Saame Tuttavaks - Poznajmy się

Dialoogid - dialogi

	dialog estoński	dialog polski
a	Tere! Minu nimi on Peeter.	Cześć! Na imię mam Peeter.
b	Meeldiv tutvuda. Ma olen Kristi.	Miło poznać. Jestem Kristi.

	dialog estoński	dialog polski
a	Saame tuttavaks. Mu nimi on Reet Kivi. Kuidas teie nimi on?	Poznajmy się. Nazywam się Reet Kivi. A jak się Pan nazywa?
b	Minu nimi on John Smith.	Na imię mam John Smith.
a	Kust te pärit olete?	Skąd Pan pochodzi?
b	Ma olen inglane. Ma olen pärit Londonist.	Jestem Anglikiem. Pochodzę z Londynu.

	dialog estoński	dialog polski
a	Tere pävast härra Tamm! Kas tohin tutvustada: Proua Sanchez.	Dzień dobry panie Tamm! Czy mogę przedstawić: pani Sanchez.
b	Väga rõõmustav, minu nimi on Arvo Tamm.	Bardzo mi miło, nazywam się Arvo Tamm.
c	Meeldiv tutvuda, mina olen Maria Sanchez. Ma olen pärit Hispaaniast.	Miło Pana poznać, na imię mam Maria Sanchez. Pochodzę z Hiszpanii.

	dialog estoński	dialog polski
a	Lubage esitleda: Tiit Kork.	Pozwólcie przedstawić: Tiit Kork.
b	Väga meeldiv, ma olen Andreas. Kas sa oled eestlane?	Bardzo mi miło, jestem Andreas. Czy jesteś Estończykiem?
c	Jaa, elan Tallinas. Kust sa pärit oled?	Tak, mieszkam w Tallinie. Skąd pochodzisz?
b	Ma olen pärit Saksamaalt, aga praegu elan Tartus.	Pochodzę z Niemiec, ale teraz mieszkam w Tartu.

	dialog estoński	dialog polski
a	Vabandage, kas te räägite eesti keelt?	Przepraszam, czy mówi pan po estońsku?
b	Jaa, räägin küll.	Tak, mówię.
a	Tore. Olen poolakas ja ma ei oska eesti keelt veel väga hästi.	Super. Jestem Polakiem i jeszcze nie umiem po estońsku bardzo dobrze.
b	Mida te teete Eestis? Töötate või õpite?	Co pan robi w Estonii? Pracuje Pan czy się uczy?
a	Ma olen eesti keele suvekursuses.	Jestem, na letnim kursie języka estońskiego.

Sõnavara: riigid, keeled ja rahvused - słownictwo: kraje, języki i narodowości

Riik (kraj)	Pealinn (stolica)	Keel (język)	Rahvus (narodowość)
Eesti (Estonia)	Tallinn	eesti	eestlane
Läti (Łotwa)	Riia	läti	lätlane
Leedu (Litwa)	Vilnius	leedu	leedulane
Soome (Finlandia)	Helsingi	soome	soomlane
Rootsi (Szwecja)	Stocholm	rootsi	rootslane
Norra (Norwegia)	Oslo	norra	norralane
Taani (Dania)	Kopenhaagen	taani	taanlane
Hiispaania (Hiszpania)	Madrid	hispaania	hispaanlane
Itaalia (Włochy)	Rooma	itaalia	itaallane
Venemaa (Rosja)	Moskva	vene	venelane
Saksamaa (Niemcy)	Berliin	saksa	saksalane
Inglismaa (Anglia) / Suurbritannia (Wielka Brytania)	London	inglise	inglane
Prantsusmaa (Francja)	Pariis	prantsuse	prantslane
Poola (Polska)	Varssavi	poola	poolakas
Kreeka (Grecja)	Ateena	kreeka	kreeklane
Ungari (Węgry)	Budapest	ungari	ungarlane
Rumeenia (Rumunia)	Bukarest	rumeenia	rumeenlane
Hiina (Chiny)	Peking	hiina	hiinlane
Jaapan (Japonia)	Tokyo/Tokio	jaapani	jaapanlane
Ameerika Ühendriigid (Stany Zjednoczone Ameryki Pn.)	Washington	inglise	ameeriklane
Brasiilia (Brazylia)	Brasiilia	portugali	brasiillane

Uwagi, przykłady

Nazwy języków używamy z wyrazem keel (język).
Eesti keel - Język estoński.
Ma oskan rääkida ukraina keelt hästi. - Język ukraiński znam dobrze.
Kas nad räägivad leedu keelt? - Czy oni mówią po litewsku?
Kus sa õpid saksa keelt? - Gdzie się uczysz języka niemieckiego?

Liczba mnoga określająca mieszkańców danego kraju

eestlane - eestlased - Estończyk - Estończycy
kreeklane - kreeklased - Grek - Grecy
ameeriklane - ameeriklased - Amerykanin - Amerykanie
Wyjątek:
poolakas - poolakad - Polak - Polacy

Pochodzenie, konstrukcja pärit olema

Kust sa pärit oled? - Skąd pochodzisz? Skąd jesteś?
Ma olen pärit Lätist. - Jestem z Łotwy.
Ta on pärit Tallinnast. - On jest z Tallina.
Me oleme pärit Saksamaalt*. - Jesteśmy z Niemiec.
Nad on Kohtla-Järvelt. - Oni są z Kohtla-Järve.
*wszystkie kraje, w skład nazwy których wchodzi wyraz maa, będą miały końcówką -lt.

Näited - przykłady

Minu nimi on Szymon. Ma olen poolakas ja ma olen pärit Poolast. Ma elan Varssavis. Ma räägin poola, inglise ja eesti keelt.
Mam na imię Szymon. Jestem Polakiem i pochodzę z Polski. Mieszkam w Warszawie. Mówię po polsku, angielsku i estońsku.

See on Jean. Ta on prantslane. Jean on pärit Prantsusmaalt, aga praegu elab ta Saksamaal, Berliinis. Ta oskab prantsuse, inglise ja saksa keelt.
To Jean. On jest Francuzem. Jean pochodzi z Francji, ale teraz mieszka w Niemczech, w Berlinie. Zna francuski, angielski i niemiecki.

Grammatika

Isikulise asesõna omastav - dopełniacz zaimka osobowego (zaimek dzierżawczy). Zaimki dzierżawcze odpowiadają na pytanie kelle? - czyj?

	zaimek osobowy	zaimek dzierżawczy	tłumaczenie
	ma	minu (mu)	mój
	sa	sinu (su)	twój
	ta	tema (ta)	jego, jej
	me	meie (me)	nasz
	te	teie (te)	wasz
	nad	nende	ich

Näited - przykłady

Seal on sinu koer. - Tam jest twój pies.
Need on tema kassid. - To są jego/jej koty.
Meie maja on suur. - Nasz dom jest duży.
Mis on teie emakeel? - Jaki jest wasz język ojczysty?
Nende auto on sinine. - Ich samochód jest niebieski.

Minu vend ei taha õppida. - Mój brat nie chce się uczyć.
Me ei loe sinu raamatut. - Nie czytamy twojej książki.
See ei ole tema firma. - To nie jest jego/jej firma.
Kas meie kleidid ei ole ilusad? - Czy nasze sukienki nie są ładne?
Teie varjud ei ole pikad. - Wasze cienie nie są długie.
Nende tehas täna ei tööta. - Ich fabryka dziś nie pracuje.

Olevik - czas teraźniejszy

Formy osobowe czasu teraźniejszego tworzymy przez dodanie końcówek osobowych do tematu. Przy użyciu form twierdzących (jaatav) zaimki osobowe nie są konieczne. W formach przeczących (eitus) używa się znacznika ei oraz koniecznie zaimków osobowych.
Temat tworzymy przez odjęcie końcówki -n od formy 1 osoby liczby pojedynczej.

Jaatav		Eitus
ma + [temat + -n]	ma räägin (ja mówię )	ma + ei + temat	ma ei räägi (ja nie mówię)
sa + [temat + -d]	sa räägid (ty mówisz)	sa + ei + temat	sa ei räägi (ty nie mówisz)
ta + [temat + -b]	ta räägib (on, ona, ono mówi)	ta + ei + temat	ta ei räägi (on, ona, ono nie mówi)
me + [temat + -me]	me räägime (my mówimy)	me + ei + temat	me ei räägi (my nie mówimy)
te + [temat + -te]	te räägite (wy mówicie)	te + ei + temat	te ei räägi (wy nie mówicie )
nad + [temat + -vad]	nad räägivad (oni, one mówią)	nad + ei + temat	nad ei räägi (oni, one nie mówią)

rääkima - mówić

W ten sposób odmienia się większość estońskich czasowników. Gdy temat kończy się na spółgłoskę, to między końcówkę osobową a ten temat wstawia się samogłoskę np. ostma - kupować, ma ostan - ja kupuję, sa ostad - ty kupujesz, ta ostab - on kupuje.

Näited - przykłady

czasownik	zdanie po estońsku	tłumaczenie
asuma	Grand Hotel asub Kreuzvaldi tänaval.	Grand Hotel znajduje się na ulicy Kreuzvalda.
elama	Erki ei ela suures korteris.	Erki nie mieszka w dużym mieszkaniu.
helistama	Igal pühapäeval helistame vanaemale.	W każdą niedzielę dzwonimy do babci.
mängima	Ma mängin minu vennaga.	Bawię się z moim bratem.
otsima	Mida sa otsid?	Czego szukasz?
töötama	Kertu ja Tiiu töötavad kaupluses müüjadena.	Kertu i Tiiu pracują w sklepie jako sprzedawczynie.

Harjutused - ćwiczenia

1. Wstaw właściwy zaimek (mina, sina,...).
..... on eestlane.
Kas ..... saad mulle selle raamatu laenata?
Kas ..... räägite poola keelt?
..... töötavad tehases.
Koolis ..... õpime ajalugu.

2. Wstaw: minu, sinu, tema, meie.
See huvitav raamat on ..... - Ta interesująca książka jest moja.
..... õde töötab ettekandjana. - Jej siostra pracuje jako kelnerka.
Me ei tea kas see rohaline auto on ..... või ..... . - Nie wiemy czy to zielone auto jest wasze czy ich.


3. Uzupełnij.
A: Tere ..... !
B: Tere päevast! Minu ..... on Karl.
A: ..... Ma olen Toomas.
B: Ma olen pärit ..... .
A: Kas ..... elad Berliinis?
B: Jaa ma elan Berliinis, aga ..... Tallinas.

4. Wstaw odpowiednią formę czasownika.
Maarja ..... (kirjutama) kirja. Minu koer ei ..... (elama) minuga korteris. Priit ..... (tuttavaks saama) töökaaslastega. Kas sa ..... (teadma) kus lapsed ..... (mängima).

Vastused - odpowiedzi

1. ta, sa, te, nad, me lub tema, sina, teie, nemad, meie
2. minu, tema, teie, nende
3. päevast, nimi, väga meeldiv, Saksamaalt, sa/sina, töötan
4. kirjutab, ela, saab tuttavaks, tead, mängivad

---