowiecze aspekty prawa karnego wykonawczego analizuje się w kontekście Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1968 roku oraz Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 roku.

Podstawowe znaczenie wśród standardów praw człowieka ma zakaz zadawania dolegliwości przebierających postać tortur, okrutnego, nieludzkiego albo poniżającego traktowana i karania, którym poświęcone są:

1. Konwencja ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego traktowania albo karania z 1984 roku

2. Europejska Konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu z 1987 roku, która powołała Europejski Komitet Zapobiegania Torturom.

Pod pojęciem tortur Konwencja ONZ z 1984 roku rozumie: każde działanie którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie fizyczne, bądź psychiczne, w celu uzyskania od niej lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania, w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub osobę trzecią albo o którego dokonanie jest ona podejrzana, a także w celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego lub inną osobę, występującą w charakterze urzędowym, lub z ich polecenia, albo za wyraźną lub milczącą zgodą.

Definicja konwencyjna nie obejmuje bólu lub cierpienia wynikających ze zgodnym z prawem sankcji, a ogranicza się do przypadków nadużycia władzy.

Drugi istotny zakres ochrony wynika z nakazu humanitarnego traktowania człowieka, wobec którego wykonywana jest kara. Traktowanie humanitarne stawia przed organami postępowania wykonawczego większe wymagania niż tylko nie stosowanie tortur, traktowania nieludzkiego czy poniżającego. Zakres tych wymagań zależy od konkretnej sytuacji, której ocenia może mieć charakter sporny.

Z zakazu tego wynika obowiązek pozytywnego działania, zmierzającego do zapewnienia osobie, wobec której jest wykonywane orzeczenie, odpowiednich warunków funkcjonowania. Na przykład, wymaga to umożliwienia skazanym pozbawionym wolności kontaktu z bliskimi, korzystania z opieki lekarskiej czy godziwych warunków bytowych.

Z punktu widzenia omawianej problematyki ważne jest podkreślenie, że nadmierne odwlekanie wykonywania kary jest sprzeczne z powinnością humanitarnego postępowania, bo sprawia, że tak traktowany skazany długo nie może się pozbyć ciężaru przestępstwa, a kara nie służy jego poprawie, ale jest abstrakcyjną dolegliwością, oderwaną od jego dawnych czynów.

Ustawowy zakres ingerencji prawa i wolności człowieka, związany z wykonywaniem orzeczeń nie jest nieograniczony, wymagane jest bowiem, aby:

1. ingerencja służyła odpowiednio doniosłemu celowi(ochronie bezpieczeństwa lub porządku publicznego, środowiska, zdrowia, molarności publicznej, czy wolności i praw innych osób)

2. ingerencja była konieczna dla realizacji tego celu

3. konieczność ta znajdowała uzasadnienie w aksjologii państwa demokratycznego

4. ingerencja ta nie naruszała istoty podlegającej jej wolności lub prawa.

Standardy praw człowieka analizowane są w kontekście pracy przymusowej. W tym zakresie należy powiedzieć o zakazie pracy przymusowej, zawartym w traktach międzynarodowych. Zakazowi temu towarzyszą wyjątki, np. świadczenie pracy zwykle wymaganej od osób odbywających karę pozbawienia wolności.

Ze standardów praw człowieka można wyprowadzić też pewne wnioski dotyczące celu wykonywania kary i sposobu jego realizacji.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych stanowi, że system penitencjarny obejmować będzie takie traktowanie więźniów, którego zasadniczym celem będzie ich poprawa i rehabilitacja społeczna. Przestępcy młodociani będą oddzieleni od dorosłych i traktowaniu stosownie do swojego wieki i statusu prawnego.,

Szczególną ochronę o charakterze prewencyjnym zapewnia działalność Europejskiego Komitetu Zapobiegania Torturom, która polega na kontrolowaniu miejsc, w których przebywają osoby pozbawione wolności za pomocą wizytacji okresowych i tzw. wizytacji ad hoc.

7. Pojęcie statusu skazanego(prawa i obowiązki skazanego)

Status skazanego.

Podstawą do opisu statusu skazanego jest konstytucyjny zapis, z którego wynika, że skazany korzysta z przysługujących powszechnie praw oraz wolności człowieka i obywatela, chyba że co innego wynika z ustawy, której treść musi odpowiadać zasadzie proporcjonalności.

Kodeks karny wykonawczy odrębnie uregulował sytuację prawną skazanego w kontekście jego relacji z organami wykonującymi orzeczenie(upodmiotowienie skazanego wobec organów postępowania wykonawczego). Status skazanego w postępowaniu wykonawczym kształtowany jest przez dwa czynniki - jego prawa i obowiązki.

Podstawowe znaczenie w zakresie obowiązków ma obowiązek poddania się wykonywaniu orzeczenia, dodatkowo ważny jest obowiązek stosowania się do wydawanych przez właściwe organy poleceń, zmierzających do wykonania orzeczenia.

Obok szczególnego statusu, który wynika z obowiązku poddania się wykonywaniu orzeczenia, skazany jest stroną w postępowaniu wykonawczym przed sądem.

Prawa skazanego:

1. Prawo do traktowania z poszanowaniem ludzkiej godności

2. Wolność od tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania

3. Prawo do traktowania humanitarnego

4. Prawo do składania wniosków, skarg i próśb do organów wykonujących orzeczenie

5. Prawo do sądowej kontroli sposobu wykonywania orzeczenia(skarga z art. 7 kkw na decyzję organu wykonującego orzeczenie, nadzór penitencjarny)

6. Prawo do informacji(jest realizacją obowiązku lojalności władzy państwowej wobec jednostki, informacje objęte tym prawem, dotyczą sytuacji procesowej skazanego, ale również informacji na temat praw i obowiązków wynikających z wykonywania orzeczenia). W informowaniu skazanego o jego prawach i obowiązkach należy widzieć istotny warunek oddziaływania wychowawczego, który wymaga jasnego określenia sytuacji osoby, której oddziaływanie to dotyczy, a zwłaszcza stawianych przez nie wymagań.

7. Prawo do korzystania z pomocy przedstawiciela. Pozwala skazanym na uzyskanie pomocy od osoby gotowej współpracować z organami postępowania wykonawczego w społecznej readaptacji skazanych, pomoc ta obejmuje składanie w imieniu skazanego wniosków, skarg, i próśb( w świetle art. 6 § 2 kkw), a także reprezentowanie jego interesu wobec innych podmiotów(wymienionych w art. 38 §1 kkw).

7. Organy postępowania wykonawczego(wymień i omów)

Organy postępowania wykonawczego:

1. Sąd I instancji

2. Sąd penitencjarny

3. Prezes sądu lub upoważniony sędzia

4. Sędzia penitencjarny

5. Dyrektor zakładu karnego, aresztu śledczego, dyrektor okręgowy służby więziennej albo osoba kierująca innym zakładem przewidzianym w przepisach prawa karnego wykonawczego oraz komisja penitencjarna

6. Sądowy kurator

7. Zawodowy

8. Sądowy albo administracyjny organ egzekucyjny

9. Urząd skarbowy

10. Odpowiedni terenowy organ administracji rzędowej lub samorządu terytorialnego

11. Inny organ uprawniony przez ustawę do wykonywania orzeczeń

Sąd I instancji.

Uprawienia:

Rozpoznanie skargi skazanego na decyzje organu

1. Rozstrzygniecie wątpliwości dotyczącej wykonywania orzeczenia lub obliczania kary

2. Umorzenie i zawieszenie postępowania wykonawczego (art.15 kkw)

3. Zmiana lub uchylenie postanowienia w przypadku ujawnienie nowych lub poprzednio nieznanych okoliczności, istotnych dla rozstrzygnięcia

4. Zatarcie skazania

5. Dopuszczenie do udziału w postępowaniu przedstawiciela skazanego

6. Uprawnienia dotyczące wykonywania kary grzywny, kary ograniczenia wolności, kary pozbawienia wolności, środków karnych, środków probacyjnych, środków zabezpieczających, należności sądowych i tymczasowego aresztowania.

Przedstawiciel skazanego.

Ustawodawca przewidział instytucję przedstawiciela skazanego, którym może być osoba godna zaufania, a zwłaszcza przedstawiciele stowarzyszenia, fundacji, organizacji oraz instytucji, o których mowa w art. 38 kkw. Przedstawiciel skazanego jest ustanawiany w formie pisemnej, za zgodą osoby godnej zaufania. Jest to osoba, która może działać wyłącznie w interesie skazanego i w tym zakresie składać w jego imieniu wnioski, skargi i prośby do właściwych organów, instytucji, kościołów, stowarzyszeń.

Sąd penitencjarny.

Sądem penitencjarnym jest sąd okręgowy. Właściwy jest ten sąd penitencjarny, w którego okręgu przebywa skazany. W grupie uprawnień sądu penitencjarnego znajduje się specyficzna grupa uprawnień, zastrzeżona wyłącznie do jego kompetencji:

1. Zmiana określonego wyroku, rodzaju i typu zakładu karnego oraz systemu terapeutycznego, wykonywania kary pozbawienia wolności

2. Orzeczenie kwestii stosowania leczenia lub rehabilitacji skazanego uzależnionego od alkoholu lub środków odurzających lub psychotropowych

3. Orzeczenie o obciążeniu kosztami leczenia skazanego, który dokonał samouszkodzenia

4. Wyznaczenie okresu do 6 m-cy przed przewidywalnym warunkowym zwolnieniem jako czasu niezbędnego do przygotowania skazanego do życia na wolności

Prezes sądu lub inny upoważniony sędzia.

Organy te wydają zarządzenia w kwestiach nie wymagających postanowienia sądu.

Przykładowe uprawnienia:

1. Dopuszczenie do udziału w postępowaniu przed sądem przedstawiciela skazanego

2. Zarządzenie zmniejszenia kary zastępczej

3. Zarządzenie sędziego w sprawie zmiany określonego przez sąd rodzaju pracy lub miejsca jej wykonywania przez skazanego na karę ograniczenia wolności.

Sędzia penitencjarny.

Podstawowy zakres obowiązków sędziego penitencjarnego związany jest z wykonywaniem nadzoru penitencjarnego. Jest to nadzór nad integralnością i prawidłowością wykonywania kary:

1. Kary pozbawienia wolności

2. Kary aresztu

3. Tymczasowego zatrzymania

4. Środka zabezpieczającego związanego z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym oraz kar przymusowych i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności.

Sędzia penitencjarny wizytuje zakłady karne, areszty śledcze oraz inne miejsca, w których przebywają osoby pozbawione wolności, ma on prawo wstępu w każdym czasie, bez ograniczenia, na teren tych miejsc, przeglądania dokumentów oraz żądania wyjaśnień od administracji tych jednostek. Ponadto sędzia penitencjarny ma prawo do przeprowadzania podczas nieobecności innych osób rozmów z osobami pozbawionymi wolności oraz badania ich wniosków, skarg i próśb.

Sędzia penitencjarny uchyla sprzeczną z prawem decyzję:

1. Dyrektora zakładu karnego

2. Dyrektora aresztu śledczego

3. Dyrektora okręgowej służby więziennej

4. Dyrektora generalnego służby więziennej

5. Osoby kierującej innym zakładem przewidzianym w przepisach prawa karnego wykonawczego

6. Komisji penitencjarnej

7. Sądowego kuratora zawodowego

Dyrektor Generalny Służby Więziennej.

Do zakresu działania Dyrektora Generalnego Służby Więziennej należy zwłaszcza:

1. Tworzenie warunków do prawidłowego i praworządnego wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania oraz ustalenie kierunków pracy resocjalizacyjnej

2. Sprawowanie nadzoru nad organizacją i realizowaniem zadań przez jednostki organizacyjne

3. Ustalenie metod i form wykonywania zadań służbowych w takim zakresie w jakim nie są regulowane przepisami wydawanymi na podstawie ustawy

4. Ustalenie zasad technicznego zabezpieczenia ochronnego oraz bezpieczeństwa w jednostkach podstawowych

5. Kierowanie pracą Centralnego Urzędu Służby Więziennej oraz kształtowanie polityki kadrowej

6. Inicjowanie badań naukowych w zakresie badań realizowanych przez służbę więzienną oraz współdziałanie z placówkami naukowymi w tym zakresie

7. Ustalenie zasad wykorzystywania zwierząt do realizacji zadań służby więziennej

Dyrektor Okręgowej Służby Więziennej:

1. Nadzoruje działalność podległych jednostek

2. Organizowanie systemu współdziałania podległych jednostek organizacyjnych w kwestii utrzymania bezpieczeństwa i porządku oraz współpraca, w tym zakresie z policją

3. Współpraca z instytucjami państwowymi i samorządowymi

4. Planowanie i rozdzielanie środków finansowych

Dyrektor zakładu karnego i aresztu śledczego:

1. Ustalenie składu Komisji Penitencjarnej

2. Wyrażenie zgody na zatrudnienie skazanego

3. Wyrażenie zgody na nauczanie skazanego poza zakładem karnym

4. Przyznawanie nagród i ulg

5. Wymierzanie kar dyscyplinarnych

6. Powoływanie rzeczników skazanych w celu powierzenia im zadań opiniotwórczych i konsultacyjnych

7. Składanie wniosków o warunkowe przedterminowe zwolnienie skazanych

8. Zapewnienie praworządnego wykonywania kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania

9. Zapewnie nie bezpieczeństwa i porządku w podległej jednostce

10. Nadzorowanie działających w ramach zakładu szkół, szpitali i ambulatoriów

11. Wykonywanie poleceń wydawanych w ramach nadzoru penitencjarnego

12. Współdziałanie w zakresie realizacji zadań z uprawnionymi podmiotami (art. 38 kkw)

Komisja penitencjarna.

Komisja jest organem kolegialnym powoływanym przez dyrektora jednostki, w którego skład wchodzą funkcjonariusze i pracownicy zakładu, a głosem doradczym mogą być zapraszane osoby godne zaufania, a zwłaszcza [przedstawiciele uprawnionych podmiotów.

Komisja ogłasza decyzję oraz wyraża opinię po wysłuchaniu skazanego i w jego obecności.

Zakres działania komisji:

1. Kierowanie skazanego do właściwego zakładu karnego, jeżeli nie określił tego sąd w wyroku

2. Kierowanie skazanego do właściwego systemu odbywania kary, jeżeli sąd nie określił tego w wyroku

3. Ustalenie indywidualnych programów oddziaływań na skazanych i dokonywanie ocen ich wykonania

4. Dokonywanie ocen określonych postępów skazanego w resocjalizacji

5. Kwalifikowanie skazanych do nauczania w szkołach i kursach

6. Weryfikowanie indywidualnych programów oddziaływania albo programów terapeutycznych, a także kierowanie i wycofywanie skazanych z oddziałów terapeutycznych

7. Wyrażanie opinii w spawie projektu porządku wewnętrznego zakładu karnego praz zmiany tego porządku

8. Ustalenie za zgodą skazanego okresu 6 m-cy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub przed wykonaniem kary, który stanowi w miarę potrzebny czas do przygotowania skazanego do życia poi zwolnieniu.

Sądowy kurator zawodowy.

Zadania:

1. Organizowanie i prowadzenie działań, które mają na celu pomoc skazanym w społecznej readaptacji

2. Kierowanie pracy kuratorów społecznych lub innych osób wykonujących dozó®

3. Kontrolowanie zachowania skazanego w okresie próby

4. Składanie wniosków o ustanowienie, rozszerzenie lub zmianę obowiązków w okresie próby, o zwolnienie od wykonywania tych obowiązków, albo o oddanie pod dozór lub zwolnienie od dozoru

5. Składanie wniosków o zmianę okresu próby w sprawach dotyczących wykonywania postanowienia o warunkowym zwolnieniu

6. Składanie wniosków o warunkowe zwolnienie i odwołanie wniosków o warunkowe zwolnienie

7. Podejmowanie czynności, które mają na celu przygotowanie skazanego do zwolnienia z zakładu karnego

W zakresie innych uczestników postępowania wykonawczego należy wymienić:

1. Skazanego

2. Obrońcę skazanego

3. Prokuratora

4. Przedstawiciela skazanego

8. Prawa skazanych odbywających karę pozbawienia wolności

W świetle przepisów kodeksu karnego wykonawczego skazany ma prawo w szczególności do:

1. Odpowiedniego ze względu na zachowanie zdrowia, wyżywienia, odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń, świadczeń zdrowotnych oraz odpowiednich warunków higieny

2. Prawo utrzymania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi

3. Korzystanie z wolności religijnej

4. Otrzymywania związanego z zatrudnieniem wynagrodzenia

5. Kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej

6. Korzystanie z urządzeń kulturalnooświatowych

7. Komunikowanie się z obrońcą, pełnomocnikiem, właściwym kuratorem sądowym, wybranym przedstawicielem oraz komunikowanie się z podmiotami, o których mowa w art. 38 kkw

8. Zapoznania się z opiniami sporządzanymi przez administrację zakładu, które stanowią podstawę do podejmowania wobec niego decyzji

9. Składanie wniosków, skarg i próśb organowi właściwemu do ich rozpatrywania oraz przedstawiania ich w nieobecności innych osób administracji zakładu, kierownikom jednostek organizacyjnych służby więziennej, sędziemu penitencjarnemu, prokuratorowi , czy Rzecznikowi Praw Obywatelskich

10. Prowadzenia korespondencji bez jej cenzurowania z organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości, i z innymi organami państwowymi, samorządowymi i Rzecznikiem Praw Obywatelskich

11. Prawo do łączności ze światem zewnętrznym, prawo to może być realizowane w formie:

• Pośredniej: korzystanie z radia, telewizji i korespondencji

• Bezpośredniej: widzenia i spotkania na terenie jednostki

Zakres i sposób kontaktów skazanego ze światem zewnętrznym jest uzależniony od rodzaju i typu zakładu karnego, w którym przebywa skazany, a także od wymogów indywidualnego oddziaływania.

12. Prawo do praktyki i posług religijnych, realizowane jest poprzez prawo do uczestniczenia w nabożeństwach, prawo do posiadania niezbędnych książek, pism i przedmiotów, prawo do uczestniczenia w nauczaniu religii, branie udziału w działalności charytatywnej kościoła, prawo do odwiedzin przez duchownych. W każdym przypadku korzystanie z wolności religijnej nie może naruszać zasad tolerancji Aniu ustalonego porządku w zakładzie. Realizacja tego prawa odbywa się w ramach działalności duszpasterstwa penitencjarnego.

9. Obowiązki skazanych odbywających karę pozbawienia wolności

Podstawowe znaczenie ma obowiązek stosowania się do wydanych przez właściwe organy poleceń zmierzających do wykonywania orzeczenia. Skazany ma obowiązek przestrzegania obowiązujących przepisów oraz wykonywania poleceń przełożonych, a zwłaszcza ma obowiązek do:

1. Poprawnego zachowania się

2. Przestrzegania higieny osobistej i czystości pomieszczeń

3. Zawiadomienia przełożonego o chorobie własnej i objawach chorobowych innego skazanego oraz poddania się badaniom, leczeniu, zabiegom sanitarnym i rehabilitacji.

10. Nadzór penitencjarny.

Nadzór penitencjarny jest to nadzór nad integralnością i prawidłowością wykonywania kary:

1. Kary pozbawienia wolności

2. Kary aresztu

3. Tymczasowego zatrzymania

4. Środka zabezpieczającego związanego z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym

5. Kar przymusowych i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności.

Należy do podstawowego zakresu obowiązków sędziego penitencjarnego. Sędzia penitencjarny wizytuje zakłady karne, areszty śledcze oraz inne miejsca, w których przebywają osoby pozbawione wolności, ma on prawo wstępu w każdym czasie, bez ograniczenia, na teren tych miejsc, przeglądania dokumentów oraz żądania wyjaśnień od administracji tych jednostek. Ponadto sędzia penitencjarny ma prawo do przeprowadzania podczas nieobecności innych osób rozmów z osobami pozbawionymi wolności oraz badania ich wniosków, skarg i próśb. Kodeks karny wykonawczy przewiduje dodatkowe uprawnienie sędziego penitencjarnego w przypadku powtarzania się rażących uchybień w funkcjonowaniu zakładu karnego, aresztu śledczego lub innego miejsca, w którym przebywają osoby pozbawione wolności, albo gdy istniejące w takiej jednostki warunki nie zapewniają poszanowania praw osób tam przebywających. Sędzia w takiej sytuacji występuje do właściwego organu nadrzędnego z wnioskiem o usunięcie w określonym terminie istniejących uchybień. Jeżeli we wskazanym terminie uchybienia nie zostały usunięte, sędzia penitencjarny występuje z wnioskiem do właściwego ministra o zawieszenie działalności bądź likwidację w całości lub części takiej jednostki. Jest to przejaw stosowania zasady poszanowania godności ludzkiej skazanego i humanitarnego wykonywania kary.

11. Wykonywanie tymczasowego aresztowania

Miejscem wykonywania tymczasowego aresztowania są areszty śledcze, które podlegają Ministrowi Sprawiedliwości. Mogą być one tworzone jako samodzielne areszty lub jako wyodrębnione oddziały zakładów karnych.

Przyjmując tymczasowo aresztowanego do aresztu śledczego należy go bezzwłocznie poinformować o przysługujących mu prawach oraz o ciążących na niego obowiązkach, umożliwić zapoznanie się z przepisami oraz poddać tymczasowo aresztowanego odpowiednim badaniom lekarskim i zabiegom sanitarnym.

Po przyjęciu tymczasowo aresztowanego do aresztu śledczego bezzwłocznie zawiadamia się o tym organ, do którego dyspozycji aresztowany pozostaje.

Podstawową zasadą rozmieszczania tymczasowo aresztowanych jest konieczność zapewnienia bezpieczeństwa oraz zapobieżenie ich wzajemnej demoralizacji. W szczególności, w tym zakresie należy oddzielać niekaranych od osób uprzednio odbywających karę pozbawiania wolności, a także młodocianych od dorosłych, chyba że względy wychowawcze przemawiają za osadzeniem młodocianego z dorosłymi.

Szczególne zasady dotyczą rozmieszczania tymczasowo aresztowanych stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu(kwalifikacji w tym względzie dokonuje komisja penitencjarna).

Odnoszą się ode do wyposażenia cel w odpowiednie zabezpieczenia techniczno-ochronne oraz częstotliwości kontrolowania cel a także dozoru podczas poruszania się tymczasowo aresztowanego na terenie aresztu śledczego.

Tymczasowo aresztowaniu są poddawani badaniom osobo - poznawczym w zakresie, który niezbędny jest do zapobiegania i wzajemnej demoralizacji oraz zapewniania porządku i bezpieczeństwa w areszcie.

Ustawodawca przewidział minimum uprawnień dla tymczasowo aresztowanego na poziomie w jakim przysługują skazanemu odbywającemu karę pozbawienia wolności w systemie zwykłym w zakładzie karnym typu zamkniętego. Tymczasowo aresztowany ma obowiązek wykonywania prac porządkowych w obrębie aresztu śledczego a przy innych pracach może być zatrudniony tylko za jego zgodą. Tymczasowo aresztowanemu mogą być przyznawane nagrody. Tymczasowo aresztowany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej. Szczególny charakter biorąc pod uwagę status tymczasowo aresztowanego, mają przepisy dotyczące prawa do obrony.

12. Wykonywanie kary ograniczenia wolności(cel kary, miejsce wykonywania i organy)

Cel wykonywania kary ograniczenia wolności.

Wykonywanie kary ograniczenia wolności ma na celu wzbudzenie w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego.

Skazany ma obowiązek pracować sumiennie oraz przestrzegać w ustalonym miejscu pracy porządku i dyscypliny. Priorytetowo traktuje się na etapie wykonywania karu ograniczenia wolności cel indywidualno - prewencyjny, którego realizację upatruje się głównie w wychowaniu przez pracę. W osiągnięciu tego celu duże znaczenie ma indywidualizacja wykonywania tej kary oraz istnienie mechanizmów prawnych, które pozwalają na modyfikację obowiązków ciążących na skazanym, jeżeli wymagają tego potrzeby wychowawcze lub zmiana sytuacji życiowej.

Istotne znaczenie w realizacji celu wychowawczego ma współdziałanie ze strony skazanego. Podstawowym warunkiem jest to, aby skazany był świadomy stawianych mu wymagań.

Miejsce wykonywania kary.

Karę ograniczenia wolności wykonuje się w miejscu stałego pobytu lub miejsca pobytu skazanego albo niewielkiej odległości od tego miejsca, chyba że ważne względy przemawiają za wykonywaniem kary w innym miejscu.

Ustalenie przez ustawodawcę jako miejsca wykonywania kary stałego pobytu skazanego ma służyć temu, aby obowiązek nieodpłatnej pracy nie był dla skazanego dodatkową uciążliwością. Natomiast określenie miejsca wykonywania kary znajdującego się w niewielkiej odległości od miejsca pobytu, służy temu, aby była możliwość odizolowania skazanego od środowiska kryminogennego, w miejscu zamieszkania lub, gdy skazany ma pracować w miejscu publicznym, gdzie może być narażony na zainteresowanie osób dla których nie jest anonimowy.

Organami wykonującymi karę ograniczenia wolności są:

1. Sąd rejonowy - w którego okręgu kara jest lub ma być wykonana

2. Sądowy kurator zawodowy - którego zadaniem jest organizowanie i kontrolowanie wykonywania kary ograniczenia wolności. W szczególności utrzymywanie kontaktu z podmiotem zatrudniającym skazanego w zakresie informacji wykonywaniu przez skazanego obowiązku pracy, kontrolą wypełniania przez podmiot zatrudniający jego obowiązków czy żądanie od skazanego wyjaśnień dotyczących czasowego przebiegu kary. Sądowy kurator zawodowy w terminie 7 dni od doręczenia orzeczenia wzywa skazanego oraz poucza go o prawach i obowiązkach oraz konsekwencjach wynikających z uchylania się od odbywania kary, a także określa, po wysłuchaniu skazanego rodzaj, miejsce i termin rozpoczęcia pracy, o czym niezwłocznie informuje właściwy organ gminy i podmiot na rzecz którego praca będzie wykonywana.

Przepisy kodeksu karnego wykonawczego przewidują szereg obowiązków ciążących na zakładzie pracy, w którym skazany na karę ograniczenia wolności wykonuje prace, dotyczą one informowania o wszelkich stwierdzonych nieprawidłowościach dotyczących wykonywanej pracy albo związanej z jej nie podjęciem, są to także obowiązki informowania o nieprzestrzeganiu ustalonego porządku i dyscypliny pracy.

13. Warunkowe przedterminowe zwolnienie

Instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia jest zaliczona do środków probacyjnych ze względu na poddanie warunkowo zwolnionego próbie, która może być połączona z oddaniem zwolnionego pod dozór lub nałożeniu na niego określonych obowiązków, a ponadto uzależnieniem skutków prawnych od wymiaru tej próby.

W zakresie przesłanek formalnych należy wskazać, że skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary (kodeks przewiduje szczególne przypadki dla skazanych w warunkach recydywy a także skazanych na 25 lat pozbawienia wolności i karę dożywotniego pozbawienia wolności).

Przesłanki materialne warunkowego przedterminowego zwolnienia wskazują, że sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy:

1. postawa skazanego

2. właściwości i warunki osobiste

3. sposób życia przed popełnieniem przestępstwa

4. okoliczności popełnienia przestępstwa

5. zachowanie skazanego po popełnieniu przestępstwa i w trakcie odbywania kary,

uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego a w szczególności nie popełni w przyszłości przestępstwa.

Warunkowe przedterminowe zwolnienie może nastąpić:

1. z urzędu

2. na wniosek, który może złożyć:

• skazany

• prokurator

• obrońca skazanego

• dyrektor zakładu karnego

• sądowy kurator zawodowy

Czas pozostały do odbycia kary stanowi w przypadku warunkowego zwolnienia okres próby.

Skazany na którego nałożono obowiązki, a także skazany oddany pod dozór zobowiązany jest do przestrzegania obowiązków u stanowionych przez sąd na okres próby lub związanych z dozorem.

W tym zakresie ma zwłaszcza obowiązek skazany zgłosić się do kuratora sądowego, stawiać się na wezwanie sądu lub kuratora, umożliwić kuratorowi wejście do mieszkania, a także informować o zmianie miejsca zatrudnienia, zamieszkania czy pobytu, udzielać wyjaśnień co do nałożonych obowiązków.

Natomiast w zakresie obowiązków kuratora, któremu powierzono dozór nad skazanym znajduje się bezzwłoczne nawiązanie kontaktu, poinformowanie skazanego o obowiązkach i prawach, a ponad to składanie sądowi okresowych sprawozdań z przebiegu dozoru(w szczególności powiadomienia sądu o popełnieniu przestępstwa przez skazanego lub innym rażącym naruszeniem porządku prawnego).

14. Zakres ustawy o służbie więziennej.

Zakres ustawy z 9.04.2010 roku:

1. zadania służby więziennej

2. organizacja służby więziennej

3. zakres uprawnień służby więziennej

4. przetwarzanie informacji i danych osobowych niezbędnych do wykonywania zadań przez służbę więzienną

5. funkcjonariusze i pracownicy

6. stosunek służbowy funkcjonariuszy

7. stanowiska stopnie służby więziennej i uposażenie funkcjonariuszy

8. wyższe stanowiska kierownicze w służbie więziennej

9. zmiana warunków pełnienia służby funkcjonariuszy

10. opiniowanie funkcjonariuszy

11. zawieszenie funkcjonariusza w czynnościach służbowych

12. ustania stosunku służbowego funkcjonariuszy

13. zdrowie i bezpieczeństwo funkcjonariuszy na służbie

14. czas służby funkcjonariuszy

15. urlopy i zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariuszy

16. umundurowanie i wyposażenie polowe funkcjonariuszy

17. obowiązki i prawa funkcjonariuszy

18. mieszkania funkcjonariuszy

19. świadczenia funkcjonariuszy

20. rozpatrywanie sporów o roszczenia funkcjonariuszy ze stosunku służbowego

21. odpowiedzialność dyscyplinarna funkcjonariuszy

---